مقایسه اثربخشی سه روش مداخله‌ای پسخوراند عصبی، آموزش مدیریت رفتار والدین و درمان ترکیبی در کاهش نشانگان اختلال سلوک کودکان

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشگاه پیام نور

2 دانشگاه فردوسی مشهد

چکیده

چکیدههدف: هدف پژوهش تعیین و مقایسه سه روش مداخله­ای پسخوراند عصبی، آموزش مدیریت رفتار والدین و درمان ترکیبی بر کاهش نشانگان اختلال سلوک کودکان بود. روش: روش پژوهش شبه آزمایشی، با طرح پیش­آزمون، پس­آزمون و پیگیری یک ماهه و جامعه آماری 58 والدینی بود که به­همراه کودک 8 تا 12 ساله خود در سال 1391 به مراکز مشاوره مهر و پویش شهر مشهد رجوع کرده بودند و تشخیص اختلال سلوک در مورد کودک­شان تایید شده بود. از میان آن­ها 25 والد و کودک دختر و پسرشان به روش نمونه­گیری در دسترس انتخاب و به­طور تصادفی در سه گروه همگن جایگزین شدند. ابزار پژوهش، پرسشنامه علایم مرضی کودکان گادو و اسپراکفین (2007) بود. یافته­ها: استفاده صرف پسخوراند عصبی، میانگین اختلال را افزایش داد اگرچه این افزایش معنادار نبود. روش ترکیبی نیز اختلال را کاهش نداد و فقط مدیریت رفتار والدین به تنهایی توانست نشانگان اختلال را کاهش داد. این کاهش در گروه دختران بیش از گروه پسران بود. نتایج آزمون در مرحله پیگیری، ماندگاری اثر مداخله مدیریت رفتار والدین را نشان داد. نتیجه­گیری: آموزش گروهی رفتار والدین، از میزان نشانگان اختلال سلوک می­کاهد لذا نهادهای خانواده، تربیتی، آموزش و پرورش، صدا و سیما می­توانند در جهت بهبود این اختلال از این روش بهره­مند شوند.   

کلیدواژه‌ها


  1. منابع
  2. بلالی، رقیه.، و آقایوسفی، علیرضا. (1390). اثربخشی برنامه آموزش والدین بر کاهش مشکلات رفتاری کودکان. فصلنامه روانشناسی کاربردی، زمستان، 4(20): 73-59.
  3. جدیدی، محسن.، شمسایی، محمدمهدی.، مظاهری، محمد مهدی.، خوشابی، کتایون.، و فرخی، نورعلی. (1391). چالش مداخله‌ها: تا چه اندازه هر یک از مداخله‌های آموزش مدیریت والدین ، پسخوراند عصبی و ریتالین بر بهبود اختلال بیش‌فعالی–نقص توجه و شاخص استرس والدینی تاثیر دارند. فصلنامه خانواده پژوهی. 8(29): 110-102.
  4. جدیدی، محسن.، احدی، حسن.، خوشابی، کتایون.، و فرخی، نورعلی. (1390). مقایسه اثربخشی مداخله پسخوراند عصبی و ریتالین بر مشکلات سلوک و شاخص بیش‌فعالی. مجله علمی دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی همدان. زمستان،18(4پیاپی62): 59-53.
  5. علیزاده، حمید. (1391). تدوین برنامه‌ آموزش والدین برای خانواده‌های دارای فرزندان با اختلال نارسایی توجه/بیش‌فعالی و تأثیر آن برکاهش نشانه‌ها و کارکرد خانواده. فصلنامه افراد استثنایی. 2(7):70-43
  6. کمیجانی، مهرناز.، و ماهر، فرهاد. (1386). مقایسه شیوه‌های فرزندپروری نوجوانان با اختلال سلوک و نوجوانان عادی. مجله دانش و پژوهش در روا‌‌ن‌شناسی دانشگاه ازاد اسلامی واحد خوراسگان اصفهان. پاییز، 2(8پیاپی33): 94-63.
  7. محمد‌اسماعیل، الهه. (1380). بررسی مقدماتی اعتبار و روایی و تعیین نقاط برش اختلا‌ل‌های پرسشنامه علایم مرضی کودکان. تهران: پژوهشکده کودکان استثنایی.
  8. مهاجری، آتناسادات.، پوراعتماد، حمیدرضا.، شکری، امید.، وخوشابی، کتایون. (1392). اثربخشی-درمان تعامل والد-کودک بر خودکارامدی والدگری مادران کودکان دچار درخودماندگی با کنش-وری بالا. فصلنامه روانشناسی کاربردی، بهار، 2(پیاپی26): 38-21.
  9. نصرت‌آبادی، مسعود. (1386). کاربرد تحلیل امواج کمی مغز در تشخیص و پسخوراند عصبی در درمان اختلال بیش‌فعالی-کمبودتوجه. پایان‌نامه کارشناسی ارشد. رشته روانشناسی عمومی، دانشکده روان‌شناسی و علوم تربیتی، دانشگاه علامه طباطبایی.
  10. یعقوبی، حمید. (1385). مقایسه اثربخشی تعاملی پسخوراند عصبی و ریتالین در کاهش علایم اختلال بیش فعالی- کمبود توجه. انتشارات دانشگاه علوم بهزیستی و توانبخشی.
  11. Briesmester, J., & Charles, E. (2007). Helping parents prevent and solve problem behaviors. A Handbook of parent training. Third edition. United States. Publisher: Wiley.
  12. Carmody, D., Radvanski, D., Wadhwani, S., Sabo, J., & Vergara, L. (2010). EEG biofeedback training and attention deficit/hyperactivity disorder in an elementary school setting. Journal of Neurotherapy, 4(3): 5-27.
  13. Carroll, V. (2009). Randomized trial of parent management training in children with tic disorders and disruptive behavior. Journal of Child neurology, 21(8): 650-665
  14. Costin, J., & Chambers, S. (2007). Parent management training as a treatment for children with oppositional defiant disorder referred to a mental health clinic. Journal of Clinical child psychology and Psychiatry, 2(4): 11-24.
  15. Demos, J. (2005). Getting started with neurofeedback. New York, Lond, NY. 10110.
  16. Fabiano, G., Pelham, W., Coles, E., Gnagy, E., Chronis, A., & Connor, B. (2009). A meta-analysis of behavioral treatments for attention deficit/hyperactivity disorder. Clinical Psychology Review, (29): 129-140.
  17. Forgatch, S., Patterson, G., & Degarmo, D. (2005). Evaluating fidelity: Predictive validity for a measure of competent adherence of parent management training. Journal of Behavior Therapy, 36(1): 3-13
  18. Golding, K. (2011). Clinical neurofeedback: case studies, proposed mechanism, and implications for pediatric neurology practice. Journal of Child neurology, 26(8): 45-51.
  19. Golding, K. (2012). Parent management training as an intervention to promote adequate parenting. Journal of Clinical child psychology and Psychiatry, 5(3): 357-371.
  20. Johnson, J., Macalister, L., & Readers, S. (2005). Current management in child neurology (3rd Ed). BC: Decker Inc.
  21. Hong, J., Tillman, R., & Luby, J. (2015). Disruptive behavior in preschool children: Distinguishing normal misbehavior from markers of current and later childhood conduct disorder. Journal of Pediatrics, (3): 723–730
  22. Keen, D., Couzens, D., Muspratt, S., & Rodger, S. (2010). The effect of a parent focused intervention for children with a recent diagnosis of autism spectrum disorder on parenting stress and competence. Research in Autism Spectrum disorders, (4): 229-241.
  23. Lees, D., Ronan, R. (2008). Engagement and effectiveness of parent management training (Incredible Years) for solo high-risk mothers: A multiple baseline evaluation. Journal of Behavior Change, 25(2): 109-128.
  24. Meier, Madeline H., Slutske, Wendy S., Heath, Andrew C., & Martin, Nicholas G. (2011). Sex differences in the genetic and environmental influences on childhood conduct disorder and adult antisocial behavior. Journal of Abnormal Psychology, 120(2): 377-388.
  25. Orlandi, MA. & Greco, D. (2004). A randomized double-blind clinical trial of EEG neurofeedback treatment for attention-deficit/hyperactivity disorder.
  26. Patterson, G. R. (1982). Coercive family process, Eugene, OR: Castalia.
  27. Pedersen, W., & Mastekaasa, A. (2011). Conduct disorder symptoms and treatment. Journal of Adolescence, 34(5): 1025-1035.
  28. Pelham, W., & Fabiano, G. (2008). Evidence-based treatments for children and adolescents with ADHD: An update. Journal of Clinical child and Adolescent Psychology, (37): 184- 214.
  29. Reyno, S., Mcgrath, P. (2006). Predictors of parent training efficacy for child externalizing behavior problems. Journal of Child Psychology and Psychiatry, 47(1): 99-111.
  30. Sadok, B., & Sadok, V. (2000). Comprehensive textbook of psychiatry, (7th ed.). Baltimore.
  31. Schudrich, W. (2012). Implementing a modified version of parent management training (PMT) with an intellectually disabled client in a special education setting. Journal of Evidence-Based Social Work, 9(5): 421-432
  32. Schwartz, E., & Andrasick, F. (2003). Biofeedback: A practitioner's guide, New York, Guilford Press.
  33. Shenk, C., Dorn, L., Kolko, D., Susman, E., Noll, J., & Bukstein, O. (2012). Predicting treatment response for oppositional defiant and conduct disorder using pre-treatment adrenal and gonadal hormones. Journal of Child and Family Studies, 21(6): 973-983.
  34. Smith, M., & Barrett, M. (2007). The effect of parent training on hyperactivity and attention in three school-age girls with ADHD. Journal of child and family behavioral therapy, (24): 21-35.
  35. Treacy, L., Tripp, G., Baird, A. (2005). Parent stress management training for attention-deficit/hyperactivity disorder. Journal of behavior therapy, 36(3): 223-233
  36. Walker, J. (2008). The case against arugs-and for neurofeedback, the superior alternative for Attention deficit/hyperactivity disorder (ADHD). Journal of Neurotherapy, 28(1): 25-44.