نقش میانجی‌گر استرس ادراک شده در رابطه بین سخت‌رویی و کیفیت زندگی در افراد تحت همودیالیز

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

دانشگاه آزاد اسلامی واحد البرز

چکیده

هدف: هدف تعیین اثر میانجی­گری استرس ادراک شده در رابطه بین سخت­رویی و کیفیت زندگی بود. روش: پژوهش توصیفی از نوع همبستگی و جامعه آماری پژوهش شامل تمام بیماران مراجعه کننده 20 تـا 65 سـال تحت درمان با همودیالیز بیمارستان­های امام خمینی، سینا، هاشمی­نژاد، شریعتی، رسول اکرم در بهار سال 1394 بودند. به روش نمونه­گیری در دسترس تعداد 200 نفر انتخاب و به پرسشنامه­های کیفیت زندگی همودیالیز هیزو همکاران (1994)، استرس ادراک شده کوهن و همکاران (1983) و سخت­رویی کوباسا (1984) پاسخ دادند. پس از حذف 3 آزمودنی پرت، داده های 197 آزمودنی با استفاده از روش مدل­یابی معادلات ساختاری تحلیل شد. یافته­ها: نتایج نشان داد مدل ساختاری پژوهش با داده­های گردآوری شده برازش دارد و استرس ادراک شده رابطه بین سخت­رویی و کیفیت زندگی را میانجی­گری می­کند و 33 درصد از واریانس متغیر کیفیت زندگی در افراد تحت همودیالیز به واسطه تغییر در نمره­های ابعاد سخت­رویی و استرس ادراک شده تبیین می­شود.نتیجه­گیری: سخت­رویی در بیماران نه تنها ادراک این افراد از عوامل استرس­زا بلکه کیفیت زندگی آن­ها را تحت تأثیر قرار می­دهد. ارزیابی کیفیـت زندگی بیماران به کادر درمان کمک می­نماید تا روش­هـای درمـانی ارتقـاء کیفیت زندگی بیماران را مورد توجـه قـرار دهنـد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The mediating role of perceived stress in the relationship between hardiness and quality of life in patients on hemodialysis

چکیده [English]

Aim: The aim of study was to determine the mediation effects of perceived stress in the relationship between hardiness and quality of life of hemodialysis patients. Method: The study was descriptive correlational design and the statistics population of the study included all hemodialysis patients of Imam Khomeini, Sinai, Hashemi-Nejad, Shariati, and Rasol Akram hospitals in the spring of 1394. 200 students were selected by available sampling and responded to quality of life for hemodialysis by Hays et al (1994), perceived stress by Cohen et al (1983), hardiness by Kobasa (1984) questionnaires. After removal of 5 outlier subjects, structural equation modeling was used to analyze the data of 306 subjects. Results: Results showed that research structural model base on gathered data fit well and perceived stress mediates the relationship between hardiness and quality of life and 33% of the variance in quality of life in hemodialysis patients due to changes in perceived stress scores hardiness is explained. Conclusion: Hardiness in patients not only their perception of stress, but it affects the quality of life. Evaluation of the quality of life of patients helps to health care staff to consider the styles of improvement the quality of life of patients.

کلیدواژه‌ها [English]

  • hardiness-hemodialysis-perceived stress-quality of life

مراجع

  1. ایوبی، سمیه.، تیموری، سعید.، و نیری، مهدی. (1389). سرسختی، کیفیت زندگی و احساس بهزیستی. روان‌شناسی تحولی، 6(24): 360-353.
  2. پاینده، فضیلت.، اعتمادی، احمد.، و کرمی، ابوالفضل. (1391). اثربخشی آموزش سخت‌رویی بر سازگاری نوجوانان. پژوهش‌های مشاوره، 12(45): 130-115.
  3. حقیقی، جمال.، عطاری، یوسف‌علی.، سینا رحیمی، علی.، و سلیمانی نیا، لیلا. (1378). رابطه سخت-رویی و مؤلفه‌های آن با سلامت روانی در دانشجویان پسر دوره کارشناسی دانشگاه اهواز. مجله علوم تربیتی و روانشناسی دانشگاه شهید چمران اهواز، 3 و 4: 18-1.
  4. حمید، نجمه. (1389). رابطه میان سخت‌رویی روان‌شناختی، رضایت از زندگی و امید با عملکرد تحصیلی دانش آموزان دختر پیش دانشگاهی. فصلنامه روانشناسی کاربردی، زمستان 4(4 پیاپی 16): 116-101.
  5. دیماتئو، ام. رابین. (1389). روان‌شناسی سلامت به ضمیمه نگرشی بر منابع اسلامی. مترجمان: محمد کاویانی و دیگران؛ زیر نظر کیانوش هاشمیان. تهران: سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاه‌ها (سمت)، مرکز تحقیق و توسعه علوم انسانی. (تاریخ انتشار به زبان اصلی، 1991).
  6. ساپینگتون، اَندروا. (1392). بهداشت روانی. ترجمه حسین شاهی براتی. تهران: روان. (تاریخ انتشار به زبان اصلی، 1989).
  7. سارافینو، ادوارد. (1391). روا‌‌‌ن‌شناسی سلامت. ترجمه گروهی از مترجمان؛ زیر نظر الهه میرزایی. تهران: رشد. (تاریخ انتشار به زبان اصلی، 2002).
  8. سلطانی، طیبه.، خلیلی، عفت.، و سهرابی، فرامرز. (1393). مقایسه سرسختی روان‌شناختی و نوع مکانیسم دفاعی در افراد تحت درمان با همودیالیز و افراد عادی. فصلنامه روانشناسی کاربردی، بهار 8(1 پیاپی 29): 100-87.
  9. سندرسون، کاترین، ای. (1392). روان‌شناسی سلامت. ترجمه فرهاد جمهری، فرحناز مسچی، شیدا سوداگر، فرزین مرادی‌منش، محمد بیاضی، افسانه صبحی، اسماعیل خیرجو، فرهاد هژیر و علی اکبر ثمری. کرج. انتشارات سرافراز. (تاریخ انتشار به زبان اصلی، 2013).
  10. شکوهی فرد، سارا.، حمید، نجمه.، و سودانی، منصور. (1392). اثربخشی آموزش سرسختی روان-شناختی بر کیفیت زندگی دانشجویان دختر تربیت معلم. دانش و پژوهش در روان‌شناسی کاربردی، 14(2): 25-14.
  11. یکانی‌نژاد، میر سعید.، محمدی زیدی، عیسی.، اکابری، آرش.، گلشن، علیرضا.، پاکپورحاجی آقا، امیر. (1391). پایایی و روایی فرم کوتاه پرسشنامه کیفیت زندگی بیماران کلیوی به زبان فارسی در جامعه ایرانی. مجله دانشگاه علوم پزشکی خراسان شمالی، 4 (2پیاپی 12)، 273-261.
  12. Abdollahi, A., Talib, M. A., Yaacob, S. N., & Ismail, Z. (2014). Problem-solving skills and hardiness as protective factors against stress in Iranian nurses. Issues in mental health nursing, 35(2): 100-107.
  13. Bravo-Jaimes, K., Whittembury, A., & Santivañez, V. (2015). High Prevalence of Cardiovascular Disease in End-Stage Kidney Disease Patients Ongoing Hemodialysis in Peru: Why Should We Care About It? International journal of nephrology, 2015: 568702.
  14. Chan, R., Brooks, R., Steel, Z., Heung, T., Erlich, J., Chow, J., & Suranyi, M. (2012). The psychosocial correlates of quality of life in the dialysis population: a systematic review and meta-regression analysis. Quality of Life Research, 21(4): 563-80.
  15. Cohen, S., Kamarck, T., & Mermelstein, R. (1983). A global measure of perceived stress. Journal of health and social behavior, 24(4): 385-96.
  16. Cohen, S.; T. Kamarck & R. Mermelstein. (1983). A Global Measure of Perceived Stress. Journal of Health and Social Behavior. 24: 385-396.
  17. Ferguson, T. W., Zacharias, J., Walker, S. R., Collister, D., Rigatto, C., Tangri, N., & Komenda, P. (2015). An Economic Assessment Model of Rural and Remote Satellite Hemodialysis Units. PLoS One, 10(8): e0135587.
  18. Gharehzad Azari, M., Ghorban Shirudi, S., & Khalatbari, J. (2013). Effectiveness of Hardiness Training on Anxiety and Quality of Life of Pregnancy Women. Procedia - Social and Behavioral Sciences, 84: 1785-1789.
  19. Gorji, M. A., Mahdavi, A., Janati, Y., Illayi, E., Yazdani, J., Setareh, J., Panjaki, S. A., & Gorji, A. M. (2013). Physiological and psychosocial stressors among hemodialysis patients in educational hospitals of northern iran. Indian Journal of Palliative Care, 19(3): 166-9.
  20. Guerra-Guerrero, V., Sanhueza-Alvarado, O., & Caceres-Espina, M. (2012). Quality of life in people with chronic hemodialysis: association with sociodemographic, medical-clinical and laboratory variables. Revistalatino-americana de enfermagem, 20(5): 838-846.
  21. Hays, R. D., Kallich, J. D., Mapes, D. L., Coons, S. J., & Carter, W. B. (1994). Development of the kidney disease quality of life instrument. Quality of life Research, 3(5): 329-338.
  22. Jameson, P. R. (2014). The effects of a hardiness educational intervention on hardiness and perceived stress of junior baccalaureate nursing students. Nurse education today, 34(4):603-607.
  23. Kline, R. B. (2005). Principles and praciples of structural equation modeling, editon 2. Guilford press: New York & London.
  24. Knowlden, A. P., Sharma, M., Kanekar, A., & Atri, A. (2012). Sense of coherence and hardiness as predictors of the mental health of college students. International quarterly of community health education, 33(1): 55-68.
  25. Moradi, S., Shaker, A. (2015). The Relationship between Psychological Hardiness and Quality of Life among Teachers of District one High Schools of Urmia City. JOURNAL OF PSYCHOLOGY & BEHAVIORAL STUDIES, 3(2): 43-47.
  26. Oeyen, S., De Corte, W., Benoit, D., Annemans, L., Dhondt, A., Vanholder, R., Decruyenaere, J., & Hoste, E. (2015). Long-term quality of life in critically ill patients with acute kidney injury treated with renal replacement therapy: a matched cohort study. Critical Care, 19: 289.
  27. Perales-Montilla, C. M., Garcia-Leon, A., & Reyes-del Paso, G. A. (2012). Psychosocial predictors of the quality of life of chronic renal failure patients undergoing haemodialysis. Nefrologia, 32(5): 622-30.
  28. Sayin, A., Mutluay, R., & Sindel, S. (2007). Quality of life in hemodialysis, peritoneal dialysis, and transplantation patients. Transplantation proceedings, 39(10): 3047-3053.
  29. Shafipour, V., Jafari, H., Shafipour, L., & Nasiri, E. Assessment of the relationship between quality of life and stress in the hemodialysis patients in 2008. Pakistan Journal of Biological Sciences, 13(8): 375-9.
  30. Tagay, S., Kribben, A., Hohenstein, A., Mewes, R., & Senf, W. (2007). Posttraumatic stress disorder in hemodialysis patients. American Journal of Kidney Diseases, 50(4): 594-601.
  31. Taylor, M. K., Pietrobon, R., Taverniers, J., Leon, M. R., & Fern, B. J. (2013). Relationships of hardiness to physical and mental health status in military men: a test of mediated effects. Journal of behavioral medicine, 36(1): 1-9.
  32. Thomassen, A. G., Hystad, S. W., Johnsen, B. H., Johnsen, G. E., Laberg, J. C., & Eid, J.. (2015). The combined influence of hardiness and cohesion on mental health in a military peacekeeping mission: A prospective study. Scandinavian journal of psychology, [Epub ahead of print].
  33. Tu, H. Y., Shao, J. H., Wu, F. J., Chen, S. H., & Chuang, Y. H. (2014). Stressors and coping strategies of 20–45-year-old hemodialysis patients. Collegian, 21(3): 185-192.
  34. Wan, E. Y., Chen, J. Y., Choi, E. P., Wong, C. K., Chan, A. K., Chan, K. H., & Lam, C. L. (2015). Patterns of health-related quality of life and associated factors in Chinese patients undergoing haemodialysis. Health and quality of life outcomes, 13(1): 108.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار