اثربخشی درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد بر امیدواری و شادکامی نوجوانان دختر تحت پوشش بهزیستی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دپارتمان روانشناسی، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد همدان، ایران.

2 دپارتمان روانشناسی-دانشکده علوم انسانی-دانشگاه بوعلی سینا همدان-ایران

چکیده

هدف: هدف پژوهش تعیین اثربخشی درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد بر امیدواری و شادکامی نوجوانان دختر تحت پوشش بهزیستی بود. روش: روش پژوهش نیمه‌آزمایشی با گروه گواه و طرح پیش‌آزمون، پس‌آزمون و پیگیری و جامعه آماری دختران تحت پوشش بهزیستی همدان به‌تعداد 73 نفر در مراکز گل‌های نسیم و ترنم محبت بود. به‌شکل دسترس 30 نفر از نوجوانان دو مرکز انتخاب و در دو گروه آزمایش و گواه جایگزین شد. ابزار پژوهش پرسشنامه‌های امیدواری اسنایدر، 1991 و شادکامی آکسفورد، 2001 و نیز برنامه درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد هیز و روز، 2008 بود. پرسشنامه‌ها در سه مرحله در مورد هر دو گروه و برنامه درمانی طی 8 جلسه 5/1 ساعته، یک‌بار در هفته در مورد گروه آزمایش اجرا شد. داده‌ها با استفاده از تحلیل واریانس آمیخته اندازه‌گیری مکرر تحلیل شد. یافته‌ها: نتایج نشان داد درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد بر امیدواری (762/4=F، 012/0=P)، تفکر عاملی (028/6=F، 001/0=P) و تفکر راهبردی (403/4=F، 017/0=P) و شادکامی (346/3=F، 042/0=P) اثر داشته و این تأثیر در مرحله پیگیری پایدار مانده است. نتیجه‌گیری: از آنجا که درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد منجر به انعطاف­پذیری روان­شناختی و تعهد فرد به انجام اعمالی می­شود که زندگی­ را برای وی کامل، غنی و معنادار می­سازد؛ می‌توان از آن به‌عنوان روش مداخله‌ای مؤثر برای ایجاد و افزایش امیدواری و شادکامی مراجعان به ویژه نوجوانان تحت پوشش بهزیستی استفاده کرد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Effectiveness of acceptance and commitment therapy on hope and happiness of female adolescents under welfare protection

نویسندگان [English]

  • mozhgan marmarchinia 1
  • Mohammad Reza Zoghi Paidar 2
1 MA-Department of Psycology, College of Humanities, Hamedan Branch, Islamic Azad University, Hamedan, Iran.
2 Assistant professor, Department of psychology, Bu-Ali Sina University, Hamedan, Iran
چکیده [English]

Aim: The aim of the current study was to determine the effectiveness of treatment base on acceptance and commitment (ACT) on hope and happiness of female adolescents under the protection of the Hamedan Welfare Organization. Method: The research method was quasi experimental with control group and pre-test, post-test and follow-up design and the statistical population consisted of 73 females in the Taranome Mohabat and the Golhaye Nasim welfare centers. Based on availability, 30 adolescents were selected and placed in two experimental and control groups. Research tools were Snyder's hope Questionnaires (1991) and Oxford's happiness scale (Argyle, 2001). A treatment program based on acceptance and commitment (Hayes and Rose, 2008) was performed on participants. The questionnaires were performed in three stages in both groups. The treatment program was performed for eight sessions of 90 minutes duration once a week for the experimental group. Data was analyzed using analysis of variance with repeated measures. Results: The results showed that the treatment based on acceptance and commitment increased hope (F=4.762, P=0.012), agency thinking (F=6.028, P=0.001), strategic thinking (F=4.403, P=0.017) and happiness (F=3.346, P=0.042).These effects remained constant in the follow-up phase. Conclusion: Since the treatment base on acceptance and commitment leads to psychological flexibility and commitment to perform actions that may lead to a fulfilling, rich and meaningful life, it can be used as an effective intervention method to create and increase hope and happiness of clients, especially adolescent girls.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Acceptance
  • Commitment
  • family like
  • happiness
  • hope

مراجع

  1. آزمون، پیمان.، شهیدی، شهریار.، و دانش، عصمت. (1386). رابطه بین جهت‌گیری مذهبی با سرسختی و شادکامی در دانشجویان. فصلنامه علمی پژوهشی روان‌شناسی، انجمن روان‌شناسی ایران، 11(1): 74-60.
  2. احمدی‌فروشانی، سید حبیب‌الله.، یزدخواستی، فریبا.، و عریضی، حمیدرضا. (1392). اثربخشی روان‌نمایشگری با محتوای معنوی بر شادی، لذت و سلامت روان دانشجویان. فصلنامه روان‌شناسی کاربردی، 7(2 پیاپی 26): 23-7.
  3. اسماعیلی‌فر، ندا.، شفیع‌آبادی، عبداله.، و احقر، قدسی. (1390). سهم خودکارامدی در پیش‌بینی شادکامی. نشریه اندیشه و رفتار، 5(3 پیاپی 19): 34-27.
  4. ایزدی، راضیه.، و عابدی، محمدرضا. (1391). درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد. تهران. انتشارات جنگل. (تاریخ انتشار اثر به‌زبان اصلی، 1999).
  5. پورفرج، مجید. (1390). اثربخشی درمان گروهی پذیرش و تعهد بر هراس اجتماعی دانشجویان. دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی شاهرود. فصلنامه دانش و تندرستی، 6(2): 5-1.
  6. حر، مریم.، آقایی، اصغر.، و عابدی، احمد. (1391). نقش پذیرش و تعهد درمانی در کاهش افسردگی بیماران دیابتی نوع 2. مجله تحقیقات علوم رفتاری، 11(2): 128-121.
  7. حسینایی، علی.، احدی، حسن.، فتی، لادن.، حیدری، علی‌رضا.، و مظاهری، محمدمهدی. (1392). تأثیر آموزش گروهی مبتنی بر درمان پذیرش و تعهد بر استرس شغلی و فرسودگی شغلی. مجله روان‌پزشکی بالینی ایران، 19(2): 120-109.
  8. خدایاری‌فرد، محمد.، فقیهی، علینقی.، غباری‌بناب، باقر.، و شکوهی‌یکتا، محسن. (1391). مبانی نظری و روش‌شناسی مقیاس‌های دینداری. چاپ اول. تهران. انتشارات آوای نور.
  9. دانش، عصمت. (1389). مقایسه سطح شادکامی و سلامت جسمی و روانی دانشجویان دختر و پسر متاهل و مجرد دانشگاه. فصلنامه روان‌شناسی کاربردی، 4(4 پیاپی 16): 71-56.
  10. دهقانی ناژوانی، بهاره. (1392). بررسی تأثیر درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد بر اجتناب تجربه‌ای، اضطراب و افسردگی زنان مبتلا به سرطان پستان. پایان‌نامه مقطع کارشناسی ارشد. دانشکده علوم‌تربیتی و روان‌شناسی. دانشگاه اصفهان.
  11. رجبی، ساجده.، و ایزدخواستی، فریبا. (1393). اثربخشی درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد بر اضطراب و افسردگی زنان مبتلا به بیماری مولتیپل اسکلروز. فصلنامه روان‌شناسی بالینی، 6(1 پیاپی 21): 48-29.
  12. شیدایی اقدم، شوان.، شمس‌الدینی لری، سلوی.، عباسی، سمیه.، یوسفی، سارا.، عبدالهی، صفیه.، و مرادی، محمد. (1393). اثربخشی درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد بر کاهش پریشانی و نگرش‌های ناکارآمد در بیماران مبتلا به مولتیپل اسکلروز. مجله اندیشه و رفتار، 9(2 پیاپی 34): 66-57.
  13. صادقی موحد، فریبا.، نریمانی، محمد.، و رجبی، سوران. (1387). بررسی تأثیر آموزش مهارت‌های مقابله‌ای بر وضعیت سلامت روانی دانشجویان. مجله دانشگاه علوم پزشکی اردبیل، 8(3): 269-261.
  14. صنعت‌نگار، سارا.، حسن‌آبادی، حسین.، و اصغری‌نکاح، سیدمحسن. (1391). اثربخشی قصه‌درمانی گروهی بر کاهش ناامیدی و تنهایی کودکان دختر مراکز شبه خانواده. فصلنامه روان‌شناسی کاربردی، 6(4 پیاپی 24): 25-7.
  15. عسگری، زهرا.، بیاضی، محمدحسین.، و تیموری، سعید. (1394). تأثیر مداخله‌های درمان پذیرش و تعهد بر افزایش کیفیت زندگی در افراد مبتلا به سندرم آشیانه خالی. کنگره علمی پژوهشی سراسری توسعه و ترویج علوم‌تربیتی و روان‌شناسی، جامعه‌شناسی و علوم فرهنگی اجتماعی ایران.
  16. فقیهی، محمدصالح.، و کج‌باف، محمدباقر. (1395). اثربخشی آموزش مبتنی بر رویکرد پذیرش و تعهد به مادران بر عزت نفس کودکان دچار شکاف لب و کام. فصلنامه روان‌شناسی کاربردی، 10(4 پیاپی 40): 476-453.
  17. کرمانی، زهرا.، خداپناهی، محمدکریم.، و حیدری، محمود. (1390). ویژگی‌های روان‌سنجی مقیاس امیدواری اشنایدر. فصلنامه روان‌شناسی کاربردی، 5(3 پیاپی 19): 23-7.
  18. کنعانی، کبری.، هادی، سمیرا.، و طیبب‌نائینی، پریناز. (1393). اثربخشی درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد بر درمان نوجوانان مبتلا به اختلال استرس پس از آسیب ناشی از سوانح رانندگی در استان اصفهان. نشریه پژوهش توان‌بخشی در پرستاری، 1(2): 32-22.
  19. محمدی، محمد. (1394). اثربخشی گروه درمانی مبتنی بر پذیرش و تعهد بر کاهش پرخاشگری در نوجوانان پسر بزهکار. پایان‌نامه کارشناسی ارشد. رشته روان‌شناسی تربیتی. دانشکده علوم‌تربیتی و روان‌شناسی. دانشگاه علوم بهزیستی و توان‌بخشی.
  20. نریمانی، محمد.، عباسی، مسلم.، ابوالقاسمی، عباس. و احدی، بتول. (1392). مقایسه اثربخشی آموزش پذیرش/تعهد با آموزش تنظیم هیجان بر سازگاری دانش‌آموزان دارای اختلال ریاضی. ناتوانی‌های یادگیری، 2(4): 176-154.
  21. نوریان، لیلی.، آقایی، اصغر.، و قربانی، مریم. (1394). اثربخشی درمان مبتنی بر پذیرش/تعهد بر خوردن هیجانی در زنان چاق. دانش و پژوهش در روان‌شناسی کاربردی، 16(2): 23-15.
  22. الهی قمشه‌ای، مهدی. (1386). قرآن کریم. قم. انتشارات شهاب.
  23. Annunzia, A.J., Green, J. D., & Marx, B.P. (2016). Acceptance and commitment therapy for depression and anxiety. Encyclopedia of Mental Health. Second edition. 1-10.
  24. Atik, G., & Kemer, G. (2009). Psychometric properties of children hope scale validity and reliability study. Journal of Elementary Education online, 8(2): 379-390.
  25. Bach, P., & Hayes, S.C. (2005). The use of acceptance and commitment therapy to prevent the rehospitalization of psychotic patients. Journal of Consulting and Clinical Psychology, Copyright 2002 by the American Psychological Association, 70(5): 1129–1139.
  26. Eifert, G.H., Forsyth, J. P., Arch, J., Espejo, E., Keller, M., & Langer, D. (2009). Acceptance and commitment therapy for anxiety disorders. Cognitive and Behavioral Practice, 16(1): 368–385.
  27. Hayes, S.C., & Strosahl, K.D. (2010). A practical guide to acceptance and commitment therapy. New York: Springer Science and Business Media. Inc.
  28. Snyder, C.R., & Lopez, S.J. (2007). Positive psychology: The scientific and practical explorations of human strengths. Newyork, Sage Publication Inc.
  29. Williams, K. (2008). Childhood disappointment and the recession holidays. Journal of Child Study Center, 7(4): 154-160
  30. Woods, D. W., Wetterneck, C. T., & Flessner, C. A. (2006). A controlled evaluation of acceptance and commitment therapy plus habit reversal for trichotillomania. Behav Res Ther, 44(5): 639-656.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار