مقایسه اثربخشی آموزش رویکرد مبتنی بر بهبود کیفیت زندگی و درمان پذیرش و تعهد بر افزایش شادکامی معلم‌های زن

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 گروه مشاوره، دانشگاه آزاد اسلامی واحدعلوم و تحقیقات تهران

2 گروه مشاوره، دانشگاه آزاد اسلامی واحد ابهر

3 دانشگاه خوارزمی

چکیده

هدف: هدف پژوهش اثربخشی آموزش رویکرد مبتنی بر بهبود کیفیت زندگی در مقایسه با درمان پذیرش و تعهد بر افزایش شادکامی بود. روش: روش پژوهش شبه آزمایشی با طرح پیش آزمون، پس آزمون و پیگیری 3 ماهه و جامعه آماری تمامی معلم­های زن متأهل شاغل در آموزش و پرورش شهرستان ابهر در سال تحصیلی 97-96 به تعداد 800 نفر بود. به صورت تصادفی منظم از میان آن­ها 260 نفر انتخاب و پرسشنامه شادکامی آکسفورد آرجیل، مارتین و کراسلند (1989) توسط آن­ها  تکمیل شد. از 124 نفری که نمره پایین­تر از 43 داشتند؛ 45 نفر به­ صورت تصادفی انتخاب و در سه گروه 15 نفری درمان پذیرش و تعهد هیز و استروسال (2010) آزمایشی1، رویکرد مبتنی بر بهبود کیفیت زندگی فریش (2016) آزمایشی 2 و گواه جایگزین شدند. جلسه‌های آموزشی در 8 جلسه 90 دقیقه‌ای در هفته یکبار برای دو گروه آزمایشی اجرا و داده­ها با استفاده از روش تحلیل واریانس مختلط با اندازه‌گیری مکرر تحلیل شد. یافته‌ها: نتایج در سطح 99 درصد اطمینان حاکی از اثربخشی هر دو برنامه آموزشی بر نمره کل شادکامی (08/94 F=)، رضایت از زندگی (19/19 F=)، خلق مثبت (68/56 F=)، سلامتی (55/48 F=)، کارامدی (55/20 F=) و عزت نفس (42/7 F=) و پایداری آن در مرحله پیگیری بود؛ ولی اثربخشی دو روش در افزایش شادکامی آن­ها متفاوت نبود (106/0 =P). نتیجه‌گیری: از آنجا که رویکرد مبتنی بر بهبود کیفیت زندگی بر ارتقای شادکامی و رضایت از زندگی تاکید دارد و درمان پذیرش و تعهد نیز منجر به انعطاف‌پذیری روان­شناختی و تعهد فرد می‌شود؛ می­­توان از این دو روش به­عنوان روش مداخله‌ای مؤثر برای افزایش شادکامی افراد، به­ویژه معلم­های زن شاغل استفاده کرد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Comparison of the effectiveness between treatment based on improving quality of life and acceptance and commitment therapy (ACT) on increasing happiness of female teachers

نویسندگان [English]

  • Hasan Elahi far 1
  • Mohamad Ghamari 2
  • Kianosh Zahrakar 3
1 Department of Counseling, Faculty of Education and Psychology, Abhar Branch, Islamic Azad University, Abhar, Iran
2 Science and Research branch, Islamic Azad University, Tehran, Iran.
3 Department of Counseling, Faculty of Education and Psychology, Kharazmi University, Tehran, Iran
چکیده [English]

Aim: The present research aimed to compare the effectiveness of therapy based
on improving quality of life (QoL) and acceptance and commitment therapy
(ACT) on increasing the happiness of female teachers. Method: Research
method was quasi-experimental using pretest, post-test and a three month
follow up with control group. The statistical population included all 800
married female teachers who were working in the City of Abhar Education
Authority in the academic year 2017-18. 260 participants were selected by
systematic random sampling and responded to the Oxford Happiness
Questionnaire )Argyle, Martin, and Krassland, 1989( and then from the 124
who scored below 43, 45 subjects were selected randomly and divided into
three groups, consisting of 15 participants each. One group received ACT
Hayes & Strosahl (2010(; another group received QoL based therapy Frish
(2016) and a third received no therapy at all (the control group). Participants
took part in eight sessions of 90 minutes duration each held once a week. Data
was analyzed using mixed analysis of variance with repeated measures.
Results: Results showed that both therapy programs significantly increased
teachers’ total scores of happiness as well as life satisfaction (F= 94.08),
positive mood (F= 19.19), health efficacy (F= 56.68) and self-esteem (F=
48.55) at the 0.01 level. Follow-up analyses showed that these results remained
stable after three months. No significant difference was found between the two
experimental groups. Conclusion: Since quality of life therapy emphasizes the
promotion of happiness and life satisfaction, and ACT leads to psychological
flexibility and commitment, these two methods can be applied as effective
intervention methods to increase happiness of teachers. 

کلیدواژه‌ها [English]

  • Acceptance
  • Commitment
  • efficacy
  • happiness
  • life quality

مراجع

  1. احمدی فروشانی، سیدحبیب‌الله.، یزدخواستی، فریبا.، و عریضی، حمیدرضا. (1392). اثربخشی روان نمایشگری با محتوای معنوی بر شادی، لذت و سلامت روان دانشجویان. فصلنامه روان‌شناسی کاربردی، 7(2 پیاپی 26): 23-7.
  2. ایزدی راوندی، سمیه.، تسلیمی، زهرا.، حق پرست، عباس.، و قلعه‌ای‌ها، علی. (1395). کیفیت زندگی در بیماران مبتلا به درد مزمن: تعیین نقش شدت و مدت درد. فصلنامه کومش، 17‌(4): 845-836.
  3. ایزدی، راضیه.، و عابدی، محمد رضا. (1393). درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد. انتشارات جنگل.
  4. پاداش، زهرا.، فاتحی زاده، مریم.، و عابدی، محمد رضا. (1390). اثربخشی آموزش رواندرمانی مبتنی بر بهبود کیفیت زندگی بر شادکامی همسران. فصلنامه مشاوره و رواندرمانی خانواده، 1(1):130-115.
  5. پورکاظم محمد فریدونی، فرزانه.، و عشقی نوگورانی، روناک. (1397). اثربخشی درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد بر افزایش بهزیستی روان‌شناختی افراد تراجنسی. مجله روان‌شناسی و روا‌نپزشکی شناخت، 5(1): 41-29.
  6. توکلی، حمیده. (1396). اثربخشی درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد در افزایش شادمانی، کیفیت زندگی و کاهش فرسودگی شغلی معلمان. پایان نامه کارشناسی ارشد. دانشگاه آزاد اسلامی واحد بهشهر.
  7. دانش، عصمت. (1389). مقایسه سطح شادکامی و سلامت جسمی و روانی دانشجویان دختر و پسر متأهل و مجرد دانشگاه. فصلنامه روان‌شناسی کاربردی، 4(4 پیاپی 16): 71-56.
  8. دهقان سفید کوه، اعظم. (1394). اثربخشی درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد بر افزایش شادکامی و شفقت بر خود در مادران کودکان اتیسم. پایان نامه کارشناسی ارشد. دانشگاه آزاد اسلامی واحد خمینی شهر.
  9. رجبی، سوزان.، دهقانی، یوسف.، ریاحی، فروغ.، و الهیاری، فرزاد. (1394). اثربخشی درمان گروهی مبتنی بر کیفیت زندگی بر شادکامی، رضایت از زندگی و تنظیم خلق معتادان مرد شهر اهواز. مجله علمی پزشکی جندی شاپور؛ 14(5): 505-493.
  10. رستمی، مریم.، ابوالقاسمی، عباس.، و نریمانی، محمد. (1395). اثربخشی درمان مبتنی بر بهبود کیفیت زندگی در کیفیت زندگی زوجین ناسازگار. مجله علمی پژوهان، 15(1): 35-26.
  11. طغیانی، مجتبی. (1392). بررسی اثربخشی درمان مبتنی بر کیفیت زندگی بر سلامت روانی، بهزیستی ذهنی و عملکرد تحصیلی نوجوانان پسر. پایان نامه کارشناسی ارشد. دانشکده روان‌شناسی و علوم تربیتی. دانشگاه اصفهان.
  12. عظیمی فر، شیرین.، فاتحی زاده، مریم السادات.، بهرامی، فاطمه.، احمدی، سید احمد.، و عابدی، احمد. (1395). مقایسه اثربخشی زوج درمانی شناختی رفتاری و درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد بر افزایش شادی زناشویی زوجین ناراضی. مجله روان‌شناسی و روانپزشکی شناخت، 2(3): 81-56.
  13. علی پور، احمد.، و نور بالا، احمدعلی. (1378). بررسی مقدماتی پایایی و روایی پرسشنامه شادکامی آکسفورد در دانشجویان دانشگاه‌های تهران. مجله روانپزشکی و روان‌شناسی بالینی ایران، ۵(۱ و ۲): 66-55.
  14. فلکسمن، پل.، بلک، لج.، و باند، فرانک. (1393). تند آموز درمان مبتنی بر پذیرش و پایبند. ترجمه مصلح میرزایی و سامان نونهال. تهران: انتشارات ارجمند. (تاریخ انتشار اثر به زبان اصلی: 2007)
  15. قاسمی، نظام الدین.، کجباف، محمد باقر.، و ربیعی، مهدی. (1390). اثربخشی گروه درمانی مبتنی بر کیفیت زندگی بر بهزیستی ذهنی و سلامت روان. فصلنامه روان‌شناسی بالینی. 3 (2):34-23.
  16. مرادی، کبری.، و دهقانی، اکرم. (1396). اثربخشی درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد (ACT) بر شادکامی و مطلوبیت اجتماعی زنان حوزوی. فصلنامه فرهنگی-تربیتی زنان و خانواده، 12(2): 126-113.
  17. مرمرچی نیا، مژگان.، و ذوقی پایدار، محمدرضا. (1396). اثربخشی درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد بر امیدواری و شادکامی نوجوانان دختر تحت پوشش بهزیستی. فصلنامه روان‌شناسی کاربردی، 11 (2 پیاپی 42): 174-157.
  18. هریس، رأس. (1396). تله شادمانی. ترجمه علی صاحبی و مهدی اسکندری. تهران: انتشارات سایه سخن. (تاریخ انتشار اثر به زبان اصلی، 2012).
  19. هنرپروران، نازنین.، میرزایی کیا، حسین.، نیری، احمد.، و لطفی، مریم. (1393). راهنمای عملی درمانگران در درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد. ناشر: امید مهر.
  20. References
  21. Argyle, M. Lu, L. (1990). The happiness of extraverts. Personality and Individual Differences, 11(1): 1011-1017.
  22. Argyle, M., Martin, M., & Crossland, J. (1989). Happiness as a function of personality and social encounters. In: Forgas JP, Innes JM, editors. Recent advantage in social psychology: An international perspective. North Holland: Elsevier, 2(1): 73-95.
  23. Behboodi, M., & Katebi, A. (2015). Investigating the correlation between The Acceptance and Commitment with Resilience and Happiness in Students. Indian Journal of Fundamental and Applied Life Sciences, 5(1): 2110-2114.
  24. Farhang, M., Ghaderi, M., Soleimani, R., & Arabshahi, F. (2017). The effectiveness of acceptance and commitment group therapy in general health, happiness, and general well-being among mental disorder patients. Saussurea, 6(1): 99-117.
  25. Frish, M.B. (2016). Quality of life therapy, New Jersey: John Wiley & Sons, https://doi.org/10.1002/9781118468197.ch27.
  26. Furnham, A., & Brewing, C. (1990). Personality and happiness. Personality and Individual Differences, 11(1): 1093-1096.
  27. Harris, R. (2012). ACT with love. Oakland: New Horbinger Publication.
  28. Hayes, S.C., & Strosahl, K.D. (2010). A practical guide to acceptance and commitment therapy. New York: Springer Science and Business Media.
  29. Hayes, S.C., Levin, M.E., Plumb-Vilardaga, J., Villatte, J.L., & Pistorello, J. (2013). Acceptance and commitment therapy and contextual behavioral science: Examining the progress of a distinctive model of behavioral and cognitive therapy. Behavior Therapy, 44(2): 180-196.
  30. Jamg H.J. (2016). Comparative study of health promoting lifestyle profile and subjective happiness in nursing and non-nursing students. Adv Sci Technology Letter, 128(7): 78-82.
  31. Seligman, M.E.P. (2010). Authentic happiness: Using the new positive psychology to realize your potential for lasting fulfillment. New York: free press
  32. Stevenson, B., & Wolfers, J. (2009). The paradox of declining female happiness. American Economic Journal, 1(4): 190-225.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار