نقش میانجی‌‌گر دل‌بستگی به هم‌سال‌ها در رابطه بین دل‌بستگی به پدر و مادر و نمویافتگی هیجانی نوجوانان

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشگاه شهید بهشتی

2 پژوهشکده خانواده، دانشگاه شهیدبهشتی، تهران، ایران.

3 گروه روان شناسی، دانشکدۀ ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه لرستان، خرم آباد، ایران.

چکیده

هدف: هدف پژوهش تعیین میزان رابطه بین دل‌بستگی به پدر و مادر و هم‌سال‌ها با نمویافتگی هیجانی نوجوانان و نقش میانجی‌گر دل‌بستگی به هم‌سال‌ها بود. روش: روش پژوهش همبستگی و جامعه آماری 3553 دانش‌آموز دختر و پسر 18-16 ساله در 96 دبیرستان دولتی منطقه یک شهر تهران در سال تحصیلی 94-93 بود. بر اساس جدول کرجسی-مورگان 1970 حجم نمونه 500 نفر برآورد و با روش نمونه‌گیری در دسترس، دبیرستان پسرانه شهید مطهری و رضایی‌راد و دخترانه نظر و خدیجه کبری و از هر دبیرستان 6 کلاس انتخاب شد. داده‌ها با سیاهه تجدیدنظر شده دل‌بستگی پدر و مادر و هم‌سال‌های آرمسدن و گرنبرگ 1987 و سنجه نمویافتگی هیجانی سینک و بهارگاوا  1974 که نمره‌گذاری آن وارونه و نمرۀ کم در آن به‌معنای نمویافتگی بیش‌تر است گردآوری و پس از حذف داده‌های مخدوش 159 نفر و پرت 7 نفر، داده‌های 334 نفر تحلیل شد. یافته­ها: یافته­ها نشان داد دل‌بستگی به مادر (292/0- = r، 004/0=P)،  به پدر (337/0- = r، 004/0=P) و هم‌سال‌ها  (292/0- = r، 008/0=P) با نمویافتگی هیجانی نوجوانان رابطه دارد. دل‌بستگی به پدر و هم‌سال‌ها در مجموع تبیین‌کننده 14 درصد از پراکنش نمویافتگی هیجانی نوجوانان بود (001/0=P) و در رابطۀ بین دل‌بستگی به پدر و مادر و نمویافتگی هیجانی، دل‌بستگی به هم‌سال‌ها نقش میانجی‌گر را داشت ( 181/0- =β، (005/0P=). نتیجه­گیری: برای پیشگیری و درمان مشکلات روانی-اجتماعی نوجوانان توجه بیش‌تر به تأثیر دل‌بستگی نوجوانان به هم‌سال‌ها در سلامت هیجانی آن‌ها بایسته است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Mediating role of attachment to peers in the relationship between attachment to parents and adolescents’ emotional maturity

نویسندگان [English]

  • masoumeh shkrollahzadeh 1
  • Parisa Mosavi 2
  • Ghafar Nasiri Hanis 3
  • Ali Zademohammadi 2
1 Student
2 PROFESSOR
3 STUDENT
چکیده [English]

Aim: Aim of this study was to determine amount of the relationship among parents and peers’ attachment and adolescent’ emotional maturity and the mediating role of peers’ attachment. Methods: Method was correlational and the statistical population consisted of 3553 male and female students aged 16-18 years from 96 public high schools in the Tehran region in the 2015-16 academic year. Based on the Krejcie and Morgan’s (1970) table, sample size of 500 participants were estimated and were selected by convenient sampling method from two male high schools and two female high schools, and six classes from each high school were chosen. Data was gathered through inventory of parents and peers attachment revised (IPPA-R) by Armsden & Greenberg (1987), and emotional maturity scale (EMS) by Singh & Bhargava (1974). After removing defaced data of 159 participants and unusable data of seven participants, data for 334 people were analyzed. Results: Findings indicated that there was a relationship among attachment to mother (r=-0.292, P=0.004,) and attachment to father (r=-0.337, P=0.004,), and peers’ attachment (r=-0.292, P=0.008,) with adolescents' emotional maturity scores. Overall, peer and father attachment explained 14 percent of the variances of adolescents' emotional maturity (P=0.001) and peer attachment had a mediating role in the relationship between parents’ attachment and emotional maturity (β=-0/181, P=0.005). Conclusion: In order to prevent and treat adolescents' psychosocial problems, more attention should be paid to the impact of adolescent peer attachment and their emotional health.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Adolescents
  • attachment
  • emotion
  • maturity
  • parents
  • peers

مراجع

  1. اصل دهقان، فاطمه.، رضاییان، حمید.، و حسینیان، سیمین. (1395). پیش‌بینی تمایزیافتگی و سبک دل‌بستگی دانش‌آموزان دبیرستانی بر اساس انعطاف‌پذیری خانواده، تمایزیافتگی و سبک دل‌بستگی والدین. فصلنامه خانواده و پژوهش، 13(3 پیاپی 32): 128-109.
  2. افشاریان، ندا.، و کدیور، پروین. (1395). نقش دل‌بستگی به والدین و همسالان و ازخودبیگانگی روانی در پیش‌بینی رفتار خراب‌کارانه نوجوانان. اندیشه‌های نوین تربیتی، 12(1 پیاپی 49): 78-61.
  3. امانی، رزیتا.، مجذوبی، محمدرضا.، و هادیان همدانی، کیانا. (1393). سبک‌های دل‌بستگی و بلوغ عاطفی در دانشجویان. مجموعه مقاله‌های هفتمین سمینار بهداشت روانی دانشجویان. دانشگاه صنعتی اصفهان. اردیبهشت 1393. صص. 141-137.
  4. باقری، خدیجه.، بهرامی، هادی.، و جلالی، محمدرضا. (1388). رابطه بین سبک‌های دل‌بستگی با نوع هویت در زندانیان 15-30 ساله. فصلنامه روان‌شناسی کاربردی، 3(3 پیاپی 11): 99-85.
  5. بشارت، محمدعلی.، شجاعی، فروغ.، کیامنش، علی‌رضا.، و امیری، حمید. (1393). نقش سبک دل‌بستگی و فرزند‌پروری در مبتلایان به چاقی. مجله دیابت و متابولیسم ایران، 14(2 پیاپی 53): 116-105.
  6. بیرامی، منصور.، و محبی، مینا. (1395). رابطه دل‌بستگی به والدین و ادراک از تعارض بین والدین با اختلال اضطراب اجتماعی در دانش‌آموزان دختر: نقش میانجی‌گری راهبرد مقابله‌ای هیجان‌مدار. فصلنامه روان‌شناسی بالینی، 10(4 پیاپی 40): 82-71.
  7. پاک‌دامن، شهلا.، سیدموسوی، پریسا سادات.، و قنبری، سعید. (1390). کیفیت دل‌بستگی و مشکلات رفتاری- هیجانی در نوجوانان: بررسی نقش پدران. فصلنامه روان‌شناسی کاربردی، 4 (4 پیاپی 16): 100-85.
  8. پیرزادی، حجت.، و شریفی‌ اردانی، احمد. (1395). نظریه دل‌بستگی و مشکلات هیجانی-اجتماعی در دانش‌آموزان با مشکلات ویژه یادگیری: تبیین نظری و کاربردهای بالینی. نشریه تعلیم و تربیت استثنایی، 10 (4 پیاپی 40): 56-47.
  9. جواهری کامل، عابدین.، قنبری، سعید،. و زرندی، علی‌رضا. (1391). رابطه بین مکانیزم‌های دفاعی با تجربه و ابراز خشم در دانشجویان دختر. روان‌شناسی کاربردی، 5(2 پیاپی 18): 110-97.
  10. حجازی، الهه.، اژه‌ای، جواد.، و رنجبر، غفار. (1392). پیش‌بینی ارﺗﺒﺎط ﺑﺎ ﻣﺪرﺳﻪ ﺑﺮ اﺳﺎس دل‌بستگی ﺑﻪ والدین و همسالان. خانواده پژوهی، 9(1 پیاپی 33): 97-83.
  11. خسروی، زهره.، چراغ‌ملایی، لیلا.، خلیلی، وحیده.، و جوادی، امیررضا. (1394). رابطه سبک دل‌بستگی، کمال‌گرایی و کیفیت دوستی دانشجویان در سن ورود به بزرگ‌سالی. فصلنامه پژوهش‌های نوین روان‌شناختی، 10(3 پیاپی 39): 103-79.
  12. دامادنژاد، شهرزاد.، علی‌پور، احمد.، و زارع، حسن. (1392). مقایسه میزان دل‌بستگی به والدین و مهارگری عاطفی در نوجوانان 11 تا 18 سال با توجه به سطوح شاخص توده بدنی در شهر اصفهان. فصلنامه روا‌ن‌شناسی سلامت، 2(4 پیاپی 8): 21-5.
  13. درتاج، فریبرز.، مصائبی، اسدالله.، و اسدزاده، حسن. (1388). تأثیر آموزش مدیریت خشم بر پرخاشگری و سازگاری اجتماعی دانش‌آموزان پسر 15-12 ساله. فصلنامه روان‌شناسی کاربردی، 3(4 پیاپی 12): 84-65.
  14. سبزی، ندا.، و شیخ‌الاسلامی، راضیه. (1394). نقش واسطه‌ای نمویافتگی عاطفی در رابطه بین الگوهای ارتباطی خانواده و هم‌دلی. روان‌شناسی تحولی: روان‌شناسان ایرانی، 12(4 پیاپی 46): 153-141.
  15. سیدموسوی، پریسا سادات.، و نوری مقدم، ثنا. (1395). دل‌بستگی و پیامدهای تحولی: نقش بازنمایی‌های ذهنی در پیش‌بینی مشکلات درونی‌سازی و برونی‌سازی کودکان پیش‌دبستانی. فصلنامه روان‌شناسی تحولی: روان‌شناسان ایرانی، 12(3 پیاپی 47): 251-263.
  16. صفایی، صدیق. (1393). رابطه شیوه دل‌بستگی و رشد اجتماعی در کودکان نارساخوان و عادی. نشریه تعلیم و تربیت استثنایی، 4(1 پیاپی 123): 35-29.
  17. فتحی‌آذر، اسکندر.، گل‌پرور، فرشته.، میرنسب، میرمحمود.، و واحدی، شهرام. (1395). مطالعه پدیدارشناختی مشکلات رفتاری در دانش‌آموزان دبیرستانی: چالش‌های هیجانی- اجتماعی و تحصیلی. دو فصلنامه مشاوره کاربردی، 6(2 پیاپی 26): 92-73.
  18. فرزادی، فاطمه.، بهروزی، ناصر.، و شهنی ییلاق، منیجه. (1395). رابطه ساده و چندگانه تئوری ذهن، خودتنظیمی هیجانی و سبک‌های دل‌بستگی (ایمن و ناایمن) با بی‌انضباطی در دانش‌آموزان دختر سال سوم دبیرستان‌های شهر اهواز. مجله پزشکی ارومیه، 27(8 پیاپی 322): 705-692.
  19. قربانیان، الهام.، محمدلو، هادی.، حبیبی عسگرآباد، مجتبی.، و حسن‌آبادی، فاطمه. (1395). سبک دل‌بستگی و مهارت‌های اجتماعی کودکان با نقش میانجی هوش هیجانی. فصلنامه سلامت اجتماعی، 3(4 پیاپی 18): 288-278.
  20. کدیور، پروین.، و افشاریان، ندا. (1393). پیش‌بینی‌کننده‌های نگرش نوجوانان به رفتار خراب‌کارانه: نقش مؤلفه‌های از خودبیگانگی روانی و کیفیت دل‌بستگی. فصلنامه پژوهش‌های نوین روان‌شناختی، 9(4 پیاپی 36): 126-101.
  21. کریمی، پروانه.، سپهوند، اسفندیار.، زکی‌یی، علی.، دهقان، فاطمه.، و محمدی، اُمید. (1394). رابطه بین سبک‌های دل‌بستگی و ادراک محبت پدر و مادر با اضطراب امتحان در دانش‌آموزان تیزهوش. نشریه پژوهنده، 20(5 پیاپی 119): 288-283.
  22. محمودعلیلو، مجید.، خانجانی، زینب.، و بیات، احمد. (1395). پیش‌بینی اختلال‌های هیجانی مرتبط با اضطراب نوجوانان بر اساس تنظیم هیجان، راهبردهای مقابله‌ای و نشانه‌های اختلال شخصیت مرزی. فصلنامه مطالعات روان‌شناسی بالینی، 7(4 پیاپی 25): 128-107.
  23. ناصرقلی بافقی، نعیمه.، ملایی، حمید.، و حسن‌زاده، علی. (1395). پیش‌بینی هوش هیجانی و سازگاری اجتماعی بر اساس سبک‌های دل‌بستگی. مجله دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی سبزوار، 23(4 پیاپی 87): 405-398.
  24. نجات، آسیه.، شهابی‌زاده، فاطمه.، و غباری‌بناب، باقر. (1393). بررسی نقش تصور از خود در رابطه میان دل‌بستگی ادراک‌شده با سلامت روانی در دانشجویان. فصلنامه مطالعات روان‌شناختی، 10(4 پیاپی 40): 100-73.
  25. واحدی، شهرام.، و فتحی، آیت‌الله. (1389). رابطه بین دل‌بستگی به والدین و همسالان با جدایی روان‌شناختی دانشجویان دختر و پسر جدیدالورود. پژوهش‌های نوین روان‌شناختی (روان‌شناسی دانشگاه تبریز)، 5(1 پیاپی 17): 183-151.
  26. هاشمی، زهرا.، و جوکار، بهرام. (1392). مدل‌یابی علی تاب‌آوری هیجانی: نقش دل‌بستگی به والدین و همسالان، راهبردهای مقابله‌ای و تنظیم شناختی هیجان‌ها. فصلنامه مطالعات روان‌شناختی، 9(1 پیاپی 33): 38-9.
  27. Ackard, D.M., Neumark-Sztainer, D., Story, M & Perry, C. (2006). Parent-child connectedness and behavioral and emotional health among adolescents. American Journal of Preventive Medicine, 30(1): 59-66.
  28. Davis, T. J., Morris, M., & Drake, M. M. (2016). The moderation effect of mindfulness on the relationship between adult attachment and wellbeing. Personality and Individual Differences, 36(6): 115-121.
  29. Elena Doinita, N., & Dorina Maria., N. (2015). Attachment and parenting styles. Original research article. Social and Behavioral Sciences, 26(3): 199-204.
  30. Gaur. R. (2013). Emotional maturity and social intelligence of first born and last born girls of working mothers. Conflux Journal of Education, 1(2): 85-86.
  31. Goodall, K. (2015). Individual differences in the regulation of positive emotion: The role of attachment and self-esteem. Personality and Individual Differences, 74(1): 208-213.
  32. Hunter, J., & Maunder. R. (2016) Improving patient treatment with attachment theory: A guide for primary care practitioners and specialists. New York: Springer
  33. Kalaiselvan, S., & Maheswari. K. (2016). A study on emotional maturity among the post graduate students. Journal of Humanities and Social Science, 21(2): 32-34.
  34. Kumari Sinha, V. (2014). A study of emotional maturity among tribal and non-tribal adolescent girls. Indian jornal of applied reserch, 4(7): 393-395.
  35. Labouvie-Vief, G. (2015). Self and emotional development in adulthood and later life. International Encyclopedia of the Social & Behavioral Sciences (Second Edition), 424-431.
  36. Li, R., Bunke, S., & Psouni, E. (2016). Attachment relationships and physical activity in adolescents: The mediation role of physical self-concept. Psychology of Sport and Exercise, 22(1): 160-169
  37. Liliana, B., & Nicoleta, T. M. (2014). Personality, family correlates and emotion regulation as wellbeing predictors. Social and Behavioral Sciences, 159(23): 142-146.
  38. Markiewicz, D., Lawford, H., Doyle, A. B., & Haggart, N. (2006). Developmental differences in adolescents’ and young adults’use of mothers, father’s best friends, and romantic partners to fulfill attachment needs. Journal of Youth and Adolescence, 35(1): 127-140.
  39. Marks, A. D. G., Horrocks, K. A., & Schutte. N, S. (2016). Emotional intelligence mediates the relationship between insecure attachment and subjective health outcomes. Personality and Individual Differences, 98(9): 188-192.
  40. Millings, A., Buck, R., Montgomery, A., Spears, M., & Stallard, P. (2012) School connectedness, peer attachment, and self-esteem as predictors of adolescent depression. Journal of Adolescence, 35(4): 1061-1067.
  41. Obegi, J. H., & Berant, E. (2009). Attachment theory and research in clinical work with adults. New York: Guilford Press.
  42. Rees. C. (2016). Children's attachments. Paediatrics and Child Health, 26(5): 185-193.
  43. Waller, E. M., & Rose, A. J. (2013). Brief report: Adolescents’ co-rumination with mothers, co-rumination with friends, and internalizing symptoms. Journal of Adolescence, 36(2): 429-433.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار