اثربخشی آموزش گروهی تحلیل ارتباط محاوره‌ای مادر-کودک بر ایمنی دلبستگی پسرهای 6 تا 10 سال دچار اختلال نافرمانی مقابله‌ای

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار واحد مرودشت دانشگاه آزاد اسلامی

2 دانشگاه آزاد واحد اراک

3 مدرس دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران شمال

4 دانشجوی دکتری دانشگاه آزاد واحد اصفهان

5 دانشگاه الزهرا

چکیده

هدف: هدف پژوهش تعیین اثربخشی آموزش گروهی تحلیل ارتباط محاوره‌ای مادر-کودک بر ایمنی دلبستگی پسرهای 6 تا 10 سال دچار اختلال نافرمانی مقابله‌ای بود. روش: روش پژوهش شبه­آزمایشی با طرح پیش‌آزمون، پس‌آزمون با گروه گواه و پیگیری سه‌ماهه و جامعه آماری 148دانش‌آموز پسر پیش‌دبستانی و دبستانی ارجاع داده‌شده به مرکز مشاوره آموزش‌ و پرورش شهر خمین در سال تحصیلی 96-95 بود. پس از غربال‌گری، از میان دانش­آموزانی که بیشترین نمره را در پرسشنامه‌های علائم مرضی کودکان گادو و اسپرافکین نسخه والدین(2007) و طبقه‌های Q دلبستگی واترز 1987، به‌دست آوردند، 24 دانش‌آموز انتخاب و مادران آن­ها در دو گروه آزمایش و گواه به‌صورت تصادفی جایگزین شدند و بسته آموزش گروهی تحلیل ارتباط محاوره‌ای اریک برن 1961، در 8 جلسه 80 دقیقه‌ای یک‌بار در هفته در مورد گروه آزمایش اجرا و داده‌ها با استفاده از آزمون تحلیل واریانس آمیخته با اندازه‌گیری مکرر تحلیل شد. یافته‌ها: نتایج تفاوت معناداری را بین عملکرد دو گروه آزمایش و گواه در ایمنی دلبستگی(20/59 =F، 001/0 =P) و اختلال نافرمانی مقابله‌ای (42/15 =F، 001/0 =P) در مرحله پس‌آزمون و پس از سه ماه پیگیری نشان داد. نتیجه‌گیری: با توجه به این­که آموزش گروهی تحلیل ارتباط محاوره‌ای می­تواند میزان تعامل‌ها و سطح ایمنی دلبستگی مادر-کودک را افزایش دهد؛ پیامدهای تحولی مهمی در پی دارد. از این­رو به­نظرمی­رسد در موقعیت‌های بالینی با انجام مداخله‌هایی از این دست و با ارتقاء سلامت روانی والدین، بتوان گام‌های مثبت و استواری در جهت رفع و یا تخفیف مشکلات رفتاری کودکان برداشت.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Effectiveness of mother-child Transactional Analysis (TA) group therapy on attachment security in 6 to 10 years old boys suffering from oppositional defiant disorder

نویسندگان [English]

  • Nazanin Honarparvaran 1
  • zahra khatoni 2
  • sara bagheri 3
  • farhad namjoo 4
  • zahara haronizadeh 5
1 . Assistant Professor, Department of Counseling, Marvdasht Branch, Islamic Azad University, Marvdasht, Iran
2 M.A. in clinical psychology, Islamic Azad University, arak branch, Arak, Iran
3 M.A. in clinical psychology, Islamic Azad University, Tehran North Branch, Tehran, Iran
4 PhD student of counseling, Islamic Azad University, Isfahan branch (Khorasgan), Isfahan, Iran
5 M.A. in family counseling, Al-Zahra university, tehran, iran
چکیده [English]

Aim: The aim of the present study was to determine the effectiveness of mother-child Transactional Analysis group therapy on attachment security in 6 to 10 year old boys suffering from oppositional defiant disorder. Method: This quasi-experimental study was conducted with a pretest-posttest design with three-month follow-up and statistical populations were 148 pre and primary school children who were referred to Khomein Education Counseling Center in the academic year 2016 - 2017. After screening, 24 students who had the highest scores in Gadow and Sprafkin, parent version of the Child Symptom Inventory (2007) and Waters’s Attachment 1987 Q-Sort, were selected with their mothers and were randomly assigned to two experimental and control groups. Then Eric Berne's 1961 Transactional Analysis training treatment was conducted for mothers in the experimental group for 80 minutes once a week for 8 weeks. Data were analyzed using mixed variance repeated measures. Results: Findings indicated a significant difference between the performance of the two groups in the attachment security (F= 59.20, P= 0.001) and oppositional defiant disorder (F= 15.42, P= 0.001), in post-test and after three months of follow up. Conclusion: Considering that transactional analysis training can increase mother-child interactions and security level of their attachment, it has important developmental consequences. So it seems in clinical situations with implementing these interventions and promotion of mental health of parents, positive and steady steps can be taken to reduce and relieve children's behavioral problems.

کلیدواژه‌ها [English]

  • attachment
  • defiant
  • mother-child
  • oppositional
  • transactional

مراجع

  1. ابارشی، زهره؛ طهماسیان، کارینه؛ مظاهری، محمدعلی؛ پناغی، لیلی .(1389). تأثیر آموزش برنامه ارتقای رشد روانی-اجتماعی کودک از طریق بهبود تعامل مادر-کودک بر خوداثرمندی والدگری و رابطه مادر و کودک. فصلنامه علمی پژوهشی پژوهش در سلامت روانشناختی، 3 (3)؛ 49-57.
  2. جهان‌بخش، مرضیه.، بهادری، محمدحسین.، امیری، شعله و جمشیدی، آذر. (1390). اثربخشی درمان دلبستگی مادران بر علائم فزون اضطرابی دختران دارای مشکلات دلبستگی. فصلنامه روانشناسی کاربردی، 5،4(20)؛ 41-26.
  3. دهقانی‌آرانی، فاطمه.، بشارت، محمدعلی.، پورحسین، رضا.، بهرامی احسان، هادی و آقامحمدی، اصغر. (1393). اثربخشی یک مدل مداخله دلبستگی محور بر شاخص‌های سلامت و دلبستگی کودکان مبتلا به بیماری مزمن. فصلنامه روانشناسی معاصر، 9(2)؛ 16-3.
  4. ذوالفقاری مطلق، مصطفی.، جزایری، علی‌رضا.، خوشابی، کتایون.، مظاهری، محمدعلی و کریملو، مسعود. (1387). اثربخشی درمان مبتنی بر دلبستگی بر کاهش علائم اختلال اضطراب جدایی. فصلنامه روان‌پزشکی و روان‌شناسی بالینی ایران، 4(55)؛ 388-380.
  5. سیدموسوی، پریسا سادات و نوری مقدم، ثنا. (1395). دلبستگی و پیامدهای تحولی: نقش بازنمایی‌های ذهنی در پیش‌بینی مشکلات درونی سازی و برونی‌سازی کودکان. فصلنامه روانشناسی تحولی:روانشناسان ایرانی، 12(47)؛ 263-251.
  6. سیدموسوی، پریسا سادات.، قنبری، سعید و مظاهری، محمدعلی. (1394). اثربخشی مداخله دلبستگی محور با روش پسخوراند ویدیویی بر کاهش بازنمایی‌های منفی و اضطراب جدایی. فصلنامه علمی پژوهشی دانشگاه علوم پزشکی لرستان، 17(2)؛ 104-90.
  7. قنبری، سعید.، خداپناهی، کریم.، مظاهری، محمدعلی و غلامعلی لواسانی، مسعود. (1392). اثربخشی آموزش والدین مبتنی بر نظریه دلبستگی بر افزایش کیفیت مراقبت مادران کودکان مضطرب پیش‌دبستانی. فصلنامه خانواده پژوهی، 9(4)؛ 426-407.
  8. عسکری، مارال.، نادری، فرح.، احتشام‌زاده، پروین.، عسگری، پرویز و حیدری، علی‌رضا. (1396). اثربخشی مداخله ترکیبی طرحواره درمانی و درمان دلبستگی با مادران بر رابطه والد-کودک. نشریه پرستاری کودکان، 1(4)؛ 15-7.
  9. طلایی‌نژاد، نعیمه.، مظاهری، محمدعلی و قنبری، سعید. (1394). آموزش گروهی دلبستگی‌محور مادران بر کاهش نشانه‌های اضطراب جدایی. فصلنامه اندیشه و رفتار، 9(35)، 46-37.
  10. موحد، مهسا . (1387). هنجاریابی پرسشنامه سبک‌های دلبستگی کودکان راندول . پایان‌نامه کارشناسی، رشته روانشناسی بالینی. دانشگاه اصفهان، دانشکده روانشناسی.
  11. منفرد، فریبا(1390). بررسی ارتباط بین رابطه مادر-کودک با رشد هیجانی کارکردی و رشد کاربردی زبان در کودکان پیش‌دبستانی ناحیه 7 مشهد. پایان‌نامه کارشناسی ارشد دانشگاه فردوسی مشهد. دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی.
  12. مهبد، مینا و فولادچنگ، محبوبه. (1391). نقش دلبستگی به والدین در پیشرفت تحصیلی با واسطه خودکارآمدی. فصلنامه روانشناسی کاربردی، 6، 11(3)؛ 102-88.
  13. نادعلی، حسین.، بشارت، محمدعلی.، رستمی، رضا و بهرامی احسان، هادی. (1395). اثربخشی مداخله دلبستگی محور مادر-کودک بر افزایش ایمنی دلبستگی کودکان پیش‌دبستانی. فصلنامه روانشناسی تحولی: روانشناسان ایرانی، 12(48)؛ 354-343.
  14. Allen, B., Timmer, S. G., & Urquiza, A. J. (2014). Parent–Child Interaction Therapy as an attachment-based intervention: Theoretical rationale and pilot data with adopted children. Children and Youth Services Review, 47, 334-341.
  15. American Psychiatric Association. (2013). The Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders: DSM 5. Bookpoint US.
  16. Cassidy, J., Jones, J. D., & Shaver, P. R. (2013). Contributions of attachment theory and research: A framework for future research, translation, and policy. Development and psychopathology, 25, 1415-1434.
  17. Essau, C. A., & Gabbidon, J. (2013). Epidemiology, comorbidity and mental health service utilization. In: Essau, C.A., Ollendick, T.H.(Eds.),TheWiley-Blackwell Handbook of The Treatment of Childhood and Adolescent Anxiety, Firsted. Wiley-Blackwell, Chichester.
  18. Goldsmith, D. F. (2010). The emotional dance of attachment. Clinical Social Work Journal, 38, 4-7.
  19. Grey, I. K., & Yates, T. M. (2014). Preschooler narrative representations and childhood adaptation in an ethnoracially diverse sample. Attachment and Human Development, 16 (6), 613-632.
  20. Hahn, L., Hajinlian, J., Eisen, A. R., Winder, B., & Pincus, D. B. (2003). Measuring the dimentions of separation anxiety and early panic in children and adolescents: The Separation Anxiety Assessment Scale. Paper presented at the 37th annual convention of the Association for Advacement of Behavior Therapy, Boston.
  21. Lebowitz, E. R.,Woolston, J., Bar-Haim, Y., Calvocoressi, L., & et al. (2012). Family accommodation in pediatric anxiety disorders. Depression and Anxiety.
  22. Karver, M. S, & Caporino, N. (2010). The Use of Empirically Supported Strategies for Building a Therapeutic Relationship with an Adolescent With Oppositional-Defiant Disorder. Cognitive behavioral practices, 17(2): 222-232.
  23. Madigan, S., Moran, G., & Pederson, D. R. (2012). Unresolved states of mind, disorganized atta-chment relationships, and disrupted interactions of adolescent mothers and their infants. Develo-pmental Psychology, 42, 293–304
  24. Morgan, P. S. (2004). Frequency of RAD diagnosis and attachment disorder in community mental health agency clients. University of Louisville. United States- Kentucky.
  25. Randolph, E. M. (1996). Randolph Attachment Disorder Questionnaire. Institute for Attachment, Evergreen CO.
  26. Pianta, R. C. (1994). Patterns of relationships between children and kindergarten teacher. Journal of school psychology, 32, 15-32.
  27. Thompson, R. A. (2008). Early attachment and later development. In J. Cassidy, & P. R. Shaver (Eds.), Handbook of attachment: Theory ,resea-rch and clinical applications (pp.348-366). New York: Guilford Press.
  28. Urquiza, A. J., & Blacker, D. (2012). Parent‐Child Interaction Therapy for Sexually Abused Children. Handbook of Child Sexual Abuse: Identification, Assessment, and Treatment, 279-296.
  29. Yarnoz, S., Plazaola, M., & Etxeberria, M. P. J. (2008). Adaptation to divorce: An attachment based intervention with long term divorced parents. Journal of Divorce and Remarriage, 49, 291-307.
  30. Zolog, T. C., Ballabriga, M. C. J., Bonillo-martin, A., Canals-sann, J., Hernandezmartinez, C., Romero-acosta, K., & et al. (2011). Somatic complaints and symptoms of anxiety and depression in a schoolbased sample of preadolescents and early adolescents. Functional impairment and implications for treatment. Journal of Cognitive and Behavioral Psychotherapies, 11, 191–208.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار