مقایسه اثربخشی حساسیت زدایی حرکت چشم و بازپردازش، درمان شناختی- رفتاری و فن رهاسازی هیجانی در کاهش اضطراب بیماران دچار اختلال استرس پس از سانحه

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 تهران

2 گروه روان‌شناسی، دانشکده روان‌شناسی، واحد زرند، دانشگاه آزاد اسلامی، زرند، ایران

3 گروه روان‌شناسی، دانشکده روان‌شناسی و علوم اجتماعی، واحد رودهن، دانشگاه آزاد اسلامی، رودهن، ایران

4 گروه مشاوره، دانشکده روانشناسی و مشاوره، خوارزمی، تهران، ایران

چکیده

هدف: هدف پژوهش تعیین و مقایسه اثربخشی سه روش حساسیت‌ زدایی حرکت چشم و بازپردازش، شناختی-رفتاری و رهاسازی هیجانی در کاهش اضطراب بیماران دچار اختلال استرس پس از سانحه بود. روش:  روش پژوهش نیمه آزمایشی با سه گروه آزمایش، یک گروه گواه و طرح پیش ‌آزمون، پس‌ آزمون و پیگیری دو ماهه و جامعه آماری 486 بیمار مراجعه کننده به بیمارستان اعصاب و روان نوریه کرمان در سال 1397 بود. با روش نمونه ‌گیری هدفمند 60 مرد انتخاب و در چهار گروه 15 نفری گمارش تصادفی شد. گروه 1 در 6 جلسه 45 دقیقه‌ای انفرادی حساسیت‌ زدایی با حرکت چشم و بازپردازش شاپیرو (2014) را، گروه 2 در 6 جلسه 1 ساعته گروهی درمان شناختی-رفتاری داگاس و رابیچوود (2007) را و گروه 3 در 6 جلسه 1 ساعته انفرادی فن رهاسازی هیجانی چورچ (2014) را دریافت و هر چهار در سه مرحله سیاهه اضطراب اشپیلبرگر، کروسوچ، لاشن، وَگ و جاکوبز (1983) را تکمیل کردند. داده‌ها با استفاده از تحلیل واریانس مختلط تحلیل شد. یافته‌ها: نتایج نشان داد که در سطح 99 درصد اطمینان در گروه 1 اضطراب حالت (36/42 =F،) و صفت (66/12 =F)، در گروه 2 اضطراب حالت (38/5 =F،) و صفت (30/11 =F) و در گروه 3 اضطراب حالت (23/15 =F) و صفت (50/18 =F) کاهش یافته و این تأثیر در پیگیری پایدار مانده و از بین سه روش فقط درمان حساسیت زدایی منظم حرکت‌های چشم و بازپردازش در اضطراب حالت مؤثرتر از دو مداخله‌ دیگر است (015/0=P). نتیجه‌گیری: از آنجا که هر سه روش با تأتیر بر افکار غیرمنطقی و رهاسازی هیجان‌ها منجر به بهبود راهبردهای رفتاری شدند؛ بنابراین روش­هایی موثری برای کاهش اضطراب افراد دچار استرس پس از سانحه محسوب می‌شوند.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Comparison of effectiveness of Eye Movement Desensitization and Reprocessing, Cognitive Behavioral Therapy, and Emotional Freedom Technique in reducing anxiety in patients with post-traumatic stress disorder

نویسندگان [English]

  • ayda alamdar baghini 1
  • Hassan MohammadTehrani 2
  • Masoumeh Behbodi 3
  • Ali Reza Kiamanesh 4
1 Department of Counseling, Faculty of Literature, Humanities and Social Sciences, Science and Research Branch, Islamic Azad University, Tehran, Iran
2 Department of Psychology, Islamic Azad University, Zarand, Iran
3 Department of Psychology, Faculty of Psychology and Social Sciences, Rodehen Branch, Islamic Azad University, Rodehen, Iran
4 Professor, Department of Counseling, University BS, Tehran, Iran
چکیده [English]

Aim: The aim of this study was to determine and compare the three
therapeutic effects of Eye Movement Desensitization and Reprocessing
(EMDR), Cognitive Behavioral Therapy (CBT) and Emotional Freedom
Technique (EFT) in reducing anxiety in patients with Post-Traumatic Stress
Disorder (PTSD). Method: Method was quasi-experimental with three
experimental groups, one control group and pre-test, post-test and a twomonth
follow-up. The statistical population was 486 patients referred to
Kerman Neurology and Psychiatry Hospital in 2018. 60 men were selected in
purposeful sampling method and randomly assigned to four groups of 15. In
group 1, six 45-minute sessions of Shapiro solo EMDR (2014) were
performed. In group 2 six 60-minute sessions of group CBT of Dugas &
Robichaud (2007) were performed. And in group 3 six 60-minute sessions
solo EFT of Church (2014) were performed. All the Four groups completed
the Spielberger, Gorsuch, Lushene, Vagg & Jacobs's Anxiety Inventory (1983)
in three stages. Data were analyzed using mixed analysis of variance. Results:
Results in group 1showed that at the level of 99% confidence, state anxiety
(F = 42.36) and trait (F = 12.66), in group 2, state anxiety (F = 5.38) and trait
and in group 3, state anxiety (F = 15.23) and trait (F = 18.50) were reduced.
This effect remained stable at follow-up stage. In addition, among the three
methods, EMDR was more effective on state anxiety than the other two
interventions (P= 0.015). Conclusion: Since, all the three methods can
improve behavioral strategies by influencing irrational thoughts and

کلیدواژه‌ها [English]

  • EMDR
  • CBT
  • EFT
  • anxiety

مراجع

  1. احمدی زاده، محمد جواد.، اسکندری، حسین.، فلسفی نژاد، محمدرضا.، و برجعلی، احمد. (1389). مقایسه اثربخشی الگوهای درمان «شناختی-رفتاری» و «حساسیت ‌زدایی حرکت‌های چشم و پردازش مجدد» بر بیماران دچار اختلال استرس پس از ضربه ناشی از جنگ. مجله طب نظامی. ۱۲(۳): 178-173. [پیوند]
  2. احمدی کانی گلزار، ارسالان.، اصغرنژاد، سحر.، و قلی زاده، زلیخا. (1392). اثربخشی درمانی شناختی-رفتاری بر سه عامل پویشی تعارض‌های وابستگی، خشم و مادری در مادران افسرده. فصلنامه روان‌شناسی کاربردی، 7(2 پیاپی 26)؛ 60-41. [پیوند]
  3. افشاری، افروز.، امیری، شعله.، نشاط دوست، حمیدطاهر.، و رضایی، فاطمه. (1394). مقایسه اثربخشی گروه‌ درمانی شناختی-رفتاری هیجان مدار و گروه‌درمانی شناختی-رفتاری بر اختلال اضطراب اجتماعی کودکان. مجله پزشکی ارومیه، 26(3)؛ 204-194. [پیوند]
  4. بشارت، محمدعلی.، نیک فرجام، محمدرضا.، محمدی حاصل، کوروش.، ذبیح زاده، عباس.، و فلاح، محمدحسین. (1396). مقایسه ویژگی‌های تکانشوری بیماران دچار افسردگی و اختلال‌های اضطرابی و افراد عادی. فصلنامه پژوهش‌های کاربردی روانشناختی، 8(3): 28-15. [پیوند]
  5. خانجانی، زینب.، هاشمی، تورج.، و وطنی، فاروق. (1395). اثربخشی روش درمانی حساسیت ‌زدایی با حرکت چشم و پردازش مجدد بر نشانه‌های فوبی خاص. مجله دست آوردهای روانشناختی، 4(2 پیاپی 23)؛ 20-1. [پیوند]
  6. جاوید، فاطمه.، بی جمالی، شکوه.، خسروی، زهره.، و میرزایی، جعفر. (1393). اثربخشی روش درمانی حساسیت ‌زدایی باحرکت چشم و پردازش با تاکید بر ضربات دوسویه بر کاهش نشانه‌های مزمن اختلال فشار روانی پس از آسیب جانبازان جنگ. فصلنامه مطالعات روانشناختی، 10(1)؛ 53-32. [پیوند]
  7. سادات مدنی، سید عبداله.، تولایی زواره، سید عباس.، و تولایی، وحید. (1396). اثربخشی روش درمانی حساسیت ‌زدایی باحرکت چشم و پردازش مجدد در کاهش علائم و درمان اضطراب. مجله پژوهش سلامت، ۳(۱): 43-37. [پیوند]
  8. رضایی، سعید.، و خانجانی، مهدی. (1396). اثربخشی روش مداخله حساسیت ‌زدایی با حرکت‌های چشم و بازسازی شناختی بر بهبود کیفیت زندگی و کاهش احساس گناه والدین کودکان با اختلال اتیسم عملکرد پایین. فصلنامه خانواده پژوهی، 13(3)؛ 475-461. [پیوند]
  9. روحی، قنبر.، رحمانی، حسین.، عبداللهی، علی اکبر.، و محمودی، غلامرضا. (1384). تأثیر موسیقی بر میزان اضطراب و برخی از متغیرهای فیزیولوژیک بیماران قبل از عمل جراحی شکم. مجله علمی دانشگاه علوم پزشکی گرگان، 7(1): 78-75. [پیوند]
  10. کرباسی عامل، افسانه.، و کرباسی عامل، سعید. (1396). اثربخشی درمان شناختی-رفتاری متمرکز بر والدین، بر اضافه وزن و عزت نفس کودکان چاق 6 تا 11 ساله دچار اختلال کمبود توجه- بیش‌فعالی شهر اصفهان. مجله تحقیقات علوم رفتاری، 2(15): 158-151. [پیوند]
  11. کرمی، ابوالفضل.، عمرانی، رقیه.، و دانایی، نوید. (1397). مقایسه اثربخشی درمان رفتاری شناختی و درمان پذیرش و تعهد بر اضطراب و افسردگی مادران نوزادان نارس. فصلنامه مطالعات روان‌شناسی بالینی، 8(3)؛ 156-139. [پیوند]
  12. عبدی، نعیم.، محمدی فتح، کلثوم.، باشتی، سمیه.، و زاج، پریسا. (1394). تأثیر روش درمانی حساسیت ‌زدایی با حرکت چشم و پردازش بر میزان اضطراب بیماران در انتظار کاتتر گذاری قلبی. نشریه پرستاری ایران، 28(4)؛ 30-21. [پیوند]
  13. ماردپور، علیرضا.، و نجفی، محمود. (1395). اثربخشی روش درمانی حساسیت ‌زدایی از طریق حرکت‌های چشم و پردازش مجدد در زنان دچار اختلال استرس پس از ضربه ناشی از اتفاقات غیرنظامی. فصلنامه روان‌شناسی بالینی، 6(3): 60-41. [پیوند]
  14. محمد طهرانی، حسن.، فاضلی، مریم.، و محمد طهرانی، مریم. (1390). اثربخشی حساسیت ‌زدایی حرکت چشم بازپردازش در کاهش اضطراب. فصلنامه اندیشه و رفتار، 6(2): 68-61. [پیوند]
  15. موسوی نیا، رؤیا.، گلزاری، محمود.، و برجعلی، احمد. (1392). اثربخشی آموزش تحمل بلاتکلیفی به شیوه شناختی-رفتاری بر اختلال اضطراب فراگیر. فصلنامه روان‌شناسی کاربردی، 8(3): 23-7. [پیوند]
  16. نریمانی، محمد.، و رجبی، سوران. (1388). مقایسه تأثیر روش حساسیت ‌زدایی توأم با حرکت‌های چشم و پردازش مجدد با درمان شناختی-رفتاری در درمان اختلال استرس. فصلنامه علوم پزشکی. ۱۹(۴): 245-236. [پیوند]
  17. نیک مراد، علیرضا.، سلطانی نژاد، عبداله.، انیسی، جعفر.، کفراشی، سعید.، براتی، حمیدرضا.، محمدی، خلیل.، و دوستی، سالار. (1392). مقایسه اثربخشی روش‌های درمانی حساسیت ‌زدایی از طریق پردازش مجدد حرکت‌های تعقیبی چشم و روش درمانی شناختی–رفتاری بر کاهش علائم اختلال استرس پس از سانحه در جانبازان جنگ تحمیلی. مجله طب نظامی، 2(4): 248-239. [پیوند]
  18. References
  19. Capezzani, L., Ostacoli, L., Cavallo, M., Carletto, S., Fernandez, I., Solomon, R., Pagani, M., & Cantelmi, T. (2013). EMDR and CBT for cancer patients: Comparative study of effects on PTSD, anxiety, and depression. J EMDR Pract Res, 7(3):134-43. [Link]
  20. Chen, L., Zhang, G., Hu, M., & Liang, X. (2015). Eye movement desensitization and reprocessing versus cognitive-behavioral therapy for adult posttraumatic stress disorder: Systematic review and metaanalysis. The Journal of Nervous and Mental Disease, 203(6): 443-451. [Link]
  21. Church, D. (2014). Reductions in pain, depression, and anxiety symptoms after PTSD remediation in veterans. Explore (NY), 10(3): 162-169. [Link]
  22. Church, D., Stapleton, P., Mollon, P., Feinstein, D., Boath, E., Mackay, D., & Sims, R. (2018). Guidelines for the treatment of PTSD using clinical EFT (Emotional Freedom Techniques). Healthcare, 6(4): 146-153. [Link]
  23. Church, D., Yount, G., Rachlin, K., Fox, L., & Nelms, J. (2018). Epigenetic effects of PTSD remediation in veterans using clinical emotional freedom techniques: A randomized controlled pilot study. Am J Health Promot, 32(1): 112-122. [Link]
  24. Clond, M. (2016). Emotional freedom techniques for anxiety: A systematic review with meta-analysis. The Journal of Nervous and Mental Disease, 204(5): 388-395. [Link]
  25. Dugas, M. J., & Robichaud, M. (2007). Cognitive-behavioral treatment for generalized anxiety disorder: From science to practice: Taylor & Francis
  26. Reinecke, A., Rinck, M., Becker, E. S., & Hoyer, J. (2013). Cognitive-behavior therapy resolves implicit fear associations in generalized anxiety disorder. Behaviour research and therapy, 51(1): 15-23. [Link]
  27. Sebastian, B., & Nelms, J. (2017). The effectiveness of emotional freedom techniques in the treatment of posttraumatic stress disorder: A meta-analysis. Explore, 13(1): 16-25. [Link]
  28. Shapiro, F. (2014). The role of eye movement desensitization and reprocessing (EMDR) therapy in medicine: addressing the psychological and physical symptoms stemming from adverse life experiences. Perm J. 18(1): 71-77 [Link].
  29. Spielberger, C.D., Gorsuch, R. L., Lushene, R. Vagg, P.R., & Jacobs, G. A. (1983). Manual for the state–trait anxiety inventory. Palo Alto, CA: consulting psychologists press.
  30. Stuart, S., & Koleva, H. (2014). Psychological treatments for perinatal depression. Best Practice & Research Clinical Obstetrics & Gynaecology, Review and Meta-Analysis, 28(1): 61-70. [Link]
  31. St. Cyr, K., McIntyre-Smith, A., Contractor, A.A., Elhai, J.D., & Richardson, J.D. (2014). Somatic symptoms and healthrelated quality of life among treatment-seeking Canadian Forces personnel with PTSD. Psychiatry Res. 218(1-2):148-152. [Link]

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار