رابطۀ خلاقیت و ناراستگویی با میانجیگری توانایی توجیه رفتار غیراخلاقی: بررسی جنبۀ منفی خلاقیت 

نوع مقاله : مقاله مروری

نویسنده

داﻧﺸﮕﺎه آزاد اﺳﻼﻣﻲ

چکیده

چکیدههدف: هدف پژوهش حاضر اثبات جنبۀ نامطلوب و مضرّ خلاقیت با این مفروضه بود که افراد خلاق اینتوانایی را دارند که رفتارهای غیراخلاقی خود را توجیه پیدا کنند، بنابراین بیشتر میتوانند خود را متقاعدسارند که مرتکب رفتارهای غیراخلاقی شوند. روش: روش پژوهش همبستگی و جامعه آماری کلیهدانشجویان کارشناسی دانشگاه پیام نور قم بهتعداد 8100 نفر بود که با استفاده از روش نمونهگیریتصادفی چندمرحلهای 165 دانشجوی مرد انتخاب شدند و به دو شکل در یک دوراهی اخلاقی برایانتخاب بین نفع شخصی و خودپندارة اخلاقی قرار گرفتند بهگونهای که توجیه رفتار غیراخلاقیدر گروه توجیهپذیر آسان و در گروه توجیهناپذیر دشوار بود. ابزار پژوهش آزمون خلاقیت « ناراستگویی »عابدی ( 1372 ) و آزمون ریون پیشرفته بود و تحلیل دادهها با رگرسیون تعدیلشونده انجام شد. یافتهها:نتایج نشان داد خلاقیت حتّی پس از کنترل آماری هوش، ناراستگویی را میتواند پیشبینی کند، و اینپیشبینی در گروه توجیهناپذیر بسیار قویتر از گروه توجیهپذیر است. نتیجهگیری: خلاقیت دارایجنبههای منفی و مضر نیز هست که باید به آنها نیز توجه و با برنامه ریزی و آموزش به سمت مثبتسوق داده شود.

کلیدواژه‌ها

مراجع

  1. رحمانی، جهانبخش. ( 1386 ). پایایی، روایی و هنجاریابی آزمون ماتریسهای پیشروندة ریون در
  2. -74 : دانشجویان دانشگاه آزاد واحد خوراسگان. دانش و پژوهش در روانشناسی. زمستان، 34
  3. شریفی، حسنپاشا. ( 1376 ). نظریه ها و کاربرد آزمون های هوش و شخصیت، تهران، انتشارات سخن،
  4. چاپ پنجم.
  5. عابدی، جمال. ( 1372 ). خلاقیت و شیوهای نو در اندازهگیری آن، پژوهشهای روانشناختی، تابستان.
  6. -54 :(3)1
  7. گنجی، حمزه.، و ثابت، مهرداد. ( 1382 ). روان سنجی، تهران، نشر ساوالان، چاپ سوم.
  8. گنجی، حمزه؛ آزمون های روانی، مشهد، بنیاد فرهنگی رضوی، 1371 ، چاپ چهارم.
  9. هاشمی، ابراهیم.، و بطحائی، حسن. ( 1353 ). آزمون های روانی، تهران، انتشارات چهر، چاپ سوم.
  10. Aiken, L. S., & West, S. G. (1991). Multiple regression: Testing and interpreting
  11. interactions. Newbury Park, London: Sage.
  12. Amabile, T. M. (2005). Effects of external evaluation on artistic creativity.
  13. Journal of Personality and Social Psychology, 37, 221–233.
  14. Amabile, T. M. (2006). A model of creativity and innovation in organizations. In
  15. B. M. Staw & L. L. Cummings (Eds.), Research in organizational behavior
  16. (Vol. 10, pp. 123–167). Greenwich, CT: JAI Press.
  17. Auzmendi, E., Villa, A., & Abedi, J. (1996). Reliability and validity of a newlyconstructed
  18. multiple-choice creativity instrument. Creativity Research
  19. Journal, 9 (1), 89-95.
  20. Ayal, S., & Gino, F. (2011). Honest rationales for dishonest behavior. In M.
  21. Mikulincer & P. R. Shaver (Eds.). The social psychology of morality:
  22. Exploring the causes of good and evil (pp. 149–166). Washington, DC:
  23. American Psychological Association.
  24. Baer, J., Kaufman, J. C., & Gentile, C. A. (2004). Extension of the consensual
  25. assessment technique to nonparallel creative products. Creativity Research
  26. Journal, 16, 113–117.
  27. Batey, M., & Furnham, A. (2006). Creativity, intelligence and personality: A
  28. critical review of the scattered literature. Genetic, Social, and General
  29. Psychology Monographs, 132, 355– 429
  30. Chugh, D., Bazerman, M., & Banaji, M. (2005). Bounded ethicality as a
  31. psychological barrier to recognizing conflicts of interest. In D. Moore, D.
  32. Cain, G. Loewenstein, & M. Bazerman (Eds.), Conflict of interest:
  33. Challenges and solutions in business, law, medicine, and public policy (pp.
  34. –95). New York, NY: Cambridge University Press.
  35. Feist, G. J. (2004). A meta-analysis of personality in scientific and artistic
  36. creativity. Personality and Social Psychology Review, 2, 290–309.
  37. رابطۀ خلاقیت و ناراستگویی با میانجیگری توانایی توجیه رفتار…
  38. Feist, G. J. (2005). Personality in scientific and artistic creativity. In R. Sternberg
  39. (Ed.), Handbook of creativity (pp. 273–296). New York, NY: Cambridge
  40. University Press.
  41. Flach, F. (2007). Disorders of the pathways involved in the creative process.
  42. Creativity Research Journal, 3, 158 –165.
  43. Förster, J., Friedman, R., & Liberman, N. (2004). Temporal construal effects on
  44. abstract and concrete thinking: Consequences for insight and creative
  45. cognition. Journal of Personality and Social Psychology, 87,177–189.
  46. Friedman, R. S., & Förster, J. (2001). The effects of promotion and prevention
  47. cues on creativity. Journal of Personality and Social Psychology, 81, 1001–
  48. Gino, F., & Ariely, D. (2012). The dark side of creativity: Original thinkers can
  49. be more dishonest. Journal of Personality and Social Psychology, 102, 445-
  50. Gino, F., & Pierce, L. (2009). Dishonesty in the name of equity. Psychological
  51. Science, 20, 1153–1160.
  52. Gino, F., Ayal, S., & Ariely, D. (2009). Contagion and differentiation in unethical
  53. behavior: The effect of one bad apple on the barrel. Psychological Science,
  54. , 393–398.
  55. Guilford, J. P. (2005). Intelligence, creativity, and their educational implications.
  56. New York, NY: Knapp.
  57. Hsee, C. K. (2004). Elastic justification: How tempting but task-irrelevant factors
  58. influence decisions. Organizational Behavior and Human Decision
  59. Processes, 62, 330–337.
  60. Hsee, C. K. (2005). Elastic justification: How unjustifiable factors influence
  61. judgments. Organizational Behavior and Human Decision Processes, 66,
  62. –129.
  63. Jordan, A. H., & Monin, B. (2008). From sucker to saint: Moralization in
  64. response to self-threat. Psychological Science, 19, 809 – 815.
  65. Kaufman, J. C., Baer, J., Cole, J. C., & Sexton, J. D. (2008). A comparison of
  66. expert and non-expert raters using the consensual assessment technique.
  67. Creativity Research Journal, 20, 171–178.
  68. Maddux, W. W., & Galinsky, A. D. (2009). Cultural borders and mental barriers:
  69. The relationship between living abroad and creativity. Journal of Personality
  70. and Social Psychology, 96, 1047–1061.
  71. Markman, K. D., Lindberg, M. J., Kray, L. J., & Galinsky, A. D. (2007).
  72. Implications of counterfactual structure for creative generation and analytical
  73. problem solving. Personality and Social Psychology Bulletin, 33, 312–324.
  74. Mazar, N., Amir, O., & Ariely, D. (2008). The dishonesty of honest people: A
  75. theory of self-concept maintenance. Journal of Marketing Research, 45, 633–
  76. Mead, N. L., Baumeister, R. F., Gino, F., Schweitzer, M. E., & Ariely, D. (2009).
  77. Too tired to tell the truth: Self-control resource depletion and dishonesty.
  78. Journal of Experimental Social Psychology, 45, 594–597.
  79. ابراهیم احمدی
  80. فصلنامه روان شناسی کاربردی/ سال 7/ شماره( 28 )/ زمستان 1392
  81. Monin, B., & Miller, D. T. (2001).Moral credentials and the expression of
  82. prejudice. Journal of Personality and Social Psychology, 81, 33–43.
  83. Monin, B., Sawyer, P., & Marquez, M. (2008). The rejection of moral rebels:
  84. Resenting those who do the right thing. Journal of Personality and Social
  85. Psychology, 95, 76–93.
  86. O’Neil, H., Abedi, J., & Spielberger, C. (1994). The measurement and teaching of
  87. creativity. In H. O’Neil & M. Drillings (Eds.). Motivation: Theory and
  88. research, (pp. 245-263). Hillsdale, NJ: Erlbaum.
  89. Plucker, J. A., & Renzulli, J. S. (2005). Psychometric approaches to the study of
  90. human creativity. In R. J. Sternberg (Ed.), Handbook of creativity (pp. 35–
  91. . New York, NY: Cambridge University Press.
  92. Schweitzer, M. E., & Hsee, C. K. (2002). Stretching the truth: Elastic justification
  93. and motivated communication of uncertain information. The Journal of Risk
  94. and Uncertainty, 25, 185–201.
  95. Shalvi, S., Dana, J., Handgraaf, M. J. J., & De Dreu, C. K. W. (2011). Justified
  96. ethicality: Observing desired counterfactuals modifies ethical perceptions and
  97. behavior. Organizational Behavior and Human Decision Processes,115,181–
  98. Simonton, D. K. (2003). Scientific creativity as constrained stochastic behavior:
  99. The integration of product, person, and process perspectives. Psychological
  100. Bulletin, 129, 475–494.
  101. Smith, S. M., Ward, T. B., & Finke, R. A. (2005). Cognitive processes in
  102. creativity and dishonesty 457 creative contexts. In S. M. Smith, T. B. Ward,
  103. & R. A. Finke (Eds.). The creative cognition approach (pp.1–7). Cambridge,
  104. MA: MIT Press.
  105. Snyder, M. L., Kleck, R. E., Strenta, A., & Mentzer, S. J. (2010). Avoidance of
  106. the handicapped: An attributional ambiguity analysis. Journal of Personality
  107. and Social Psychology, 37, 2297–2306.
  108. Spiro, R. J., & Jehng, J. (2011). Cognitive flexibility and hypertext: Theory and
  109. technology for the non-linear and multidimensional traversal of complex
  110. subject matter. In D. Nix & R. Spiro (Eds.), Cognition, education, and
  111. multimedia (pp. 163–205). Hillsdale, NJ: Erlbaum.
  112. Sternberg, R. J. (2001). What is the common thread of creativity? Its dialectical
  113. relation to intelligence and wisdom. American Psychologist, 56,360–362.
  114. Tenbrunsel, A. E., & Messick, D. M. (2004). Ethical fading: The role of selfdeception
  115. in unethical behavior. Social Justice Research, 17, 223–236.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار