اثربخشی مداخلۀ روانشناسی وحدت مدار بر تنیدگی و رابطۀ مادر- کودک مادران کودکان اُتیستیک

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشگاه شهید بهشتی

2 دانشیار پژوهشکدۀ خانواده دانشگاه شهید بهشتی

3 . دانشیار گروه روان‌شناسی دانشگاه شهید بهشتی

چکیده

این پژوهش اثر شرکت در جلسه های آموزش مفاهیم روان‌شناسی وحدت مدار بر تنیدگی و رابطۀ مادر- کودک مادران کودکان اُتیستیک را بررسی می کند. روش: روش نیمه آزمایشی و طرح پیش-آزمون- پس آزمون با گروه گواه در این پژوهش بکار بسته شد. جامعۀ آماری پژوهش، 35 نفر از مادران تهرانی دارای کودکان اُتیستیک مراجعه کننده به مرکز آموزشی- توانبخشی کودکان اُتیستیک (به آرا) در سال 1393 بوده است. از میان این نمونۀ در دسترس، 16 نفر داوطلب به عنوان نمونه تحقیق در پژوهش، در دو گروه آزمایش وگواه گمارده شدند. اعضای گروه آزمایش در هشت جلسۀ مداخلۀ روانشناسی وحدت مدار شرکت نموده و هشت جلسۀ تمرین در منزل را تجربه کردند و اعضای گروه گواه در لیست انتظار برای مداخلات آتی قرار گرفتند. پرسشنامۀ تنیدگی ادراک شده (PSS)، کوهن، کامارک و مرملستین (1983)، و مقیاس ارزیابی رابطۀ مادر- کودک(MCRE) ، راس (1961) ابزارهای این پژوهش بود، برای تجزیه و تحلیل داده ها از آزمون غیرپارامتریک یومن ویتنی استفاده شد. ...

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Effectiveness of unity-oriented psychology intervention on mothers' stress and relationship with their autistic children

چکیده [English]

Purpose: This study was conducted in order to investigate the effectiveness of participating in teaching sessions based on concepts on unity-oriented psychology on the level of stress and mother-child relationship in mothers of autistic children. Methods: A quasi-experimental pre-post design with control group was applied in the current research. The statistical population included 35 mothers of autistic children who were referred to the Autistic Training and Rehabilitation Center (Behara) in Tehran in 2014. All participants were residents in the City of Tehran. Of these sixteen mothers were on convenience and were placed in either the experimental or the contril group. The experimental group participated in eight sessions of intervention based on unity-oriented psychology as well as eight home work sessions. The control group was placed on a waiting list. Perceived Stress Scale (PSS) by Cohen, Kamark and Mermelstein (1983) and Mother-Child Relationship Scale (MCRE) by Roth (1961) were administered to all participants. Mann- Whitney non-parametric test was used for data analysis. Results: Statistical results indicated that intervention of unity-oriented psychology conceptions was effective in reducing the stress level and improving mother-child relationship in the experimental group as compared to the control group. A two month follow up

کلیدواژه‌ها [English]

  • autism- mother child relationship- stress- unity oriented psychology

مراجع

  1. منابع
  2. احمدی‌حلمسلوئی، اعظم.، پاشنگ، بتول.، و سلیمی‌نیا، نرگس. (1392). آموزش حل مساله بر کیفیت زندگی مادران کودکان درخودمانده. فصلنامۀ روان‌شناسی کاربردی. زمستان، 7(4 پیاپی 28): 90-77.
  3. برجعلی، احمد. (1392). اثربخشی درمان شناختی مبتنی بر ذهن‌آگاهی بر کاهش تعارضات والد- فرزندی در نوجوانان. نشریه علوم رفتاری، بهار 7(1): 7-1.
  4. بلالی، رقیه.، و آقایوسفی، علیرضا. (1390). اثربخشی برنامه آموزش والدین بر کاهش مشکلات رفتاری کودکان. فصلنامۀ روان‌شناسی کاربردی. زمستان، 5(4 پیاپی 20): 73-59.
  5. بوالهری، جعفر.، نظیری، قاسم.، و زمانیان، سکینه. (1391). اثر بخشی رویکرد گروه درمانی معنوی بر کاهش میزان افسردگی، اضطراب و استرس در زنان مبتلا به سرطان سینه. فصلنامۀ علمی– پژوهشی جامعه‌شناسی زنان. بهار 3(1): 116-85.
  6. چیمه، نرگس.، پوراعتماد، حمیدرضا.، و خرم آبادی، راضیه. (1386). مشکلات و نیازهای مادران کودکان مبتلا به اختلالهای اُتیستیک: یک پژوهش کیفی. فصلنامه خانواده پژوهی. پاییز، 3(11): 707-697.
  7. خانجانی، زینب.،‌هاشمی، تورج.، و پیمان‌نیا، بهرام. (1393). رابطه کیفیت تعامل مادر-کودک در اضطراب جدایی و مدرسه هراسی در کودکان. مجله پزشکی ارومیه. خرداد، 25(3): 240-231.
  8. خباز، محمود.، رضاپورمیرصالح، یاسر.، و ابوترابی ‌کاشانی، پریسا. (1390). بررسی مقایسه ای نقش ابعاد جهت گیری مذهبی و ابعاد شخصیت در پیش بینی سبک‌های مقابله مادران کودکان با و بدون ناتوانی ذهنی. فصلنامۀ توانبخشی. تابستان، 12(2 پیاپی 47): 48-41.
  9. خداپناهی، محمدکریم.، قنبری، سعید.، و نادعلی، حسین. (1391). کیفیت روابط مادر-کودک و نشانگان اضطرابی در کودکان پیش‌بستانی. فصلنامه روانشناسی تحولی: روانشناسان ایرانی، پاییز، 9(33): 13-5.
  10. خدایاری فرد، محمد.، و پرند، اکرم. (1386). استرس و روشهای مقابله با آن (چاپ اوّل)، انتشارات دانشگاه تهران.
  11. خرم‌آبادی، راضیه.، پوراعتماد، حمیدرضا.، و طهماسیان، کارینه. (1388). مقایسه استرس والدگری در مادران کودکان مبتلا به اختلال اتیسم با مادران کودکان بهنجار. فصلنامۀ خانواده پژوهی. پاییز، 5(19): 399- 387.
  12. خرم‌آبادی، راضیه.، پوراعتماد، حمیدرضا.، و مظاهری، علی. (1390) اثربخشی برنامۀ پرنده کوچولو بر بهبود سلامت عمومی مادران کودکان اتیستیک. فصلنامۀ خانواده پژوهی. پاییز، 7(27):341-325.
  13. دهلوی، سعید. (1393) اثربخشی روان‌نمایشگری روان‌شناسی وحدت‌مدار بر اضطراب مرگ، احساس انسجام و تاب‌آوری مبتلایان به مالتیپل اسکلروسیس. پایان‌نامه کارشناسی ارشد، رشتۀ روان‌شناسی، دانشکدۀ روان‌شناسی، دانشگاه آزاد قزوین.
  14. راس، ام. رابرت. (1388). مقیاس ارزیابی رابطۀ مادر- کودک. تدویـن و آماده‌سازی توسط هادی رزم-یار. شرکت آزمون یار پویا. (تاریخ انتشار اثر به زبان اصلی، 2005).
  15. رافعی، طلعت. (1386). اُتیسم: ارزیابی و درمان. انتشارات دانژه.
  16. رحیمیان، الهه. (1393). بررسی اثر هنردرمانی وحدت‌مدار بر افزایش تاب‌آوری خانواده و عزت نفس نوجوانان بد سرپرست. پایان‌نامه کارشناسی ارشد، رشتۀ روان‌شناسی خانواده‌ درمانی، پژوهشکدۀ خانواده، دانشگاه شهید بهشتی.
  17. زاده محمدی، علی. (1393). جهان‌شناسی وحدت‌مدار (کیمیای وحدت). انتشارات قطره.
  18. زاده محمدی، علی. (1390) روان‌شناسی وحدت مدار (چاپ اوّل). انتشارات قطره.
  19. سرابی‌جماب، ملیحه.، حسن‌آبادی، حسین.، و مشهدی، علی. (1391). تأثیر برنامه آموزش والدین و پروراندن مهارت‌ها بر استرس مادران کودکان مبتلا به اتیسم. فصلنامه خانواده پژوهی. پاییز، 8(31): 272-261.
  20. صابری، جواد.، بهرامی‌پور، منصوره.، و قمرانی، امیر. (1393) اثربخشی برنامه گروهی فرزندپروری مثبت بر کاهش استرس والدگری مادران دارای کودکان مبتلا به اختلال اوتیسم. دانش و پژوهش در روانشناسی کاربردی، تابستان، 15(2پیاپی 56):77-69.
  21. صادقی، سعید.، سهرابی، فرامرز.، و دلاور، علی. (1389). بررسی اثربخشی تلفیق دارو درمانی و شناخت درمانی گروهی مبتنی بر ذهن آگاهی (MBCT) بر کاهش افسردگی زنان مطلقۀ شهر اصفهان. مجله دانشکده پزشکی اصفهان. پاییز 28(112): 698-681.
  22. عسکری، سعید.، و نصیری‌هانیس، غفار. (1393). تأثیر شرکت کردن در جلسه‌های تحلیل وجودی در تنیدگی دانشجویان. فصلنامۀ علوم روانشناختی. تابستان، 13(50): 235-222.
  23. عابدی شاپورآبادی، ثریا.، پورمحمدرضای تجریشی، و معصومه.، محمدخانی، پروانه. (1391). اثربخشی برنامه گروهی والدگری مثبت بر رابطه مادر- کودک در کودکان با اختلال بیش فعالی/ نارسایی توجه. فصلنامه روانشناسی بالینی، پاییز، 4(3 پیاپی 15): 73-63.
  24. علی‌اکبری‌دهکردی، مهناز.، کاکوجویباری، علی‌اصغر.، و محتشمی، طیبه. (1390). میزان استرس در مادران کودکان هنجار، کم‏شنوا و سایر کودکان استثنایی. مجله شنوایی شناسی. زمستان، 20(1 پیاپی 35): 136-129.
  25. عنبری، خاطره.، مهدویان، عباس.، و ندری، ستار. (1392). عوامل پیشگویی کننده الگوهای ارتباطی مادر و کودک در مراجعین به بیمارستان شهید مدنی شهر خرم آباد در سال 1391. فصلنامه علمی پژوهشی دانشگاه علوم پزشکی لرستان. زمستان، 15(5 پیاپی 58): 22-11.
  26. قنبری، سعید.، خداپناهی، محمدکریم.، و مظاهری، محمدعلی. (1392). اثربخشی بسته روش آموزش والدین مبتنی بر نظریه دلبستگی بر افزایش کیفیت مراقبت مادرانه. فصلنامه خانواده پژوهی. زمستان، 9(36): 426-407.
  27. محتشمی، طیبه.، علی‌اکبری‌دهکردی، مهناز.، و چیمه، نرگس. (1391) اثر آموزش روش درمانی پاسخ محور بر عملکرد خانواده در مادران کودکان مبتلا به اتیسم. فصلنامۀ خانواده پژوهی. پاییز، 8(31): 289- 273.
  28. منصوری، طاهره.، دهداری، طاهره، سید فاطمی، نعیمه.، گوهری، محمودرضا.، و برخورداری، مهرداد. (1393). بررسی تاثیر آموز‌ش مهارت‌های ارتباطی بر استرس ادراک شده مراقبین سالمندان مبتلاأ به آلزایمر مراجعه کننده به انجمن آلزایمر ایران در سال 1391. مجلۀ علوم پزشکی رازی. تیر، 21(121): 62-52.
  29. مهاجری، آتنا سادات.، پوراعتماد، حمیدرضا.، شکری، امید.، و خوشابی، کتایون. (1392). اثربخشی درمان تعامل والد- کودک بر خودکارآمدی والدگری مادران کودکان دچار درخودماندگی با کنشوری بالا. فصلنامۀ روانشناسی کاربردی، بهار 7(1 پیاپی 25): 38-21.
  30. نصیرزاده، راضیه.، و رسول‌زاده‌طباطبائی، کاظم. (1388). بررسی رابطه باورهای مذهبی با راهبردهای مقابله با تنیدگی در دانشجویان. فصلنامه افق دانش. تابستان، 15(2): 45-36.
  31. ‌هاشمی، تورج.، و پیمان‌نیا، بهرام. (1392). راﺑﻄﻪ ﺗﯿﭗ ﺷﺨﺼﯿﺘﯽ(D) و اﺳﺘﺮس ادراکﺷﺪه ﺑﺎ رﻓﺘﺎرﻫﺎی ﺑﻬﺪاﺷﺘﯽ در زﻧﺎن ﻣﺒﺘﻼ ﺑﻪ ﺑﯿﻤﺎری ﺳﺮﻃﺎن ﺳﯿﻨﻪ. روان‌ﭘﺮﺳﺘﺎری، 1(4): 44-36.
  32. یعقوبی، حسن.، سهرابی، فرامرز.، و محمدزاده، علی. (1391). مقایسه تأثیر رفتار درمانی شناختی و روان‌درمانی معنوی- مذهبی برکاهش اضطراب پنهان، فصلنامه مطالعات روان‌شناسی بالینی، تابستان، 2(7): 163- 145.
  33. Abe, J. S. (2013). Multicultural mental health: Handbook of multicultural mental health. Second Edition: Chapter 8, spirituality and culture: implications for mental health service delivery to diverse populations, Edited by: Freddy A. Paniagua and Ann-Marie Yamada. Sciencedirect.
  34. Ajilchi, B., & Rezaei Kargar, F. (2013). The impact of a parenting skills rraining program on stressed mothers and their children's depression level. Procedia - Social and Behavioral Sciences, 84(9): 450-456.
  35. Bagherian Khosroshahi, S., Pouretemad, H., & Khooshabi, K. (2010). The effect of little bird program in decreasing problem behaviors of autistic children. Procedia - Social and Behavioral Sciences, 5: 1166-1170.
  36. Cohan, S. L., Campbell-Sills, I., & Stein, M. B. (2006). Relationship of resilience to personality, coping and psychiatric symptom in young adults. Journal of behavior research and therapy, 44(4): 85-99.
  37. Cohen, S., Kamark, T., & Mermelstein, R. (1983). A global measure of perceived stress. Journal of Health and Social Behavior, 24: 358-396.
  38. De Caroli, M, E., & Sagone, E. (2014). Stress and support in relation to Parental Self: A Comparison between mothers of Children in Cancer treatment and mothers of healthy children. Procedia - Social and Behavioral Sciences, 114 (21): 211-215.
  39. Dykens, M. E., Fisher, H. M., & Taylor, L. J. (2014). Reducing distress in mothers of children with autism and other disabilities: A Randomized Trial. American Academy of Pediatrics, 134 (2): 454- 463.
  40. Gika, D. M., Artemiadis, A. K., & Alexopoulos, E. C. (2012). Use of a relaxation technique by mothers of children with autism: a case-series study. Psychol Rep, 111 (3): 797-804.
  41. Love, S. R., Matson, J. L., & West, D. (1990). Mothers as effective therapists for autistic children's phobias. Jornal of Applied Behavioral Analysis, 23(3): 379–385.
  42. Hatamzadeh, A., Pouretemad, H., & Hassanabadi, H. (2010). The effectiveness of parent – child interaction therapy for children with high functioning autism. Procedia - Social and Behavioral Sciences, 5: 994-997.
  43. Mugno, D., Ruta, L., & Genitori D'Arrigo, V. (2007). Impairment of quality of life in parent of children and adolescents with pervasive developmental disorder. Health and quality of life out comes, Published online Apr 27, doi: 10.1186/1477-7525-5-22. http:// www. ncbi. nlm. nih. gov/ pmc/ articles/ PMC 1868708/.
  44. Okuno, H., Nagai, T., & Sakai, S. (2010). Effectiveness of modified parent training for mothers of children with Pervasive Developmental Disorder on parental confidence and children's behavior. Brain and Development, 33(2):152–160.
  45. Osborn, L. A., & Reed, P. (2010). Stress and self-perceived parenting behaviors of parents of children with autistic spectrum conditions. Research in Autism Spectrum Disorders, 4(3): 405– 414.
  46. Oprea, C., & Stan, A. (2012). Mothers of autistic children. How do they feel? Procedia - Social and Behavioral Sciences, 46: 4191-4194.
  47. Regev, D., Kedem, D., & Guttmann, J., (2012). The effects of mothers’ participation in movement therapy on the emotional functioning of their school-age children in Israel. The Arts in Psychotherapy, 39(5): 479-488.
  48. Stiles, A. S. (208). A Pilot study to test the feasibility and effectiveness of an intervention to help teen mothers and their mothers clarify relational boundaries. Journal of Pediatric Nursing, 23 (6): 415-428.
  49. Trousselard, M., Steiler, D., & Claverie, D. (2014). L’histoire de la mindfulness à l’epreuve des donnees actuelles de la litterature: questions en suspens, L'Encephale. In Press, Corrected Proof, Available online 5 September 2014.
  50. Walpole, S.C., McMillan, D., & House, A. (2013). Interventions for treating depression in Muslim Patients: a systematic review. Affect Disord, 145(1):11-20.
  51. Wilson, S., McKenzie, K., & Quayle, E. (2013). The postnatal support needs of mothers with an intellectual disability. Midwifery, 29 (6): 592-598.
  52. Yeo, J. C., Teo, S. L. (2013). Child behavior and parenting stress between employed mothers and at home mothers of preschool children., Procedia - Social and Behavioral Sciences, 90 (10): 895-903.
  53. Zembat, R., & Yıldız, D. (2010). A comparison of acceptance and hopelessness levels of disabled preschool children's mothers. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 2(2): 1457-1461.
  54. ***

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار