مقایسه اثربخشی واقعیت درمانی گروهی با درمان شناختی رفتاری گروهی بر رضایت زناشویی و خودکنترلی زنان

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری تخصصی روانشناسی تربیتی، گروه روانشناسی، واحد رودهن، دانشگاه آزاد اسلامی، رودهن، ایران.

2 استادیار گروه روانشناسی، واحد رودهن، دانشگاه آزاد اسلامی، رودهن، ایران.

چکیده

هدف: پژوهش حاضر باهدف مقایسه اثربخشی واقعیت درمانی گروهی با درمان شناختی رفتاری گروهی بر رضایت زناشویی و خودکنترلی زنان دارای تعارض زناشویی انجام شد. روش: روش پژوهش حاضر توصیفی از نوع نیمه آزمایشی با طرح پیش آزمون - پس آزمون- پیگیری با گروه گواه بود. جامعه آماری پژوهش شامل تمام زنان دارای تعارض زناشویی بود که در سال 1398 به مراکز مشاوره منطقه 7 شهر تهران مراجعه کرده بودند، که از میان آنها 60 نفر با استفاده از نمونه­ گیری هدفمند انتخاب شدند. جلسات واقعیت درمانی به صورت گروهی هفته ­ای یک جلسه دو ساعته طی 7 هفته برگزار ­شد. جلسات درمان شناختی رفتاری به صورت گروهی هفته ­ای یک جلسه دو ساعته طی 8 جلسه برگزار شد. شرکت­ کنندگان جهت پیش آزمون، پس آزمون و پیگیری به مقیاس رضایت زناشویی انریچ (1982) و مقیاس خودکنترلی تانجنی و همکاران (2004) پاسخ دادند. تحلیل داده­ها با استفاده از روش تحلیل واریانس با اندازه­ گیری مکرر انجام شد. یافته­ ها: نتایج پژوهش حاضر نشان داد اثر متقابل زمان*گروه­ ها موجب افزایش رضایت زناشویی و خودکنترلی (001/0=P) در گروه­ های آزمایش نسبت به گروه گواه شد. نتایج آزمون تعقیبی بنفرونی حاکی از تفاوت معنادار درمان شناختی- رفتاری و واقعیت درمانی با گروه گواه برای متغیرهای رضایت زناشویی و خودکنترلی بود. نتیجه ­گیری: به نظر می­رسد واقعیت درمانی و درمان شناختی- رفتاری هر دو، به زنان متأهل با بهبود خودکنترل­گری به آنها کمک می‌کند تا روابط زناشویی خود را بهبود بخشند.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Comparison of the effectiveness of group reality therapy with group cognitive behavioral therapy on marital satisfaction and self-control of women

نویسندگان [English]

  • Vida Fallah Berejestanaki 1
  • Hayedeh Saberi 2
  • Arezoo Shomali Oskoei 2
1 Ph.D. student in Educational Psychology, Islamic Azad University, Rudehen Branch
2 Faculty Member, Islamic Azad University, Rudehen Branch
چکیده [English]

Aim: The aim of this study was to compare the effectiveness of group reality therapy with group cognitive-behavioral therapy on marital satisfaction and self-control of women with marital conflict. Method: The method of the present study was descriptive quasi-experimental with a pre-test-post-test-follow-up design with a control group. The statistical population of the study included all women with marital conflict who were referred to counseling centers in District 7 of Tehran in 2019, from which 60 people were selected using purposive sampling. Reality therapy sessions were held in groups of one two-hour session per week for 7 weeks. Cognitive-behavioral therapy sessions were held in groups of one two-hour session per week for 8 weeks. Participants responded to the ENRICH Marital Satisfaction Scale developed (1982) and the Self-Control Scale developed by Tangney et al. (2004) for pretest, posttest, and follow-up. Data analysis was performed using repeated-measures analysis of variance. Results: The results of the present study showed that the interaction of time*groups increased marital satisfaction and self-control (P=0.001) in the experimental groups compared to the control group. The results of Bonferroni post hoc test showed a significant difference between cognitive-behavioral therapy and reality therapy with the control group for marital satisfaction and self-control variables. Conclusion: It seems that both reality therapy and cognitive-behavioral therapy help married women to improve their marital relationships by improving their self-control.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Cognitive-Behavioral Therapy
  • Conflict
  • Marital Satisfaction
  • Reality Therapy
  • Self-Control

مراجع

احمدی جویباری، مریم. (1396). بررسی رابطه بین خودکنترلی و مسئولیت­پذیری دانش آموزان دختر پایه ششم ابتدایی (مطالعه موردی: شهر بابلسر). فصلنامه علمی تخصصی روان­شناسی، علوم اجتماعی و علوم تربیتی، 1(2)، 70-63. ]پیوند[
امام دوست، زیبا.، تیموری، سعید.، خوی نژاد، غلامرضا.، و رجایی، علیرضا. (1398). مقایسه تأثیر شناخت درمانی مبتنی بر ذهن‌آگاهی و واقعیت درمانی برنگرش والد- فرزند مادران کودکان مبتلا به اختلال طیف اوتیسم. مجله دانشکده پزشکی، 62، 731-722. ]پیوند[
اوجی، آمنه.، حیدرئی، علیرضا.، بختیارپور، سعید.، و سراج خرمی، ناصر. (1399). بررسی کارآمدی ماتریکس درمانی بر خودکنترلی و سازگاری اجتماعی سوء مصرف کنندگان مت آمفتامین در مقایسه با واقعیت درمانی. مجله روان­شناسی اجتماعی، 8(55)، 74-61. ]پیوند[
آب نیکی، الهام.، و ابوالقاسمی، عباس.، و عباسی، معصومه.، و معزز، رقیه.، و جلالی، راضیه. (1394). اثربخشی مداخله گروهی شناختی رفتاری مدیریت استرس بر افزایش سرسختی و خودکنترلی زنان افسرده. مطالعات روان­شناسی بالینی، 5(19)، 118-99. ]پیوند[
باباپورخیرالدین، جلیل.، و نظری، محمدعلی.، و رشیدزاده، لیلا. (1390). اثربخشی درمان شناختی- رفتاری بر رضایت و صمیمیت زناشویی زوجین جانباز شیمیایی. پژوهش­های نوین روان­شناختی (روان­شناسی دانشگاه تبریز)، 6(24)، 18-1. ]پیوند[
بختیاری، مریم.، شیدایی، حاجیه.، بحرینیان، سید عبدالمجید.، و نوری، محمد. (1394). تأثیر درمان شناختی- رفتاری بر میل جنسی کم کار و رضایت زناشویی. فصلنامه اندیشه و رفتار در روان­شناسی بالینی، 10(36)، 16-7. ]پیوند[
دلاور، علی. (1399). مبانی نظری و عملی پژوهش در علوم انسانی و اجتماعی. تهران: رشد. ]پیوند[
دلی لر، ساناز.، و هواسی، ناهید. (1398). اثربخشی واقعیت درمانی گروهی بر فرسودگی تحصیلی و خودکنترلی دانشجویان. پژوهش پرستاری، 14(3)، 69-63. ]پیوند[
دیزجانی، فاطمه.، و خرامین، شیرعلی. (1395). تاثیر واقعیت درمانی بر رضایتمندی زناشویی و کیفیت زندگی زنان. ارمغان دانش، 21(2 (پی در پی 109))، 199-187. ]پیوند[
شیرمحمدی، فاطمه.، الهی، طاهره.، و ابراهیمی، لقمان. (1400). اثربخشی آموزش خودکنترلی هیجانی بر مدیریت تعارضات بین فردی و راهبردهای مسئله‌گشایی در میان زنان دارای مشکلات زناشویی. فصلنامه روان­شناسی کاربردی، 15(58)، 271-249. ]پیوند[
صادقی، مسعود.، سارانی، هادی.، صنوبر، عباس.، و عسگری، مرتضی. (1399). اثربخشی درمان شناختی- رفتاری گروهی بر خودکنترلی، خودبازداری و نگرش­های ناکارآمد در افراد مبتلا به سوء مصرف مواد. رویش روان­شناسی، ۹ (۱۰)، 78-67. ]پیوند[
عباسی، حسین.، احمدی، سید­احمد.، فاتحی­زاده، مریم.، بهرامی، فاطمه. (1395). تأثیر واقعیت درمانی گلاسر بر تعهد شخصی زوجین. دو قصلنامه آسیب­شناسی مشاوره و غنی­سازی خانواده، 2 (1)، 53-39. ]پیوند[
فرهادی، افسون.، صالحین، شهربانو.، آقایان، شاهرخ.، کرامت، افسانه.، و طالبی، سولماز. (1399). اثربخشی واقعیت درمانی مبتنی بر نظریه انتخاب بر صمیمت زناشویی و رضایت جنسی زنان تازه متاهل. مجله مراقبت پرستاری و مامایی ابن‌سینا، ۲۸ (۲)، 92-۸۳. ]پیوند[
قربانی امیر، حسینعلی.، و مرادی، امید.، و عارفی، مختار.، و احمدیان، حمزه. (1399). اثربخشی آموزش مؤلفه­های شناختی رفتاری بر راهبردهای تنظیم شناختی هیجان، تاب آوری و خودکنترلی زنان مطلقه. سلامت اجتماعی، 7(2)، 174-166. ]پیوند[
کرمی بلداجی، روح الله.، ثابت زاده، ماجده.، فلاح چای، سیدرضا.، و زارعی، اقبال. (1394). سبک‏های دلبستگی بزرگسالان به عنوان پیش بینی‏کننده سبک‏های حل تعارض زناشویی در بین دبیران متأهل شهر بندر عباس. مشاوره و روان­درمانی خانواده، 4(13)، 113-85. ]پیوند[
گلاسر، ویلیام. (1400). تئوری انتخاب. ترجمه علی صاحبی. انتشارات سایه سخن. (تاریخ انتشار به زبان اصلی، 2012). ]پیوند[
محدثی، حمیده.، همدانی، مریم.، خلخالی، حمیدرضا.، مرقاتی خویی، عفت.، و ساعی­قره­ناز، مرضیه. (1395). بررسی تأثیر مشاوره با رویکرد شناختی رفتاری بر رضایتمندی زناشویی زوجین مراجعه کننده به مراکز بهداشتی درمانی منتخب شهر ارومیه سال 1394. مجله دانشکده پرستاری و مامایی ارومیه، 14(8)، 747-738. ]پیوند[
مرادی، علیرضا.، و باباخانی، وحیده.، و امیری مجد، مجتبی.، و جعفری، علیرضا. (1398). مقایسه اثربخشی واقعیت درمانی و معنادرمانی بر تحمل پریشانی، خودکنترلی و انعطاف پذیری شناختی کارکنان ستاد فرماندهی ناجا. پژوهشنامه نظم و امنیت انتظامی، 12(4 (پیاپی 48))، 158-133. ]پیوند[
مریدی، حدیث.، و کجباف، محمدباقر.، و محمودی، آرمین. (1399). اثربخشی واقعیت درمانی ایرانی اسلامی بر رضایت زناشویی, رضایت از زندگی و مهارت های ارتباطی زوجین شهر شیراز. دانش و پژوهش در روان­شناسی کاربردی، 21(2 (پیاپی 80) )، 21-13. ]پیوند[
میرزانیا، زهرا.، نیکنام، الهه.، و شربیانی مژگان حیاتی، مژگان. (1397). اثربخشی واقعیت درمانی مبتنی بر نظریه انتخاب برافزایش رضایت زناشویی و عزت نفس جنسی و کاهش تعارضات زناشویی زنان متقاضی طلاق. پیشرفت­های نوین در علوم رفتاری، 3(21)، 81-62. ]پیوند[
Beck, J. S., & Beck, A. T. (2020). Cognitive Behavior Therapy: Basics and Beyond (3rd Ed.). Guilford Press. [Link]
Beran, M. (2018). Chapter 2 - Varieties of Self-Control. In M. Beran (Ed.), Self-Control in Animals and People (pp. 13-38). Academic Press. [Link]
Bercovitch, J. (2019). Social conflicts and third parties: Strategies of conflict resolution. Routledge. [Link]
Bodenmann, G., Kessler, M., Kuhn, R., Hocker, L., & Randall, A. K. (2020). Cognitive-Behavioral and Emotion-Focused Couple Therapy: Similarities and Differences. Clinical Psychology in Europe, 2(3), 1-12. [Link]
Cheung, A. K. L., Chiu, T.-Y., & Choi, S. Y. P. (2021). Couples’ self-control and marital conflict: Does similarity, complementarity, or totality matter more? Social Science Research, 102638. [Link]
Corey, G. (2014). Theory and practice of counseling and psychotherapy. Cengage Learning. [Link]
Dong, S., Dong, Q., & Chen, H. (2022). Mothers' parenting stress, depression, marital conflict, and marital satisfaction: The moderating effect of fathers' empathy tendency. Journal of Affective Disorders, 299, 682-690. [Link]
Duba, J. D., Graham, M. A., Britzman, M., & Minatrea, N. (2009). Introducing the “Basic Needs Genogram” in Reality Therapy-based Marriage and Family Counseling. International Journal of Reality Therapy, 28 (2), 15-19. [Link]
Ebadi, Z., Pasha, R., Hafezi, F., & Eftekhar, Z. (2020). Effectiveness of Reality Therapy Based on Choice Theory on Marital Intimacy and Satisfaction. Journal of Midwifery and Reproductive Health, 8(2), 2244-2253. [Link]
Eldar, S., Esser, N. M., & Hofmann, S. G. (2018). Cognitive-behavioral therapy to promote self-management. In E. Martz (Ed.), Promoting self-management of chronic health conditions: Theories and practice (pp. 31–57). Oxford University Press. [Link]
Epstein, N. B., & Baucom, D. H. (2002). Enhanced Cognitive–Behavioral Therapy for Couples: A Contextual Approach. Amer Psychological Assn. [Link]
Epstein, N. B., & Zheng, L. (2017). Cognitive-behavioral couple therapy. Current Opinion in Psychology, 13, 142-147. https://doi.org/https://doi.org/10.1016/j.copsyc.2016.09.004
Glasser, C. (2019). A choice theory psychology guide to happiness: How to make yourself happy (the choice theory in action series). Independently published. [Link]
Glasser, W. (2001). Counseling with Choice Theory. Harper Perennial. [Link]
Glasser, W. (2013). Take charge of your life: How to get what you need with Choice Theory Psychology. IUniverse Publishing. [Link]
Gonczarowski, Y. A., Nisan, N., Ostrovsky, R., & Rosenbaum, W. (2019). A stable marriage requires communication. Games and Economic Behavior, 118, 626-647. [Link]
Hofmann, W., Schmeichel, B. J., & Baddeley, A. D. (2012). Executive functions and self-regulation. Trends in cognitive sciences, 16(3), 174–180. [Link]
Kansoun, Z., Boyer, L., Hodgkinson, M., Villes, V., Lançon, C., & Fond, G. (2019). Burnout in French physicians: A systematic review and meta-analysis. Journal of affective disorders, 246, 132-147. [Link]
Karney, B. R., & Bradbury, T. N. (2020). Research on Marital Satisfaction and Stability in the 2010s: Challenging Conventional Wisdom. Journal of Marriage and Family, 82(1), 100-116. [Link]
Lennon, B. (2019). A Choice theory psychology guide to stress: Ways of managing stress in your life (Choice Theory in action). Independently published. [Link]
Maisel, N. C., & Karney, B. R. (2012). Socioeconomic status moderates associations among stressful events, mental health, and relationship satisfaction. Journal of Family Psychology, 26(4), 654-660. [Link]
Matweychuk, W. J., & Dryden, W. (2017). Rational Emotive Behaviour Therapy: A Newcomer's Guide (Routledge Focus on Mental Health) (1st Ed.). Routledge. [Link]
Mulawarman, M., Sunawan, S., & Nurul Amin, Z. (2018). The Effectiveness of Reality Therapy for Decreasing Self-Motivation Problems of Lower Group Students. Advances in Social Science, Education and Humanities Research, 173, 242-245. [Link]
Olson, D. H., Druckman, J. M., & Fournier, D. G. (1982). Prepare, Enrich: Counselor's Manual. Prepare-Enrich Incorporated. [Link]
Ouyang, Y. Q., Zhou, W. B., Xiong, Z. F., Wang, R., & Redding, S. R. (2019). A Web-based Survey of Marital Quality and Job Satisfaction among Chinese Nurses. Asian nursing research, 13(3), 216-220. [Link]
Özgüç, S., & Tanrıverdi, D. (2018). Relations between Depression Level and Conflict Resolution Styles, Marital Adjustments of Patients with Major Depression and Their Spouses. Archives of Psychiatric Nursing, 32(3), 337-342. [Link]
Robey, P., Burdenski, T. K., Britzman, M., Crowell, J., & Cisse, G. S. (2011). Systemic Applications of Choice Theory and Reality Therapy: An Interview with Glasser Scholars. The Family Journal, 19(4), 427–433. [Link]
Roesch, A. K., Warren, A., & Hill, E. (2021). The relationship between menopause and marital satisfaction in adult women. Journal of Graduate Education Research, 2, 48-60. [Link]
Tahan, M., Saleem, T., Moshtagh, M., Fattahi, P., & Rahimi, R. (2020). Psychoeducational Group Therapy for sexual function and marital satisfaction in Iranian couples with sexual dysfunction disorder. Heliyon, 6(7), e04586. [Link]
Tangney, J. P., Baumeister, R. F., & Boone, A. L. (2004). High self-control predicts good adjustment, less pathology, better grades, and interpersonal success. Journal of Personality, 72(2), 271-324. [Link]
Vernon, A. (2012). Cognitive and Rational-Emotive Behavior Therapy with Couples: Theory and Practice (2012th Ed.). Springer. [Link]
Wubbolding, R. E. (2012). Reality Therapy (Theories of Psychotherapy) (1St Ed.) American Psychological Association. [Link]
Yu, Y., Wu, D., Wang, J.-M., & Wang, Y.-C. (2020). Dark personality, marital quality, and marital instability of Chinese couples: An actor-partner interdependence mediation model. Personality and Individual Differences, 154, 109689. [Link]

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار