اثربخشی مدیریت استرس به شیوه شناختی– رفتاری بر سلامت روان‌شناختی و تکانش‌گری معتادان

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

دانشگاه علامه طباطبایی

چکیده

هدف: هدف پژوهش حاضر بررسی اثربخشی مدیریت استرس به شیوه شناختی – رفتاری بر تکانش­گری و سلامت روان­شناختی معتادان تحت درمان نگه­دارنده با متادون است. روش: این پژوهش از نوع شبه­آزمایشی و طرح تحقیق آن از نوع پیش‌آزمون- پس‌آزمون با گروه کنترل بود. برای این منظور 20 فرد مبتلا به سوءمصرف مواد که تحت درمان نگه­دارنده با متادون در یکی از مراکز ترک اعتیاد استان تهران قرار گرفته بودند؛ به شیوه نمونه­گیری دردسترس انتخاب شدند و به صورت تصادفی در دو گروه آزمایش (10 نفر) و گروه کنترل (10 نفر) قرار گرفتند. آموزش طی 10 جلسه برگزار شد و پرسشنامه تکانش­گری بارت و مقیاس افسردگی، اضطراب و استرس در دو مرحله توسط شرکت‌کنندگان تکمیل گردید. یافته‌ها: یافته­های تحلیل کوواریانس چند متغیری نشان داد که تفاوت معناداری در نیمرخ دو گروه آزمایش و کنترل در میزان تکانش­گری و همچنین سلامت روان در مرحله پس‌آزمون وجود دارد. به‌طوری‌که گروه آزمایش ارتقاء قابل‌ملاحظه‌ای را نشان دادند. بحث و نتیجه­گیری: نتایج نشان داد که آموزش مدیریت استرس به شیوه شناختی – رفتاری می­تواند به‌عنوان یک روش مداخله­ای مفید برای ارتقاء سلامت روان و کاهش تکانش­گری معتادان تحت درمان نگه­دارنده با متادون مؤثر باشد

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The effectiveness of stress management on impulsivity and mental health of addict

چکیده [English]

Aim: The purpose of this research was to investigate the effectiveness of cognitive- behavioral stress management group training on impulsivity and mental health of addicts who were under methadone maintenance therapy (MMT). Methods: the research design in this study was quasi – experimental, 20 addicts who were under methadone maintenance therapy were selected by available sampling model from one of the Tehran province clinic, then were put into two experimental group (n=10) and control group (n=10) by random. The experimental group received cognitive- behavioral stress management group training in 10 sessions. All participants completed the Barratt Impulsivity Scale (BIS) and depression, anxiety and stress subscales of DASS- 21 test as pre- test and the post- test. Results: The results of MANCOVA showed that the mean scores of impulsivity, depression, anxiety and stress have significantly decreased in the experimental group compared to control group in the post- test. Conclusion: The results of this research showed that cognitive - behavioral stress management group training can be an effective intervention for addicts who are under MMT.

کلیدواژه‌ها [English]

  • stress management
  • impulsivity
  • Depression
  • anxiety

مراجع

  1. احمدخانی‌ها، حمیدرضا.، قرایی پور، منوچهر و پناغی، لیلی. (1390). اثربخشی مدیریت وابستگی و درمان شناختی – رفتاری در وابستگی به مواد افیونی. فصلنامه اندیشه و رفتار، 12(1)، 3- 8.
  2. احمدی، محسن.، نجفی، محمود.، حسینی المدنی، سیدعلی و عاشوری، آلاله. (1391). مقایسه سبکهای دفاعی و ویژگیهای شخصیتی در افراد معتاد و عادی. فصلنامه اعتیاد پژوهی سوءمصرف مواد، 6(23)،39-51.
  3. اختیاری، حامد.، صفایی، هومن.، اسماعیلی جاوید، غلامرضا.، عاطف وحید، محمدکاظم.، عدالتی، هانیه و مکری، آذرخش. (1388). روایی و پایایی نسخه‌های فارسی پرسشنامه‌های آیزنک، بارت، دیکمن و زاکرمن در تعیین رفتارهای مخاطره‌جویانه و تکانش-گری. مجله روان‌پزشکی و روانشناسی بالینی ایران، 14(3)، 326- 336.
  4. اعظمی، یوسف. (1390). اثربخشی آموزش تنظیم هیجان مبتنی بر مدل فرایند گراس بر کاهش خشم و تکانش‌گری در افراد وابسته به مواد مخدر. پایان‌نامه کارشناسی ارشد. رشته روانشناسی عمومی، دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی، دانشگاه علامه طباطبایی.
  5. جندقی، فاطمه.، نشاط دوست، حمید طاهر.، کلانتری، مهرداد و جبل عاملی، شیدا. (1388). بررسی اثربخشی آموزش گروهی مدیریت استرس به شیوه شناختی – رفتاری بر اضطراب و افسردگی افراد مبتلا به سوءمصرف مواد تحت درمان نگهدارنده با متادون. فصلنامه روانشناسی بالینی، 4 (4)، 41- 50.
  6. حدادی، روح اله.، رستمی، رضا.، رحیمی نژاد، عباس و اکبری زردخانه، سعید. (1388). اثربخشی گروه‌درمانی شناختی- رفتاری کنترل تکانه بر کاهش تکانش گری، ولع مصرف و شدت اعتیاد در معتادان مصرف‌کننده کراک. فصلنامه اعتیادپژوهی سوءمصرف مواد، 3 (10)، 29- 51.
  7. روزنهان، دیوید ال.، و سلیگمن، مارتین ای. پی. (1388). آسیبشناسی روانی. ترجمه یحیی سید محمدی، انتشارات ارسباران. (تاریخ انتشار به زبان اصلی، 2009).
  8. صاحبی، علی.، اصغری، محمدجواد و سالاری، سیدرضا. (1384). روایی مقیاس افسردگی، اضطراب و استرس (DASS-21) برای یک گروه ایرانی. مجله روانشناسان ایرانی. 4 (2). 299- 312.
  9. صفرزاده، عطیه.، روشن، رسول و شمس، جلال‌الدین. (1391). اثربخشی آموزش مدیریت استرس و آرام‌سازی در کاهش عاطفه منفی و افزایش کیفیت زندگی زنان مبتلا به سرطان پستان. فصلنامه پژوهش در سلامت روان‌شناختی، 6 (4)، 21- 35.
  10. طوفانی، حمید و جوانبخت، مریم. (1380). شیوه‌های مقابله‌ای و نگرش‌های ناسالم در معتادان به مواد مخدر و سالم. مجله روان‌پزشکی و روانشناسی بالینی ایران، 2 (7)، 55- 63.
  11. کریمی، حمزه.، همتی ثابت، اکبر.، احمدپناه، محمد و محمدبیگی، حمید. (1392). مقایسه اثربخشی آموزش گروهی مدیریت خشم و مهارت‌های ارتباطی بر میزان پرخاشگری معتادان به حشیش زندان همدان. فصلنامه تحقیقات علوم رفتاری، 11 (2)، 129- 138.
  12. کریمیان، نگار.، گلزاری، محمود و برجعلی، محمد. (1391). اثربخشی آموزش مدیریت استرس به شیوه شناختی – رفتاری بر ارتقاء کیفیت زندگی و پیشگیری از عود مردان وابسته به مواد در مرکز اجتماع درمانمدار اصفهان. پایاننامه کارشناسی ارشد. رشته روانشناسی عمومی، دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی، دانشگاه علامه طباطبایی.
  13. مظفر، حسین.، ذکریایی، منیژه و ثابتی، مریم. (1388). آنومی فرهنگی و اعتیاد به مواد مخدر در بین جوانان 13-28 ساله شهر تهران. پژوهشنامه علوم اجتماعی، 3 (4)، 33- 54.
  14. مکری، آذرخش.، اختیاری، حامد.، عدالتی، هانیه.، گنجگاهی، حبیب و نادری، پریسا. (1387). ارتباط شاخص‌های تکانش گری و رفتارهای مخاطره‌جویانه با شدت ولع مصرف در گروه‌های مختلف معتادان به مواد افیونی. مجله روان‌پزشکی و روانشناسی بالینی ایران، 3 (14)، 258- 268.
  15. نارنجی‌ها، هومان.، رفیعی، حسن.، باغستانی، احمدرضا.، نوری، رویا.، شیرین بیان، پیمانه.، فرهادی، محمدحسن.، وجدانی روشن، افشین و اعتمادی، حسین. (1384). ارزیابی سریع وضعیت سوء‌مصرف و وابستگی به مواد در ایران.
  16. نریمانی، محمد. (1389). بررسی تأثیر رواندرمانی شناختی– رفتاری در ترک اعتیاد و توانبخشی افراد معتاد. فصلنامه تازهها و پژوهشهای مشاوره، 9 (10)، 42- 59.
  17. Antoni, M. H., Lechner, S. C., Kazi, A & Wimberly, S. R. (2006). How stress management improves quality of life after treatment for breast cancer. Journal of Consulting and Clinical psychology, 4(6), 11- 43.
  18. Antoni, M. H., Ironson, G., Schneiderman, N. (2010). Cognitive- behavioral stress management. Alimohammad, J., Jokar, S., Neshat doost, H. T. Isfahan: Jahad daneshgahi.
  19. Barratt, E., Stanford,M.S., Kent, T.A., Feithous, S. A. (2004). Neuropsychological and cognitive psychophysiology substates of impulsive aggression. Biological Psychiatry, 4(1), 1045- 1061.
  20. Bornovalova, M., A., Daughters, S., B., Hernandez, G.,D., Richards, J., B., & Lejuez, C., W. (2005). Differences in impulsivity and risk- taking propensity between primary users of crack cocaine and primary users of heroin in a residential substance- use program. Experimental and Clinical Psychopharmacology, 13(4), 8- 31.
  21. Carol, M. C., Onken, L. S. (2008). Behavioral therapies for substance abuse. Journal of Addiction. 4(5), 153- 155.
  22. Carpintier, P. J., Vangogh, M. T., Knapen, L. J. M., Buitellar, J. K., Dejong, C. A. J., Novadic, K. (2010). Influence of attention deficit hyperactivity disorder on opioid dependence severity and psychiatric comorbidity in chronic methadone – maintained patients. Journal of Addiction Research.20(9), 10- 17.
  23. Cleck, J. N & Blendy, J. A. (2008). Making a bad thing worse: adverse effects of stress on drug addiction. The journal of clinical investigation, 118(2), 454- 461.
  24. Crawford, J. R & Henry, J. D. (2003). The depression anxiety stress scales (DASS): normative data and latent structure in a large non- clinical sample. Clinical Psychology. 42(2), 31- 111.
  25. Crews, F. T & Boettiger, C. A. (2010). Impulsivity, frontal lobes and risk for addiction. Pharmacology, Biochemistry and Behavior. 93(9). 237- 247.
  26. Dervaux, A., Bayle, F. J., Laquille, X., Bourdel, M. C., Borgne, M. H. L., Olie, J. P., Krebs, M. O. (2001). Is substance abuse in schizophrenia related to impulsivity: Sensation seeking, or anhedonia? Journal of Psychiatry. 15(8), 492- 494.
  27. Duva, M. F., Silvestein, B. C., Spiga, A. J. (2010). Attentional deficits in cocaine dependent patients: converging behavioral and electrophysiological evidence. Psychiatry Research.16(9), 926- 936.
  28. Eruch, K. D., Turton, A. J., Chamberlain, S. R., Muller, U., Bullmore, E. T., Robbins, T. W. (2014).Cognitive dysfunction and anxious – impulsive personality traits are endophenotypes for drug dependence. Psychiatry Research.16(9), 926- 936.
  29. Evenden. J. A. (1999). Varieties of impulsivity. Journal of Psychopharmacology. 14(6), 348- 361.
  30. Fillmor, M. T & Rush, C. R. (2010). Impaired inhibitory control of behavioral in chronic cocaine users. Behavioral Science.4(6), 39- 86.
  31. Garsia, A. V & Garsia, M. P. (2008). Profile of executive in cocaine and heroin poly substance users: Common and differential effects on sprat executive components. Psychopharmacology.190(4), 517- 530.
  32. Geiber, B. B. (2012). Attention deficits in cocaine– dependent patients: convergent behavioral and electrophysiological evidence. Psychiatry Research, 160(2), 145 -154.
  33. George, F. (2011). Neurobiology of addiction: conceptual framework, definition, and animals. Clinical synthesis. 6(1), 111- 115.
  34. Grekin, E. R & Sher, K. J. (2006). Alcohol dependence symptoms among college freshmen: Prevalence, Stability, and person- environment interactions experiment and clinical psychopharmacology. experimental and clinical psychopharmacology. 14(3), 329- 338.
  35. Harriet de Wit (2008). Impulsivity as a determinant and consequence of drug use: A review of underlying processes. Journal of Addiction Biology.14(1), 352- 368.
  36. Hides, L., Carroll, S., Catania, L., Cotton, S. M., Baker, A., Scaffidi, A., & Lubman, D. I. (2010). Outcomes of an integrated cognitive behavior therapy (CBT) treatment program for co- occurring depression and substance misuse in young people. Journal of Affective Disorders. 6(21), 169- 174.
  37. Huston, R. J., Derrick, J. L., Leonard, K. E.,Testa, M., Quigley, B. M., Kubiak, A. (2013). Effects of heavy drinking on executive cognitive functioning in a community sample. Psychopharmacology. 39(1), 345- 349.
  38. Jacobson, L. K., Southwick, S. M., Kosten, T. R. (2001). Substance use disorders in patients with Post Traumatic Stress Disorder. A Review of the Literature. American Journal of Psychiatry. 15(8), 1184- 1190.
  39. Lovibond, S. H., Lovibond, P. F. (1995). Manual for the depression anxiety stress scales. Psychology Foundation. Sydney.
  40. Lee, Kim, S. (2010). Prefrontal cortex and impulsive decision making. Journal of Bio Psychiatry. 20(8), 27- 35.
  41. Little, H. J. (2000). Behavioral mechanism underlying the link between smoking and drinking. Alcohol Research and Health.24(4), 215- 224.
  42. Mayers, L. S., Gamst. G., Guarion. A. (2006). Applied multivariate research: Design and interpretation. Thousand and Oaks, CA: Sage.
  43. Orang, J. (1989). Research on addiction. Psychiatry Quarterly. 19(7). 374- 386.
  44. Pallant, J. (2007). A step by step guide to data analysis using SPSS for windows. 3th edition.
  45. Perry, J., L., Larson, E., B., German, J., P., Madden, G., J., & Carroll, M., E. (2005). Impulsivity (delay discounting) as a predictor of acquisition of IV cocaine self- administration in female rats. Psychopharmacology (Berl). 178(2), 193- 201.
  46. Price, C. J & Herting, J. R. (2013).Changes in post- traumatic stress symptoms among women in substance use disorder treatment: The mediating role of bodily dissociation and emotion regulation. Substance abuse: Research and Treatment,7(5), 147-153.
  47. Regier, D., A., Mayers, J., K., Kramer, M., Robins, L. N., Blazer, D. G., Hough, R. L., Eaton, W. W., Locke, B. Z. (1984). The NIMH epidemiological catchment area program: Historical context, major objectives, and study population characteristics. Arch of Gen Psychiatry. 19(4), 41- 93.
  48. Richards, J. B., Zhang, L., Mitchell, S. H., de wit, H. (1999). Delay or probability discounting in a model of impulsivity behavior: Effect of alcohol. Journal of Experimental Analysis of Behavior. 7(2). 121- 143.
  49. Sadock, B. J & Sadock, V. A. (2003). Synopsis of psychiatry: Behavioral Sciences. Clinical Psychiatry. 10(9). 15- 27.
  50. Sinha, R. (2009).Chronic stress, drug use, and vulnerability to addiction. Current Psychiatry Reports.1141, 105-130.
  51. Sinha, R., Fuse, T., Aubin, I. R., Malley, S., S. (2000). Psychological stress, drug- related cues, and cocaine crack. Psychopharmacology.15(2), 140- 148.
  52. Tabachnick, B. G & Fidell, L. S. (2007). Using multivariate statics, 3th edition. Boston: Pearson.
  53. Waldern, H. B., Slesnick, N., Brody, J. L., Truner, C. W., Paterson, T. R. (2001). Treatment outcomes for adolescent substance abuse at 4-7 month assessment. Journal of Consulting and Clinical Psychol. 6(9), 802- 813.
  54. Waxman. S.E. (2009). A systematic review of impulsivity in eating disorders. Impulsivity in Eating disorders, Rev. 17(2), 408- 425.
  55. Zack, M., Toneatto, T., Streiner, D., L. (1998). The SCL-90 factor structure in comorbid substance abusers. Journal of Substance Abuse. 10(5), 101- 185.
  56. Zhang, X. L., Shi, J., Zhoa, L. Y., Sun, L., Wang, G. B., David, H., Lu, L. (2011). Effects of stress on decision making deficits in formerly Heroin – dependent patients after different durations of abstinence. Journal of psychiatry.16(8), 610- 616.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار