اثربخشی درمان خاطره‌پردازی مثبت‌نگر بر خوش‌بینی زنان سالمند

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشگاه علامه طباطبایی

2 دانشگاه علوم بهزیستی و توانبخشی تهران

چکیده

هدف: هدف پژوهش حاضر تعیین میزان اثربخشی درمان خاطره‌پردازی مثبت‌نگر بر افزایش خوش‌بینی سالمندان بود. روش: روش پژوهش شبه‌آزمایشی با طرح پیش‌آزمون، پس‌آزمون، گروه گواه و پیگیری و جامعه آماری 82 زن سالمند ساکن خانه سالمندان مهربان شهر تهران بود که 27 نفر آن‌ها شرایط ورود به پژوهش را داشتند که در نهایت از میان آن‌ها به‌صورت در دسترس 10 زن به‌عنوان گروه آزمایشی و 11 زن به‌عنوان گروه گواه انتخاب شد. ابزار پژوهش آزمون جهت‌گیری زندگی شیبر و کارور (1985)، آزمون معاینه مختصر وضعیت‌شناختی فولستاین و می‌هاق 1975 و برنامه درمانی خاطره‌پردازی مثبت‌نگر وسترهوف، بوهلمیجر و وبستر (2010) بود که به‌مدت هشت جلسه یک ساعته هفته‌ای دو جلسه در مورد گروه آزمایش اجرا و داده‌ها با روش آماری تحلیل واریانس آمیخته تحلیل شد. یافته‌ها: نتایج نشان داد درمان خاطره‌پردازی مثبت‌نگر خوش‌بینی رنان سالمند را افزایش داده (4/3=F، 044/0>P) و این افزایش در مرحله پیگیری پایدار مانده و نمره‌های خوش‌بینی در مرحله پس‌آزمون در مقایسه با مرحله پیگیری تفاوت معنی‌دار نکرده است (09/2=F، 68/0>P). نتیجه‌گیری: بر اساس یافته‌های این پژوهش می‌توان بر ضرورت کاربرد درمان خاطره‌پردازی مثبت‌نگر در جهت افزایش احساسات مثبت و خوش‌بینی در سالمندان تاکید کرد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Investigating the effectiveness of positive reminiscence therapy on improvement of elderlies optimism

چکیده [English]

Aim: The intervention has been done by the aim of investigating the effectiveness of positive reminiscence therapy on the improvement of their optimism. Method: The study design was semi experimental pre test _post test with control group. The statistical method was mixed ANOVAs analysis. The population were women of 60 and over in Tehran’s nursing homes that after investigating iterance criteria, 27 person were chosen that finally from which; 10 women were selected as experimental group and 11 women were chosen as control group from residents in Tehran’s Mehraban nursing home. The experimental group received 8 sessions of positive reminiscence intervention. Pre test-Post test; life orientation test (LOT), were done on first session, 8th session and follow up in both groups. Results: The results indicated that positive reminiscence therapy was significantly effective on improving optimism among elderly on experimental group. Conclusion: Based on the findings, the necessity of using positive reminiscence therapy for enhancing positive emotions in the elderly was emphasized

کلیدواژه‌ها [English]

  • elderly- optimism- positive reminiscence therapy
  1. منابع
  2. • تنهای رشوانلو، فرهاد.، کرامتی، راضیه. و سعادتی شامیر، ابوطالب (1391). خوشبینی و عزت نفسدر نوجوانان دختر: نقش سبکهای هویت. فصلنامه روانشناسی کاربردی. 2(22)، 90-73.
  3. • حمزه‌زاده، مرضیه.، باقریان، فاطمه.، منصوری سپهر، روح‌الله (1391). تأثیر خوش‌بینی بر سوگیری توجه در تعامل با هدف‌داری. مجله روانشناسی معاصر.7(2)،50-41.
  4. • خدابخشی، م (1383).. هنجار یابی، پایایی و روایی مقیاس خوش‌بینی در شهر اصفهان. پایان نامه کارشناسی ارشد. رشته روانشناسی عمومی، دانشده روانشناسی و علوم تربیتی، دانشگاه اصفهان.
  5. • سهرابی، محمدباقر.، ذوالفقاری، پونه.، مهدی زاده، فرزانه.، آقایان، سیدمحمد.، قاسمیان آق مشهدی، مجتبی.، شریعتی، زهرا.، خسروی، احمد (1387). بررسی مقایسه ای وضعیت شناختی و افسردگی سالمندان مقیم سرای سالمندان و ساکن منازل شخصی، مجله دانش و تندرستی تابستان، 3(2)،31-27.
  6. • شیبانی تذرجی، فاطمه.، پاک دامن شهلا. و حسن زاده توکلی محمدرضا. (1389) تأثیر خاطره گویی بر میزان افسردگی و احساس تنهایی سالمندان. روان شناسی کاربردی. بهار 1389; 4(1) (پیاپی 13)،39-26.
  7. • فروغان، مهشید.، قائم مقام فراهانی، ضیا.، و اکبری کامرانی، احمدعلی (1385). فراوانی اختلالات روانی در مراجعان سرپایی کلینیک سالمندان پویا. سالمند، (1)2،106-111
  8. • فروغان، مهشید.، جعفری، زهرا.، شیرین بیان، پیمانه.، قائم مقام فراهانی، ضیا و رهگذر، مهدی (1387). هنجاریابی معاینه مختصر وضعیت شناختی سالمندان شهر تهران (1385). تازه‌های علوم شناختی (2)، 37-29
  9. • محمدزاده، اصغر.، دولتشاهی، بهروز.، محمدخوانی، پروانه. (1390). اثربخشی درمان خاطره‌پردازی انسجامی بر نشانه‌های افسردگی سالمندان. مجله سالمندی ایران،6(19)، 28-23.
  10. • مقدس، علی‌رضا.، برجعلی، احمد. و ترکمان، محمد (1391). مقایسه اثربخشی آموزش گروهی خوش‌بینی و رواندرمانی حمایتی گروهی بر افسردگی، اضطراب و کیفیت زندگی زنان مبتلا به سرطان سینه. پایان نامه کارشناسی ارشد، رشته روانشناسی بالینی، دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی. دانشگاه علامه طباطبایی.
  11. • مومنی، خدامراد.، مجذوبی، محمدرضا.، امانی، رزیتا. و حجت‌خواه، محسن (1391). اثربخشی خاطره‌پردازی ساختارمند گروهی بر ارتقای کیفیت زندگی و شادکامی سالمندان. مجله روانشناسی تحولی. 9(34).201-189.
  12. • Brissette, I., Scheier, M. F.,&Carver, C. S. (2002).The role of optimism in social network development,coping, and psychological adjustment during a life transition. Journal of Personality and Social Psychology, 82, 102–111.
  13. • chief, Gary R. VandenBos, editor in (2006). APA dictionary of psychology (1st ed. ed). Washington, DC.: American Psychological Association. ISBN 978-1-59147-380-0.
  14. • Gibsson, F., & Burnside, I. (2005). Reminiscence group work. In B.Haight & F. Gibson (eds), burnsides working with older adults: Group process and techniques(4th ed., pp175-190). Boston: Jones and Bartlett.
  15. • Hallford, D.J, Mellor & Cummins, R.A. (2013). Adaptive autobiographical memory in younger and older adults: The indirect association of integrative and instrumental reminiscence with depressive symptoms. Memory. 21(4), 444-457.
  16. • Isaacowitz, D. M. (2005). The gaze of the optimist. Pers. Soc. Psychol. Bull. 31, 407–415.
  17. • Karimi, H., Dolatshahee., B, Momeni., K., Khodabakhshi., A., Rezaei., M. & Kamrani, A. (2010). Effectiveness of integrative and instrumental reminiscence therapies on depression symptoms reduction in institutionalized older adults: an empirical study. Ageing & mental health journal. 14(7), 881-887.
  18. • Kinsella, K., & volkoff, V.A. (2001). An ageing world:2001. U.S. government printing office.
  19. • Korte, J., Bohlmeijer, E. T., Cappeliez, P., Smit, F., Westerhof, G. J. (2012). Life review therapy for older adults with moderate depressive symptomatology: A pragmatic randomized controlled trial. Psychological Medicine, 42.6, 1163-1173.
  20. • Korte, J., Bohlmeijer, E.T., & Smit, F. (2009). Prevention of depression and anxiety in later life: design of a randomized controlled trial for the clinical and economic evaluation of a life-review intervention. BMC Public Health, 9, 250
  21. • Korte, J. (2012). The stories we live by: The adaptive role of reminiscence in later life. Enschede, the Netherlands: University of Twente
  22. • Segerstrom, S. C. (2001). Optimism and attentional bias for negative and positive stimuli. Personality and Social Psychology Bulletin, 27, 1334_1343.
  23. • Seligman, M.E.P. (1991). Helplessness: On Depression, Development, and Death. Second edition. New York: W.H. Freeman
  24. • Seligman, L. (2006). Theories of counseling and psychotherapy: Systems, strategies, and skills. (2nd ed). Upper Saddle River, New Jersey: Pearson Education, Ltd.
  25. • Serrano, J. P., Latorre, J. M., Gatz, M., & Montanes, J. (2004). Life-review therapy using autobiographical retrieval practice for older adults with depressive symptomatology. Psychology and Aging, 19, 270–277.
  26. • Snyder, C. R. & Lopez, J. (2002). Handbook of positive psychology. New York: Oxford University press.
  27. • Susan C. Vaughan, M.D(2000). Half Empty, Half Full: Understanding the Psychological Roots of Optimism. New York: Harcourt, c2000
  28. • Watt, L. M., & Cappeliez, P. (2000). Integrative and instrumental reminiscence therapies for depression in older adults: Intervention strategies and treatment
  29. • Westerhof, G. J., Bohlmeijer, E. T., & Webster, J. D. (2010). Reminiscence and mental health: A review of recent progress in theory, research, and intervention. Ageingand Society, 30, 697–721.
  30. • Wong, P. T., & Watt, L. M. (1991). What types of reminiscence are associated with successful aging? Psychology and Aging, 6, 272–279
  31. • World population ageing. (2013). Economic and social affairs, United Nations. Department of Economic and Social Affairs, Population Division
  32. • World Population Prospects. (2012 Revision). United Nations. Department of Economic and Social Affairs. Population Division