الگوی ساختاری احساسات شرم و گناه بر اساس شیوه‌های فرزندپروری والدین: نقش واسطه‌ای سبک‌های دلبستگی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجو

2 استاد

چکیده

چکیدههدف: هدف پژوهش تعیین الگوی ساختاری احساسات شرم و گناه بر اساس شیوه‌های فرزندپروری والدین با نقش واسطه‌ای سبک‌های دلبستگی بود. روش: روش پژوهش همبستگی و جامعه آماری دانش‌آموزان مقطع متوسطه دوم شهر تهران در سال تحصیلی 96-1395 به‌تعداد 124083 نفر بود. با روش نمونه‌گیری خوشه‌ای تصادفی چندمرحله‌ای مناطق جغرافیایی 1، 2، 4، 6 و 16 و از هر منطقه دو دبیرستان و از هر دبیرستان دو کلاس انتخاب شدند. بر اساس پیشنهاد گاداگنولی و ولیسر 1998 حجم نمونه 420 نفر به‌همراه پدر یا مادر آن‌ها در نظر گرفته شد که از مدارس فاطمیه، آزاده، نیکان، ایران، قیاس، شریعتی، کمال‌الملک، شریعتی1، خوارزمی و رازی نمونه­گیری شدند. داده‌ها با استفاده از پرسشنامه‌های احساسات شرم و گناه کوهن، ولف، پنتر و اینسکو (2011)، سبک‌های دلبستگی کالینز و رید 1990، سبک‌های فرزندپروری بامریند 1991 جمع‌آوری شد. شاخص مهلنوبایس نشان داد که داده پرتی وجود ندارد. پس از حذف 26 پرسشنامه مخدوش داده‌های 394 نفر تحلیل شد. یافته‌ها: نتایج نشان داد الگوی پیشنهادی برازنده داده‌ها است. ضرایب مسیر غیرمستقیم ابعاد فرزندپروری سهل‌گیرانه بر احساس گناه از طریق دلبستگی ایمن (013/0-=β، 006/0=P)، فرزندپروری مقتدرانه بر احساس گناه از طریق دلبستگی ایمن (016/0=β، 006/0=P)، فرزندپروری سهل‌گیرانه بر احساس شرم از طریق دلبستگی اضطرابی و اجتنابی (065/0=β، 017/0=P) و فرزندپروری مستبدانه بر احساس شرم از طریق دلبستگی اضطرابی و اجتنابی (122/0=β، 003/0=P) معنی­دار بود. نتیجه‌گیری: پیشنهاد می‌شود شیوه فرزندپروری مقتدرانه به والدین آموزش داده شود تا با شکل‌گیری سبک دلبستگی ایمن و به‌تبع آن افزایش هیجان انطباقی گناه، احساس شرم کاهش یابد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Structural model of shame and guilt feelings based on parenting styles: The mediating role of attachment styles

نویسندگان [English]

  • sadollah hashemi 1
  • Fariborz Dortaj 2
  • E Sadipour 2
  • H Asadzadeh 2
1 student
2 . Associate Professor, Department of Educational Psychology, Allameh Tabatabai University, Tehran, Iran
چکیده [English]

Aim: The research purpose was to develop a structural model of shame and guilt feelings based on parenting styles with mediating role of attachment styles. Method: Research method was correlational and statistical population was 124083 high school students in Tehran in the academic year 2016-17. Through a randomized multi-stage cluster sampling, of the regions 1, 2, 4, 6 & 16 and from every district two high schools and from each high school two classes were selected randomly. A sample of 420 participants, along with their parents, were selected among 10 schools on the basis of Gudagnoli and Waalsar criterion, 1998. The data was collected through Feelings of Shame and Guilt Questionnaire by Cohen, Wolf, Panter & Insko (2011), Collins and Rid’s Attachment Styles 1990, and Baumrind’s Parenting Styles Questionnaire 1991. After deleting 26 incomplete questionnaires, data for 394 participants was analyzed. Results: The research findings revealed that the data provide a suitable fit for the proposed model. Indirect path coefficients of permissive parenting dimensions on guilt feeling through secure attachment (β= -0.013, P= 0.006), authoritative parenting on guilt feeling through secure attachment (β= 0.016, P= 0.006), permissive parenting on shame feeling through anxiety and avoidance attachment (β= 0.656, P= 0.017), and authoritative parenting on shame feeling through anxiety and avoidance attachment (β = 0.122, P= 0.003) were significant. Conclusion: The education of the authoritative parenting style, which leads to the formation of a secure attachment style and consequently increases the adaptive emotion of guilt and reduces the feeling of shame, is recommended.

کلیدواژه‌ها [English]

  • attachment
  • Parenting
  • guilt
  • Shame
  • structural model

مراجع

  1. منابع
  2. بیابان‌گرد، اسماعیل. (1393). روان‌شناسی تربیتی (روان‌شناسی آموزش و یادگیری). چاپ هفتم. تهران: نشر ویرایش.
  3. پاکدامن، شهلا.، و خانجانی، مهدی. (1390). نقش فرزندپروری ادراک شده در رابطه بین سبک‌های دلبستگی و جمع‌گرایی در دانشجویان. فصلنامه پژوهش‌های روان‌شناسی اجتماعی، 1(4): 102-81.
  4. جوکار، بهرام.، و کمالی، فاطمه. (1394). بررسی رابطه معنویت و احساس شرم و گناه. فصلنامه فرهنگ در دانشگاه اسلامی، 5(1): 21-4.
  5. حسن‌زاده، رمضان.، فرزان، سمیرا.، و خادملو، عزیز. (1392). نظریه‌ها و کاربرد آزمون‌های روان‌شناختی و شخصیت. تهران: ارسباران.
  6. حسینی، سید محمود.، ملازاده، جواد.، افسر کازرونی، پروین.، و امینی‌لاری، محمود. (1391). رابطه سبک‌های دلبستگی و سبک‌های مقابله مذهبی با سلامت روان در بیماران HIV. مجله اصول بهداشت روانی، 14(1): 15-6.
  7. دانش، عصمت.، سلیمی‌نیا، نرگس.، حق‌رنجبر، فرخ.، نادری، فریده.، و عمویی، خدیجه. (1396). الگوی ساختاری تحول روانی-اجتماعی فرزندان در ارتباط با هوش معنوی و شیوه‌های فرزندپروری مادران آن‌ها. فصلنامه روان‌شناسی کاربردی، 11(1 پیاپی 41): 65-47.
  8. رستمی‌نژاد، محمدعلی.، و شوکتی‌راد، احمدرضا. (1395). پیش‌بینی عضویت در شبکه‌های مجازی و عملکرد تحصیلی بر اساس سبک‌های فرزندپروری و سازگاری. فصلنامه روان‌شناسی کاربردی، 10(2 پیاپی 38): 208-193.
  9. نظری، فاطمه.، کاکاوند، علی‌رضا.، و مشهدی فراهانی، ملکه. (1394). رابطه طرحواره‌های ناسازگار اولیه با شیوه‌های فرزندپروری مادران و اختلال‌های بیرونی شده فرزندان‌شان. فصلنامه روان‌شناسی کاربردی، 9(2 پیاپی 34): 135-115.
  10. کمیجانی، مهرناز.، و ماهر، فرهاد. (1386). مقایسه شیوه‌های فرزندپروری والدین با اختلال سلوک و نوجوانان عادی. مجله دانش و پژوهش در روان‌شناسی کاربردی، 9(1 پیاپی 33): 94-63.
  11. Akbag, M., & Erden Imanoglu, S. (2010).The prediction of gender and attachment styles on shame, guilt, and loneliness. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri/Educational Sciences: Theory & Practice, 10(2): 669-682.
  12. Cavalera, C., & Pepe, A. (2014). Social emotions and cognition: Shame, guilt and working memory. Procedia - Social and Behavioral Sciences, 11(2): 457–464.
  13. Cherry, M.G., Taylor, O.J., Brown, S.L., Rigby, J.W., & Sellwood, W. (2017). Guilt, shame and expressed emotion in careers of people with long-term mental health difficulties: A systematic review. Psychiatry Research, 83(3): 139–151
  14. Cohen, T. R., Wolf, S. T., Panter, A. T., & Insko, C. A. (2011). Introducing the GASP scale: A new measure of guilt and shame proneness. Journal of Personality and Social Psychology, 100(5): 947-966.
  15. Cornell, A. H., & Frick, P.J. (2007). The moderating effects of parenting styles in the association between behavioral inhibition and parent-reported guilt and empathy in preschool children. Journal of Clinical Child and Adolescent Psychology, 36(3): 305–318.
  16. Doinita, N.E., & Maria, N.D. (2015). Attachment and parenting styles. Social and Behavioral Sciences, 203(1): 199–204.
  17. Harrison, T. L. (2012). Parenting styles and self-forgiveness: Are guilt and shame mediators? Dissertation for the degree of Ph.D. in clinical counseling. Presented to the graduate Faculty of Trevecca Nazarene University.
  18. Hejdenberg, J., & Andrews. B. (2011). The relationship between shame and different types of anger: A theory-based investigation. Personality and Individual Differences, 50(1): 1278–1282.
  19. Inan, E. (2016). The relations between parental attitudes guilt, shame, and self- compassion and differentiation of guilt prone and shame-prone individual in terms of their responses and expectations: A mixed study. A Ph.D. Thesis submitted to the Gradute School of Social Sciences of Middle East Thechnical University.
  20. Leary, M. R., Koch, E. J., & Hechenbleikner, N. R. (2007). Emotional responses to interpersonal rejection. In M. R. Leary (Ed.), Interpersonal rejection (pp. 145-166). New York: Oxford University Press.
  21. Lewis, M. (2008). Self‐conscious emotions: Embarrassment, pride, shame and guilt. In Lewis: (Eds.). 742‐57. Washington.
  22. Millings, A., Walsh, J., Hepper, E., & Brien, M. (2013). Good partner, good parent responsiveness mediates the link between romantic attachment and parenting style. Personality and Social Psychology Bulletin, 39(2): 170-180.
  23. Mills, R. L., Arbeau, K. A., Lall, D. K., & De Jaeger, A. E. (2010). Parenting and child characteristics in the prediction of shame in early and middle childhood. Merrill-Palmer Quarterly, 56(4): 500-528.
  24. Muris, P., & Meesters, C. (2013). Small or big in the eyes of the other: On the developmental psychopathology of self-conscious emotions as shame, guilt, and pride. Clinical Child and Family Psychology Review, 12(1): 19-40.
  25. Pace, U., & Zappulla, C. (2011). Problem behaviors in adolescence: the opposite role played by insecure attachment and commitment strength. Journal of Child and Family Studies, 20(2): 854–862.
  26. Pace, U., & Zappulla, C. (2013). Detachment from parents, problem behaviors, and the moderating role of parental support among Italian. Journal of Family Issues, 34(1): 768-783.
  27. Passanisi, A., Sapienza, I., Budello, S., & Giaimo, F. (2015). The relationship between guilt, shame and self-efficacy beliefs in middle school students. Social and Behavioral Sciences, 197(1): 1013 – 1017.
  28. Schimmenti, A. (2012). Unveiling the hidden self: Developmental trauma and pathological shame. Psychodynamic Practice, 18(2):195–211.
  29. Tangney, J., & Tracy, J. (2012). Self-conscious emotions. In: Leary, M., Tangney, J. (Eds.), Handbook of self and identity. 2nd ed. Guilford Press, New York.
  30. Tangney, J., Stuewig, J., & Mashek, D. (2007). Moral emotions and moral behavior. Annual Review of Psychology, 58(1): 345-372.
  31. Whittlea, S., Liua, K., Bastina, C., Harrisona B. J., Christopher G., & Daveya, B. (2016). Neurodevelopmental correlates of proneness to guilt and shame in adolescence and early adulthood. Developmental Cognitive Neuroscience, 19 (1): 51–57.
  32. Zhang, D. (2011). Cultural differences in shame and guilt between American and Chinese preschoolers. Department of Human Development and Family Studies for the degree of Master of Science. Colorado State University.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار