اثربخشی توانبخشی شناختی رایانه‌ای بر حافظه کاری، توجه پایدار و عملکرد ریاضی کودکان دچار اختلال‌های طیف اُتیسم

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار گروه مشاوره دانشگاه شهید بهشتی

2 دانشگاه شهید بهشتی

چکیده

هدف: هدف پژوهش تعیین اثربخشی توانبخشی شناختی رایانه‌ای بر حافظه کاری و توجه پایدار و عملکرد ریاضی کودکان دچار اختلال‌های طیف اُتیسم بود. روش: روش پژوهش شبه آزمایشی با پیش ‌آزمون، پس ‌آزمون، پیگیری و جامعه آماری حدود 180 نفر کودک دچار اختلال‌های طیف اُتیسم شهر تهران بود که طی سال­های 1396 و 1397 به مراکز «ندای عصر»، «به ­آرا» و «دوم آوریل» مراجعه کرده بودند. از میان آن­ها به روش نمونه‌گیری در دسترس 24 کودک با عملکرد متوسط و بالا که دارای ملاک­های ورود به پژوهش بودند و در آزمون ماتریس­های پیشرونده ریون 1938 از نظر هوشی در محدوده بهنجار قرار داشتند؛ انتخاب و به­طورتصادفی در دو گروه آزمایش و گواه جایگذاری شدند. آزمون ریاضیات ایران کی مت 1998، آزمون عصب ‌روانشناختی کمبریج 1980 در سه مرحله در مورد هر دو گروه و بسته توانبخشی شناختی رایانه‌ای کاپیتان لاگ 2000 در 16 جلسه 60 دقیقه‌ای هفته­ای دو بار در مورد گروه آزمایش اجرا و داده­ها با استفاده از روش تحلیل واریانس مختلط با اندازه‌گیری مکرر تحلیل شد. یافته‌ها: نتایج نشان داد که برنامه توانبخشی شناختی رایانه­ای عملکرد ریاضی (66/7=F، 002/0=P)، حافظه کاری (58/22=F، 001/0=P) و توجه پایدار (16/9=F، 001/0=P) کودکان دچار اختلال‌های طیف اُتیسم را بهبود بخشیده و این تاثیر در مرحله پیگیری نیز پایدار مانده است. نتیجه‌گیری: از آنجا که این برنامه به دلیل طراحی جذاب دیداری/شنیداری و سطح دشواری افزایشی تدریجی منجر به بهبود حافظه کاری، توجه پایدار و عملکرد ریاضی کودکان دچار اختلال طیف اُتیسم می­شود؛ پیشنهاد می­شود که از این فناوری با صرف هزینه‌های درمانی کمتر برای درمان و بهبود کارکردهای شناختی افراد دچار اختلال­های طیف اُتیسم و اختلال­های مشابه استفاده شود.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Effectiveness of Computerized Cognitive Rehabilitation on working memory, sustained attention and math performance in children with autism spectrum disorders

نویسندگان [English]

  • Neda Nazarboland 1
  • elham Nohegari 2
  • vahid Sadeghi Firoozabadi 2
1 Shahid Beheshti University
2 1. Department of Educational and Developmental Psychology, Faculty of Education and Psychology, Shahid Beheshti University, Tehran, Iran
چکیده [English]

Aim: The aim of the present study was to determine the effectiveness of
Computerized Cognitive Rehabilitation (CCR) on working memory,
sustained attention, and math performance in children with autism spectrum
disorder. Method: The study method was quasi-experimental with pretest/post-test/follow-up design and the statistical population was estimated to
be 180 children, included all children with autism spectrum disorder in
Tehran. These were referred to “Neda e Asr”, “Beh Ara” and “Second of
April” centers during the years 2017-2018. Among them, 24 children with
moderate to high performance, were selected using convenient sampling due
to including criteria and randomly assigned to experimental and control
groups. Ravens Progressive Matrices 1938, was used to examine participants'
belonging to the normal range of intelligence and then Iran Key Math
Diagnostic Test 1998 and Cambridge Neuropsychological Test Automated
Battery 1980 were played for both groups in three consecutives of pretest,
post-test and follow-up and the Captain’s Log Mind Power Builder Manual
2000 was presented to the experimental group in 16 sessions of 60 minutes
twice a week and data were analyzed using mixed variance analysis with
repeated measurements. Results: The results showed that the interaction
effect of the intra-subject for all three variables include mathematical
Performance (F= 7.66, P= 0.002), working memory (F= 22.58, P= 0.001) and
constant attention (F= 9.16, P= 0. 001) were significant. Conclusion: Such
findings can confirm the possibility of taking advantage of technology to
improve the cognitive functions of people with autism spectrum disorder
while significantly reducing therapeutic costs. Computerized Captain’s Log
Mind Power Builder Manual can also be an appropriate instrument to teach
such cognitive abilities to children with autism spectrum disorder

کلیدواژه‌ها [English]

  • Autism Spectrum Disorders
  • cognitive rehabilitation
  • mathematical performance
  • sustainable attention
  • working memory

مراجع

  1. احمدی، سید جعفر.، گشول، مجتبی.، صفری، طیبه.، همتیان، منصوره.، و خلیلی، زهرا. (1395). اثربخشی استفاده از رایانه بر یادگیری مفاهیم پیش نیاز ریاضی و دیگر مفاهیم شناختی در کودکان دارای اختلال اُتیسم. مجله تحقیقات علوم رفتاری، 14(1): 77-72.
  2. ازخوش، منوچهر. (1392). کاربرد آزمون‌های روانی و تشخیص بالینی. تهران: نشر روان، ویراست سوم.
  3. آب باریکی، اکرم.، یزدانبخش، کامران.، و مؤمنی، خدامراد. (1396). اثربخشی توانبخشی شناختی رایانه‌ای بر کاهش نارسایی شناختی دانش‌آموزان با ناتوانی یادگیری. فصلنامه روان‌شناسی افراد استثنایی، 7(2): 157-127.
  4. باقریان خسروشاهی، صنم.، پوراعتماد، حمیدرضا.، و فتح ‌آبادی، جلیل. (1393). مؤلفه‌های مؤثر در درمان کودکان دچار درخودماندگی از منظر والدین. فصلنامه روان‌شناسی کاربردی، 8(4 پیاپی 32): 42-29.
  5. دادخواه، یاسر.، و احمدی مرزدشتی، نگار. (1397). مجموعه آزمون‌های ارزیابی عصب ‌روان‌شناختی وینا. تهران: نارون دانش.
  6. رحمانی، جهانبخش. (1386). پایایی، روایی و هنجاریابی آزمون ماتریس‌های پیشرونده ریون پیشرفته در دانشجویان دانشگاه آزاد واحد خوراسگان. فصلنامه دانش و پژوهش در روان‌شناسی کاربردی، 9(2): 74-61.
  7. رویت وند غیاثوند، نسترن.، و امیری ‌مجد، مجتبی. (1397). اثربخشی نرم‌ افزار شناختی کاپیتان لاگ بر حافظۀ فعال دانش‌آموزان دارای ناتوانی‌های یادگیری. نشریه توانمندسازی کودکان استثنایی، 1(3): 15-5.
  8. زارع، حسین.، و شریفی، علی اکبر. (1396). تأثیر توانبخشی شناختی رایانه‌ای بر بهبود عملکرد حافظه کاری و آینده نگر بیماران دچار اسکلروزیس چندگانه. مجله روان‌شناسی شناختی، 5(1): 10-1.
  9. شریفی، علی اکبر.، زارع، حسین.، و حاتمی، جواد. (1394). اثربخشی توانبخشی شناختی رایانه‌ای بر حافظه آینده نگر بیماران دچار آسیب ‌مغزی. فصلنامه روان‌شناسی کاربردی، 9(1 پیاپی 33): 77-63.
  10. عیوضی، سیما.، یزدان بخش، کامران.، و مرادی، آسیه. (1397). اثربخشی توان‌بخشی شناختی رایانه یار بر بهبود کارکرد اجرایی بازداری پاسخ در کودکان دچار اختلال نارسایی توجه/بیش‌ فعالی. فصلنامه عصب روان‌شناختی، 4(2): 22-9.
  11. محمد اسماعیل، الهه.، و هومن، حیدر علی. (1381). انطباق و هنجاریابی آزمون ریاضیات ایران کی مت. سازمان آموزش و پرورش استثنایی کشور.
  12. مرادی، رحیم. (1395). تأثیر بازی‌های رایانه‌ای آموزشی بر یادگیری مفاهیم ریاضی دانش‌آموزان دارای اختلالات طیف اُتیسم. مجله اصول بهداشت روانی، 19(2): 90-5.
  13. نریمانی، محمد.، و سلیمانی، اسماعیل. (1392). اثربخشی توانبخشی شناختی بر کارکردهای اجرایی (حافظه کاری و توجه) و پیشرفت تحصیلی دانش آموزان دارای اختلال یادگیری ریاضی. مجله ناتوانی‌های یادگیری، 2(3 پیاپی 6): 115-91.
  14. ولایتی، الهه. (1393). کاربرد فن‌آوری اطلاعات و ارتباطات برای دانش‌آموزان با نیازهای آموزشی ویژه. مجله تعلیم و تربیت استثنایی، 6(128): 39-30.
  15. مولوی، حسین. (1372). هنجاریابی مقدماتی و مطالعه پایایی و اعتبار ماتریس‌های پیشرونده استاندارد ریون در نمونه‌ای از دانش‌آموزان اصفهان و شهر بابک. مجله پژوهش دانشگاه اصفهان، 1(1): 151-141.
  16. References
  17. Ahmad, J. I., Yusof, S. M., & Talib, N. H. A. (2019). Multimedia learning tools for Autism children. Paper presented at the Proceedings of the Third International Conference on Computing, Mathematics and Statistics, Singapore.
  18. American Psychiatric Association. (2013). Diagnostic and statistical manual of mental disorders (5th Ed.). Washington D.C. American Psychiatric Pub.
  19. Baixauli-Fortea, I., Miranda Casas, A., Berenguer-Forner, C., Colomer-Diago, C., & Rosello-Miranda, B. (2019). Pragmatic competence of children with autism spectrum disorder. Impact of theory of mind, verbal working memory, ADHD symptoms, and structural language. Applied Neuropsychology: Child, 8(2): 101-112.
  20. Beavon, P. (2012). Improving memory using N-back training. Edith Cowan University.
  21. Bergen, D., & Woodin, M. (2017). Brain Research and Childhood Education Implications for Educators, Parents, and Society. Routledge: New York.
  22. Bessette Gorlin, J., McAlpine, C. P., Garwick, A., & Wieling, E. (2016). Severe childhood autism: The family lived experience. Journal of Pediatric Nursing, 31(6): 580-597.
  23. Bridewell, W., Navy, N., & Bello, P. F. (2016). A Theory of Attention for Cognitive Systems. Advances in Cognitive Systems, 4(1): 1-16.
  24. Calhoun, S. L., Pearl, A. M., Fernandez-Mendoza, J., Durica, K. C., Mayes, S. D., & Murray, M. J. (2019). Sleep disturbances increase the impact of working memory deficits on learning problems in adolescents with high-functioning Autism spectrum disorder. Journal of Autism and Developmental Disorders. https://doi.org/10.1007/s10803-019-03928-y
  25. Carpenter, L. A., Boan, A. D., Wahlquist, A. E., Cohen, A., Charles, J., Jenner, W., & Bradley, C. C. (2016). Screening and direct assessment methodology to determine the prevalence of autism spectrum disorders. Annals of Epidemiology, 26(6): 395-400.
  26. Chen, C. P., Gau, S. S. F., & Lee, C. C. (2019). Toward differential diagnosis of autism spectrum disorder using multimodal behavior descriptors and executive functions. Computer Speech & Language, 56(1): 17-35.
  27. De Rubeis, S., & Buxbaum, J. D. (2015). Recent advances in the genetics of autism spectrum disorder. Current neurology and neuroscience reports, 15(6): 36.
  28. Diamond, L. L. (2018). Problem solving using visual support for young children with Autism. Intervention in School and Clinic, 54(2): 106-110.
  29. Dovis, S., Van der Oord, S., Wiers, R. W., & Prins, P. J. (2015). Improving executive functioning in children with ADHD: training multiple executive functions within the context of a computer game. A randomized double-blind placebo controlled trial. PLoS One, 10(4): e0121651.
  30. Elbin, R. J., Kontos, A. P., Kegel, N., Johnson, E., Burkhart, S., & Schatz, P. (2013). Individual and combined effects of LD and ADHD on computerized neurocognitive concussion test performance: Evidence for separate norms. Archives of Clinical Neuropsychology, 28(5):476-484.
  31. Gallagher, S., & Varga, S. (2015). Social cognition and psychopathology: A critical overview. World Psychiatry, 14(1): 5-14.
  32. Goldstein, S., & Naglieri, J. A. (2014). Handbook of Executive Function. Springer-Verlag New York.
  33. Gray, S. A., Chaban, P., Martinussen, R., Goldberg, R., Gotlieb, H., Kronitz, R., & Tannock, R. (2012). Effects of a computerized working memory training program on working memory, attention, and academics in adolescents with severe LD and comorbid ADHD: a randomized controlled trial. Journal of Child Psychology and Psychiatry, 53(12): 1277-1284.
  34. Hutchings, N. (2010). Increasing student motivation and attention using computer game development within a cooperative learning setting. Journal of the Queensland Society for Information Technology in Education, 11(3): 24-7.
  35. Hwang, S., Meffert, H., Parsley, I., Tyler, P. M., Erway, A. K., Botkin, M. L., & Blair, R. J. R. (2019). Segregating sustained attention from response inhibition in ADHD: An fMRI study. NeuroImage: Clinical, 21(1): 101677.
  36. Kesler, S., Hosseini, SMH. Heckler, C., Janelsins, M., Palesh, O., Mustian, K., & Morrow, G. (2013). Cognitive Training for improving executive function in chemotherapy treated breast cancer survivors. Clinical Breast Cancer, 13(4): 299-306.
  37. La Marca, J. P., & O’Connor, R. E. (2016). Neurofeedback as an intervention to improve reading achievement in students with attention deficit hyperactivity disorder, inattentive subtype. Neuroregulation, 3(1): 55-77.
  38. Lawlor-Savage, L., & Goghari, V. (2016). Mudale N-Back working memory training in healthy adults: A randomized comparison to processing speed training. PLoS ONE, 11(4): e0151817.
  39. Lenehan, M. E., Summers, M. J., Saunders, N. L., Summers, J. J., & Vickers, J. C. (2015). Does the Cambridge Automated Neuropsychological Test Battery (CANTAB) Distinguish Between Cognitive Domains in Healthy Older Adults? Assessment, 23(2): 163-172.
  40. Leung, R. C. & Zakzanis, K.K. (2014). Brief report: Cognitive flexibility in autism spectrum disorder: A quantitative review. Journal of Autism and Developmental Disorder, 44(1): 2628-2645.
  41. Little, L. M., Dean, E., Tomchek, S., & Dunn, W. (2018). Sensory processing patterns in autism, attention deficit hyperactivity disorder, and typical development. Physical & Occupational Therapy in Pediatrics, 38(3): 243-254.
  42. Lora, C. C., Kisamore, A. N., Reeve, K. F., & Townsend, D. B. (2019). Effects of a problem-solving strategy on the independent completion of vocational tasks by adolescents with autism spectrum disorder. Journal of Applied Behavior Analysis, 99(1): 1-13.
  43. Luciana, M., Sullivan, J., & Nelson, C. A. (2002). Associations between Phenylalanine‐to‐Tyrosine Ratios and Performance on Tests of Neuropsychological Function in Adolescents Treated Early and Continuously for Phenylketonuria. Child Development, 72 (6): 1637-1652.
  44. Mammarella, I. C., Giofre, D., Caviola, S., Cornoldi, C. & Hamilton, C. (2014). Visuospatial Working memory in children with autism: The effect of a semantic global organization. Research in Developmental Disabilities, 35(6): 1349-1356.
  45. Marigold, D. S. (2019). Working memory: Why you didn’t trip on that rock. Current Biology, 29(1): R25-R27.
  46. Maximo, J. O., Cadena, E. J., & Kana, R. K. (2014). The implications of brain connectivity in the neuropsychology of autism. Neuropsychology Review, 24(1): 16-31.
  47. Monette, S., Bigras, M., & Guay, M.-C. (2011).The role of the executive functions in school achievement at the end of Grade 1. Journal of Experimental Child Psychology, 109(2): 158-173.
  48. Muller, U. K., K. (2015). The development of executive function. In L. S. L. Lerner, & U. Muller (Ed.), Handbook of child psychology and developmental science (Vol. 2). Hoboken, NJ: John Wiley & Sons.
  49. Newton, D., Eren, R., & Ben-Avie, M. (2013). Visual supports for individuals with autism spectrum disorders. J Spec Educe Techno, 28(2): 53-8.
  50. Pellicano, E. (2013). Testing the predictive power of cognitive atypical ties in autistic children: Evidence from a 3-year follow-up study. Autism Research, 6(1): 258-267.
  51. Prins, P. J. M., Dovis, S., Ponsioen, A., Brink, E. t., & Oord, S. v. d. (2011). Does computerized working memory training with game elements enhance motivation and training efficacy in children with ADHD? Cyberpsychology, Behavior, and Social Networking, 14(3): 115-122
  52. Pumaccahua, T.M., Wong, E.H., & Wiest, D.J. (2017). Effects of computerized cognitive training on working memory in a school settings. International Journal of Learning, Teaching and Educational Research, 16(3): 88-104.
  53. Ratajczak, H. V. (2011). Theoretical aspects of autism: Causes--a review. Journal of Immunotoxicology, 8(1): 68-79.
  54. Robbins, T. W., James, M., Owen, A. M., Sahakian, B. J., McInnes, L., & Rabbitt, P. (1994). Cambridge Neuropsychological Test Automated Battery (CANTAB): a factor analytic study of a large sample of normal elderly volunteers. Dementia, 5(5): 266-281.
  55. Roberts, J. M. A., Adams, D., Heussler, H., Keen, D., Paynter, J., Trembath, D., & Williams, K. (2018). Protocol for a prospective longitudinal study investigating the participation and educational trajectories of Australian students with autism. BMJ Open, 8(1): 1-10.
  56. Shao, Y. K., Mang, J., Li, P. L., Wang, J., Deng, T., & Xu, Z. X. (2015). Computer-based cognitive programs for improvement of memory, processing speed and executive function during age-related cognitive decline: A meta-analysis. PLoS One, 10(6): e0130831.
  57. Sidarta, A., Vugt, F. T. v., & Ostry, D. J. (2018). Somatosensory working memory in human reinforcement-based motor learning. Neurophysiology, 120(6): 3275-3286.
  58. Smith, P. J., Need, A. C., Cirulli, E. T., Chiba-Falek, O., & Attix, D. K. (2013). A comparison of the Cambridge Automated Neuropsychological Test Battery (CANTAB) with “traditional” neuropsychological testing instruments. Journal of Clinical and Experimental Neuropsychology, 35(3): 319-328.
  59. Souza, C., Moreno, I., Coco, Pinho, S., Carlos, N., Filipe, C.N., Joana, C. & Carmo. (2016). Contextual effects on visual short-term memory in high function autism spectrum disorders. Research in Autism Spectrum Disorders, 32(1): 64-69.
  60. Van de Ven, R. M., Murre, J. M., Veltman, D. J., & Schmand, B. A. (2016). Computer-based cognitive training for executive functions after stroke: A systematic review. Frontiers in Human Neuroscience, 10(1): 150-159.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار