ساخت، رواسازی و اعتبارسنجی پرسشنامه ای برای سنجش الگوها و آسیب‌های پیش از ازدواج

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری مشاوره خانواده دانشگاه آزاد واحد علوم و تحقیقات تهران

2 استاد گروه مشاوره دانشگاه خوارزمی تهران

3 دانشیار گروه مشاوره دانشگاه خوارزمی تهران

چکیده

هدف: هدف پژوهش ساخت، رواسازی و اعتبارسنجی پرسشنامه‌ای برای ارزیابی الگوها و آسیب‌های پیش از ازدواج بود. روش: روش پژوهش آزمون سازی و جامعه آماری تمام زوج‌های نامزد ایران در سال 1397 بود که از 26 استان و از طریق نمونه‌گیری هدفمند و بنا بر پیشنهاد براون (2006) 550 نفر شامل 357 دختر و 193 پسر در آستانه ازدواج انتخاب شدند و پرسشنامه ارزیابی الگوها و آسیب‌های پیش از ازدواج رستمی، نوابی نژاد و فرزاد 1397 را به‌صورت الکترونیکی تکمیل کردند. پس از کنار گذاشتن 38 پرسشنامه مخدوش، داده‌های 521 نفر با استفاده از شاخص نسبت روایی محتوایی و تحلیل عاملی اکتشافی و تائیدی تحلیل شد. یافته‌ها: تحلیل عاملی اکتشافی نشان داد که 79 گویه در 5 عامل قرار گرفتند؛ عامل اول الگوهای ناکارامد ارتباطی با مقدار واریانس تبیین شده 50/10، عامل دوم الگوهای ناکارامد مدیریت رابطه با مقدار واریانس تبیین شده 84/6، عامل سوم نظام ارزشی زوج‌ها با مقدار واریانس تبیین شده 49/6، عامل چهارم ذهنیت طرحواره‌ای با مقدار واریانس تبیین شده 43/6 و عامل پنجم اثرات مخرب خانواده اصلی با مقدار واریانس تبیین شده 19/5 بودند که تبیین کننده 47/35 درصد از واریانس کل پرسشنامه بود. به جز شاخص χ2 که = 65/1200 بود؛ شاخص‌های برازش تحلیل عاملی تائیدی در سطح 001/0 معنادار و ضرایب آلفای کرونباخ برای الگوهای ناکارامد ارتباطی 92/0، الگوهای ناکارامد مدیریت رابطه 90/0، نظام ارزشی زوج‌ها 91/0، ذهنیت طرحواره‌ای 89/0 و اثرات مخرب خانواده اصلی 87/0 و باز آزمایی با فاصله 45 روز به ترتیب 86/0، 87/0، 91/0، 85/0 و 90/0 بود. نتیجه‌گیری: پرسشنامه ساخته شده دارای اعتبار و پایایی مطلوبی است و می‌توان از آن برای تشخیص الگوها و آسیب‌های پیش از ازدواج در راستای شناسایی الگوهای ارتباطی، نظام ارزشی زوج‌ها و ذهنیت طرحواره‌ای هر یک از زوج‌ها استفاده کرد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The construction, reliability and validation of a questionnaire for assessing the patterns and premarital injuries

نویسندگان [English]

  • Mehdi Rostami 1
  • Shokoh Navabinejad 2
  • Vali ollah Farzad 3
1 PhD. Student in Counseling, Science and Research Branch, Islamic Azad University, Tehran, Iran
2 Professor of Psychology, Kharazmi University, Tehran, Iran
3 Associate Professor of P Psychology, Kharazmi University, Tehran, Iran
چکیده [English]

Aim: Purpose of the study was construction, questionnaire reliability and validation for measurement of patterns and premarital injuries. Method: The research method was the testing. The statistical population was all of the engaged couples from 26 Iran provinces in 2018. Sample were selected through purposive sampling and according to Brown (2006), 550 people
including 357 girls and 193 boys who were about to get married have
electronically completed the questionnaire of Evaluation of Premarital
Patterns and Injuries of Rostami, Navabinejad & Farzad 2018. After deleting
38 unclear questionnaires, 521 people were analyzed by using the content
validity index and exploratory and confirmatory factor analysis. Results:
Exploratory and confirmatory factor analysis indicated that 79 items were
classified into 5 factors; the first factor was the inefficient relationship
patterns with the explained variance value of 10.50; the second factor was the
inefficient relationship management patterns with the explained variance
value of 6.84; the third factor was the value system of the couples with the
explained variance value of 6.49; the fourth factor was the schematic
mentality with the explained variance value of 6.43, and the fifth factor was
the destructive effects of the main family with the explained variance value
of 5.19, which represented 35.47% of the total variance of the questionnaire.
Except χ2 index that was equal to 1200.65, the fitting indicators of the
confirmatory factor analysis were also significant at the level of 0.001. The
Cronbach's alpha coefficients were respectively as follows: 0.92 for the
inefficient relationship patterns, 0.90 for the inefficient relationship
management patterns, 0.91 for the value system of the couples, 0.89 for the
schematics mentality, and 0.87 for the destructive effects of the main family,
and these values for retest process with a 45-day-interval respectively were;
0.86, 0.87, 0.91, 0.85 and 0.90. Conclusion: The designed questionnaire is
valid and reliable. It can be used to diagnose premarital patterns and injuries
in order to identify the relationship patterns, the value system of the couples
and the schematic mentality of each couple.

کلیدواژه‌ها [English]

  • patterns
  • injures
  • premarriage
  • Reliability
  • Validation

مراجع

  1. اسدی‌ شیشه‌گران، سارا.، قمری کیوی، حسین.، و شیخ‌الاسلامی، علی. (1395). تأثیر آموزش مهارت‌های ارتباطی بر سبک‌های حل تعارض سازنده و غیر سازنده نامزدها. دوفصلنامه مشاوره کاربردی؛ 1(6): 88-77 [پیوند].
  2. اسمعیلی، معصومه.، و دهدست، کوثر. (1393). ارائه طرحی مفهومی از رابطه تعارض‌های دوران نامزدی (پیش از ازدواج) با رضایت زناشویی (پس از ازدواج). فصلنامه مشاوره و روان‌درمانی خانواده؛ 4(2): 445-405 [پیوند].
  3. افقری، فاطمه.، بهرامی، فاطمه.، و فاتحی زاده، مریم السادات. (1395). بررسی آسیب‌های موجود در تعامل زوج‌ها با والدین خود بعد از ازدواج. فصلنامه علمی پژوهشی اندیشه‌های نوین تربیتی، 12(2)؛ 236-209 [پیوند].
  4. امانی، احمد.، ثنایی ذاکر، باقر.، نظری، علی محمد.، و نامداری پژمان، مهدی. (1390). مقایسه اثربخشی دو رویکرد طرحواره‌درمانی و دلبستگی‌ درمانی بر سبک‌های دلبستگی. دوفصلنامه مشاوره و روان درمانی خانواده، 1(2)؛ 191-171 [پیوند].
  5. بخشایش، علیرضا.، و مرتضوی، مهناز. (1388). رابطه رضایت جنسی، سلامت عمومی و رضایت زناشویی در زوج‌ها. فصلنامه روانشناسی کاربردی، 3 (4 پیاپی 12)؛ 85-73 [پیوند].
  6. پاشیب، ملیحه.، سیدمحرمی، ایمان.، محمدی، سمیه.، و تاتاری، مریم. (1395). تأثیر مشاوره پیش از ازدواج بر انتظار ازدواج در بین دانشجویان علوم پزشکی. مجله طنین سلامت، 4(4)؛ 15-10 [پیوند].
  7. خادمی، علی.، ولی پور، مریم.، مرادزاده خراسانی، لاله.، و نیشابوری، سیمین. (1393). رابطه ویژگی‌های شخصیتی با رضایت زناشویی و مولفه‌های آن در ازدواج. فصلنامه روانشناسی کاربردی، 8(پایی 32)؛ 109-95 [پیوند].
  8. خسروجاوید، مهناز.، اصلی‌پور، عادله.، فیروزشاد، ماریا.، و هدایت‌صفا، راضیه. (1394). تأثیر آموزش مهارت‌های پیش از ازدواج بر مهارت‌های ارتباطی و حل مسئله در دختران. فصلنامه طب جانباز؛ 7(4): 196-189 [پیوند].
  9. خجسته‌‌مهر، رضا.، دانیالی، زینب.، و شیرالی‌نیا، خدیجه. (1394). تجارب دانشجویان متأهل از آمادگی ازدواج: یک پژوهش کیفی. دوفصلنامه روانشناسی خانواده، ۲ (۲):50-39 [پیوند].
  10. ستوده، هدایت الله.، و بهاری، سیف الله. (1395). آسیب شناسی خانواده. تهران: نشر ندای آریانا
  11. شاهمرادی، سمیه.، اعتمادی، عذرا.، بهرامی، فاطمه.، فاتحی‌زاده، مریم السادات.، و احمدی، سیداحمد. (1395). مدل عامل مؤثر بر چرخه‌ی ارتباطی زوجی درخواست-کناره‌گیری. مجله مشاوره و روان‌درمانی خانواده، 1(6 پیاپی 21)؛ 56-35 [پیوند].
  12. رجبی، غلامرضا.، عباسی، قدرت‌الله.، سودانی، منصور.، و اصلانی، خالد. (1395). اثربخشی آموزش پیش از ازدواج به شیوه برنامه آگاهی و انتخاب میان فردی بر باورهای ارتباطی دانشجویان مجرد. مجله مشاوره و روان‌درمانی خانواده؛ 6(1): 97-79 [پیوند].
  13. کاپوتزی، دیوید.، و اشتاوفر، مارک. د. (1395). مبانی مشاوره زوج‌ها، ازدواج و خانواده. ترجمه شکوه نوابی‌نژاد، نادره سعادتی و مهدی رستمی. تهران: نشر جنگل
  14. عابدین، علیرضا.، فاتحی، مریم.، و دهقانی، محسن. (1392). طراحی مقدماتی ساخت، آماده‌سازی و هنجاریابی مقیاس توافق سنجی پیش از ازدواج. طرح مورد تصویب پژوهشکده خانواده دانشگاه شهید بهشتی.
  15. عارفی، مختار. (1395). پیش بین رضایت از رابطه هنگام نامزدی بر پایه ویژگی‌های شخصیتی، عوامل خانوادگی، همسانی شخصیتی و خانوادگی. مجله مشاوره و روان‌درمانی خانواده؛ 6،2(پیاپی 22)؛ 106-87 [پیوند].
  16. عظیمی هاشمی، مژگان.، اعظم‌کاری، فائزه.، بیگناه، معصومه.، و رضامنش، فاطمه. (1394). ارزش‌ها، نگرش‌ها و الگوهای کنش جوانان در خصوص همسرگزینی و روابط پیش از ازدواج. راهبرد فرهنگ، 3(29)؛ 212-179 [پیوند].
  17. علوی، خدیجه.، اصغری مقدم، محمدعلی.، رحیمی‌نژاد، عباس،. و فراهانی، حجت اله. (1396). ویژگی‌های روانسنجی نسخه فارسی مقیاس تجربه زمانی لذت در دانشجویان دانشگاه. فصلنامه روانشناسی کاربردی، 11(4 پیاپی 44)، 615-597 [پیوند].
  18. صدیقی اورعی، غلامرضا.، و اصغرپور ماسوله، احمدرضا. (1388). عدم توافق ارزشی و تاثیر آن بر ناسازگاری زوج‌ها در مشهد. مطاعات اجتماعی ایران؛ 3(7)؛ 85-64 [پیوند].
  19. صدیقی، سعیده.، مکوندحسینی، شاهرخ.، و قنبری هاشم‌آبادی، بهرام علی. (1395). اثربخشی گروه درمانی تحلیل رفتار متقابل بر بهبود الگوهای ارتباطی زوجین. دانش و پژوهش در روانشناسی کاربردی، 17(3)؛ 44-36 [پیوند].
  20. قزلسفلو، مهدی.، جزایری، رضوان السادات.، بهرامی، فاطمه.، و محمدی، رحمت‌اله. (1396). شناسایی عوامل مؤثر بر تعهد زناشویی از نظر زوج‌های ایرانی (یک مطالعه کیفی). فصلنامه پژوهش‌های مشاوره، 16(63)؛ 26-1 [پیوند].
  21. میرمحمدصادقی، مهدی. (1393). ازدواج، آموزش پیش از ازدواج. جلد هفتم، اصفهان: انتشارات سازمان بهزیستی کشور؛ معاونت امور فرهنگی و پیشگیری از آسیب‌های اجتماعی،73-44.
  22. هومن، حیدرعلی. (1393). تحلیل داده‌های چند متغیری در پژوهش رفتاری. تهران: نشر پیک فرهنگ.
  23. Boyce, Ch., Wood, A.M., & Ferguson, E. (2016). For better or for worse: The moderating effects of personality on the marriage-life satisfaction link. Personality and Individual Differences, 97(4); 61-66 [Link].
  24. Gottman, J. M., & Gottman, J. S. (2015). 10 Principles for Doing Effective Couples Therapy (Norton Series on Interpersonal Neurobiology). New York: Norton. Pp: 38-57.
  25. Helms, S. W., Sullivan, T. M., Corona, R., & Taylor, K. A. (2013). Adolescent’s recognition of potential positive and negative outcomes in risky dating situations. Jornal of Interpersonal Violence, 28(15), 3084- 3106 [Link].
  26. Moeti, B., Koloi-Keaikitse, S., & Mokgolodi, H.L. (2017). Married Women’s Lived Experiences on the Value of Traditional Premarital Counseling “Go Laya” on Marital Stability in Botswana. The Family Journal, 25(3); 117-135 [Link].
  27. Riles, G. (2016). Premarital vs. no premarital counseling: Determining marital satisfaction relationships in African American marriages. Capella University, ProQuest Dissertations Publishing, 10076346.
  28. Simeone-DiFrancesco C., Roediger E., & Stevens B.A. (2015). Schema Therapy with Couples a Practitioner’s Guide to Healing Relationships. John Wiley & Sons, Ltd
  29. Parrott, L., & Parrott, L. (2016). Saving Your Marriage before It Starts (SYMBIS): Seven Questions to Ask Before -- and After -- You Marry. Publisher: Zondervan; New, Expanded edition. 6-109.
  30. Poley, J.M. (2011). A Pre-Marriage Proposal: Getting Ready for Marriage--An Adlerian Design. In Partial Fulfillment of the Requirements for the Degree of Master of Arts in Adlerian Counseling and Psychotherapy, Pp: 2-25.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار