اثربخشی آموزش مدیریت خشم با رویکرد شناختی رفتاری بر کیفیت رابطه زناشویی و اضطراب اخلاقی مردان سوء مصرف‌کننده مواد

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجو دکتری

2 عضو هیات علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد شاهرود، گروه روانشناسی

چکیده

هدف: هدف پژوهش تعیین اثربخشی آموزش مدیریت خشم با رویکرد شناختی رفتاری بر کیفیت رابطه زناشویی و اضطراب اخلاقی مردان سوء مصرف‌کننده مواد بود. روش: روش پژوهش نیمه آزمایشی با گروه گواه و طرح پیش‌آزمون، پس‌آزمون و پیگیری سه ماهه و جامعه آماری 300 مرد مصرف‌کننده مواد تحت درمان نگهدارنده با متادون در مرکز ترک اعتیاد کسرایِ شهرستان شاهرود در سال 1396 بود.از بین آن‌ها 30 مرد داوطلب از طریق نمونه‌گیری در دسترس انتخاب و به­طور تصادفی در دو گروه آزمایش و گواه جایگزین و سپس برنامه آموزش مدیریت خشم با رویکرد شناختی رفتاری ریلی و شاپشایر، 2012 در 12 جلسه 90 دقیقه‌ای هفته­ای یک بار در مورد گروه آزمایش اجرا شد. ابزار پژوهش پرسشنامه 16 عاملی شخصیت کتل، ابر و تاتسوکا (1975) و کیفیت روابط زناشویی باسبی، کِرَن، لارسون و کریستنسن (1995) بود که در سه مرحله در مورد دو گروه اجرا و داده‌ها با استفاده از آزمون تحلیل واریانس مختلط با اندازه‌گیری مکرر تحلیل شد. یافته‌ها: نتایج نشان داد که آموزش برنامه یادشده بر کیفیت روابط زناشویی (38/44 =F، 001/0 =P) و اضطراب اخلاقی مردان مصرف‌کننده مواد مؤثر بوده (533/27 =F، 001/0 =P) و این تأثیر در دوره پیگیری نیز پایدار مانده است. نتیجه‌گیری: از آنجا که نحوه ابراز هیجان خشم اکتسابی است؛ بنابراین مداخله‌های مدیریت خشم می­تواند بر مهار و نحوه ابراز خشم تأثیر مثبتی در روابط زناشویی بگذارد و همراه با فراگیری روش‌های آرام‌سازی تدریجی عضلانی که بر دستگاه عصبی مؤثرند؛ تنش، نگرانی و اضطراب را کاهش دهد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Effectiveness of anger management intervention with cognitive-behavioral approach and gradual muscle relaxation on the quality of marital relationship and moral anxiety of married males substance abusers with a three month follow-up

نویسندگان [English]

  • malake naseryfadafan 1
  • shahnaz noohi 2
1 doctoral student
2 Faculty Member of Shahrood Azad University, Department of Psychology
چکیده [English]

Aim: The purpose of this study was to investigate the effectiveness of anger management intervention with cognitive-behavioral approach and gradual muscle relaxation on the quality of marital relationship and moral anxiety among married males of substance abusers.

Methods: The method of this research is semi-experimental using a pretest and post-test design with two experimental and control groups. Participants in this study were male abusers who were selected from one of the addiction treatment centers in Shahrood. Using random sampling, 30 patients from the center of addiction treatment were randomly assigned to two experimental and control groups. An intervention program for anger management with a cognitive-behavioral approach and gradual muscle relaxation for 12 sessions of 90 minutes on the group Experiment done. To collect the required data in measuring the variables of the research, two questionnaires of the 16 factors of the character of Kettel (1975) and the quality of marriage questionnaire were used by Busby et al. (1995). Also follow-up of treatment interventions was performed again after three months in both groups.

Results: The results of covariance analysis indicated that anger management intervention with a cognitive-behavioral approach to gradual muscle relaxation has a significant effect on the quality of marital relationships and the moral anxiety of married men who abuse substance (p

کلیدواژه‌ها [English]

  • Muscle relaxation
  • moral anxiety
  • substance misuse
  • marital quality
  • Anger Management

مراجع

  1. ابراهیمی، نوشین.، خسروی، صدراله.، و صمیمی.، رضا. (1396). برآورد واریانس خشم وطرحواره‌های ناسازگار دانشجویان با الگوهای ارتباط خانواده، آسیب‌شناسی. مشاوره و غنی‌سازی خانواده، 3(5): 56-41.
  2. برزگر، مجید. (1375). هنجاریابی پرسشنامه 16 عاملی شخصیت کتل در دانش‌آموزان دبیرستان‌های شیراز، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه علامه طباطبایی، دانشکده روان‌شناسی.
  3. تفرشی، مدیا.، امیری مجد، مجتبی.، و جعفری، اصغر. (1392). تأثیر آموزش مهارت‌های مدیریت خشم در کاهش خشونت خانوادگی و بهبود رضایت زناشویی، فصلنامه خانواده‌پژوهی، 9(3): 310-299.
  4. حسنوند عموزاده، مهدی.، حسنوند عموزاده، مسعود. (1392). آموزش مهارت‌های مدیریت خشم بر اضطراب اجتماعی و مهارت‌های خودنظم‌دهی خشم در پسران مضطرب اجتماعی شهرستان دره شهر. دانش و پژوهش در روان‌شناسی کاربردی، 54(4): 83-73.
  5. خوش ‌روش، وحید.، خصاری لنگرودی، مهری.، و دولت ‌علی‌زاده، زهرا. (1395). مقایسه اثربخشی آموزش گروهی مدیریت خشم و آرام‌سازی عضلانی در کاهش خشم و فشارخون بیماران کرونری قلبی. پژوهش ملل، 13(2): 142-127.
  6. درتاج، فریبرز.، مصائبی، اسدالله.، و اسدزاده، حسن. (1388). تأثیر آموزش مدیریت خشم بر پرخاشگری و سازگاری اجتماعی دانش‌آموزان پسر 15-12 ساله. فصلنامه روان‌شناسی کاربردی، 3(4): 72-62.
  7. رسولی، فاطمه. (1390). نقش آموزش کنترل خشم در مقاوم‌سازی نوجوانان در برابر اعتیاد و سوء مصرف مواد، فصلنامه نظم و امنیت نظامی، 2(4): 111-89.
  8. ریلی، ام. پاتریک.، و شاپشایر، مایکل. (1395). راهنمای شناختی رفتاری برای سوء مصرف مواد و مشتریان بهداشت روان. ترجمه شهناز نوحی. تهران، انتشارات رشد فرهنگ. (تاریخ انتشار اثر به ‌زبان اصلی، 2012).
  9. سپهری نسب، زهرا.، و سهرابی، فرامرز. (1395). اثربخشی مدیریت استرس به‌شیوه شناختی رفتاری بر سلامت روان‌شناختی و تکانشگری معتادان. فصلنامه روان‌شناسی کاربردی، 10(1): 19-1.
  10. سهرابی، فرامرز.، کرمی، حوریه.، براتی، فریده.، و خاکباز، حمید. (1393). درمان شناختی رفتاری گروهی مدیریت خشم بر مبنای الگوی ریلی و شاپشایر در کاهش پرخاشگری و ارتقای رضایت زناشویی افراد مبتلا به سوء مصرف مواد. پژوهش‌های نوین روان‌شناختی، 9(35): 99-116.
  11. صافی، زهرا.، معین، لادن.، و سهامی، سوسن. (1390). تأثیر درمان آرام‌سازی پیش‌رونده عضلانی بر سطح کیفیت زندگی زنان دچار بیماری تصلب چندگانه، فصلنامه روان‌شناسی کاربردی، 5(3): 84-71.
  12. صداقت، سمیره.، مرادی، امید.، و احمدیان، حمزه. (1393). اثربخشی آموزش گروهی شناختی رفتاری کنترل خشم بر پرخاشگری دانش‌آموزان دختر پرخاشگر. مجله علوم پزشکی دانشگاه آزاد اسلامی، 24(4): 220-215.
  13. غفاری، فاطمه. (1389). اثربخشی آموزش خانواده با استفاده از تئوری سیستمی بوئن بر تمایزیافتگی و کارکرد خانواده‌های داری فرزند معتاد. فصلنامه خانواده‌پژوهی، 6(2): 239-227.
  14. کریمی، حمزه.، همتی ثابت، اکبر.، احمدپناه، محمد.، و محمدبیگی، حمید. (1392). مقایسه اثربخشی آموزش گروهی مدیریت خشم و مهارت‌های ارتباطی بر میزان پرخاشگری معتادان به حشیش زندان همدان. فصلنامه تحقیقات علوم رفتاری، 11(2): 138-129.
  15. گنجی، مهدی. (1393). آسیب‌شناسی روانی DSM-5، تهران: انتشارات ساوالان.
  16. منتظرالمهدی، سعید. (1394). تأثیر فراگیری مهارت‌های کنترل خشم بر کاهش عصبانیت، امنیت روانی، رضایت زناشویی و نشاط زوج‌های جوان، مطالعات امنیت اجتماعی، 2(44): 21-36.
  17. نعمتی، فاطمه.، محمدی‌فر، محمدعلی.، و خالدیان، محمد. (1396). تأثیر درمان شناختی رفتاری بر تعارض زناشویی و سازگاری زناشویی افراد معتاد، فصلنامه اعتیادپژوهی سوءمصرف مواد، 43(1): 30-11.
  18. Alhyas, L., Al Ozaibi, N., Elarabi, H., El-Kashef, A., Wanigaratne, S., Almarzouqi, A., Alhosani, A & Al Ghaferi, H. (2015). Adolescents’ perception of substance use and factors influencing its use: a qualitative study in Abu Dhabi. Journal of the Royal Society of Medicine, 6(2), 1-12
  19. Busby. D. M., Crane. D. R., Larson. J. H., & Christensen. C. (1995). A revision of the dyadic adjustment scale for use with distressed and nondistressed couples: Construct hierarchy and multidimensional scale. Journal of Marital and Family Therapy, 21(1): 289-308.
  20. Cattell, R.B. Eber, H.W. & Tatsuoka, M.M. (1975). Handbook for the sixteen personality factor questionnaire. Champaign, IL: Institute for Personality and Ability Testing.
  21. Cleck, J. N., & Blendy, J. A. (2008). Making a bad thing worse: Adverse effects of stress on drug addiction. The Journal of Clinical Investigation, 118(2): 454- 461.
  22. Duva. S. M., Silverstein, S. M., & Spiga, R. (2011). Impulsivity and risk-taking in co-occurring psychotic disorders and substance abuse. Psychiatry Research. 186(4): 351-355.
  23. Green, S. (2014). Marital confilicts and anger management. Journal of Psychology, 12(3): 201-213.
  24. Hides, L., Carroll, S., Catania, L., Cotton, S. M., Baker, A., Scaffidi, A., & Lubman, D. I. (2010). Outcomes of an integrated cognitive behavior therapy (CBT) treatment program for co- occurring depression and substance misuse in young people. Journal of Affective Disorder, 6(1): 169-174.
  25. Hollist. C. S., Coody. S., & Miller, R. B. (2005). Perceptions of attachment style and marital quality in midlife marriage. Family Relations, 54(1): 46-58.
  26. Hyland S, Watts J, Fry M. (2016). Rates of workplace aggression in the emergency department and nurses’ perceptions of this challenging behaviour: A multimethod study. Australasian Emergency Nursing Journal, 19(3): 143-148.
  27. Novaco, R. (2010). Anger as a risk factor violence among the mentally disorders. Chicago, IL, US: University of Chicago Press.
  28. Sinha, R. (2009).Chronic stress, drug use, and vulnerability to addiction. Current Psychiatry Reports, 11(1): 105-130.
  29. Sinha, R., Fuse, T., Aubin, I. R., & Malley, S., S. (2008). Psychological stress drug- related cues, and cocaine crack. Psychopharmacology, 15(2): 140-148.
  30. Turner, A. K., Latkin, C., Sonestein, F., & Tandon, S.D. (2011). Psychiatric disorder symptoms, substance use, and sexual risk behavior among African- American out of school youth, Drug Alcohol Depend, 115(2): 67-73
  31. Yalom, I. D. (2003). The Gift of therapy: An open Letter to a new generation of therapists and their patients. NY: Harper Collins (perennial).
  32. Zhang, X. L., Shi,J., Zhoa, L. Y., Sun, L., Wang, G. B., David, H., & Lu, L. (2011). Effects of stress on decision-making deficits in formerly Heroin – dependent patients after different durations of abstinence. Journal of Psychiatry, 16(8): 610-616.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار