نقش واسطه‌ای رفتارهای سلامت در رابطة پنج عامل بزرگ شخصیت و استفادة پرخطر و مشکل‌آفرین از اینترنت

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 کارشناسی ارشد روان‌شناسی عمومی، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران.

2 دانشیار گروه روان‌شناسی، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران.

3 استادیار گروه روان‌شناسی، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران.

10.48308/apsy.2022.223335.1202

چکیده


هدف: پژوهش حاضر با هدف آزمون نقش واسطه‌ای رفتار‌های سلامت در رابطة ویژگی‌های شخصیتی و رفتار استفادة پرخطر و مشکل‌آفرین از اینترنت در دانشجویان انجام شد.

روش: در این پژوهش همبستگی، ۲۷۹ دانشجو (۱۱۶ پسر و ۱۶۳ دختر) که با استفاده از روش نمونه‌گیری دردسترس انتخاب شدند، به نسخة کوتاه پرسشنامه پنج عاملی بزرگ شخصیت (مک‌کری و کاستا، ۱۹۸۷)، نیمرخ سبک زندگی ارتقا دهندة سلامت ـ نسخة تجدید‌نظرشده دوم (والکر، سیچریست و پندر، ۱۹۹۵) و مقیاس غربالگری استفادة پرخطر و مشکل‌آفرین از اینترنت (جلینکینگ و همکاران، ۲۰۱۴) پاسخ دادند. به منظور آزمون روابط مفروض در مدل پیشنهادی از روش آماری مدل‌یابی معادله ساختاری استفاده شد.

یافته‌ها: نتایج نشان داد که مدل واسطه‌مندی نسبی رفتار‌های ارتقا دهندة سبک زندگی سلامت‌محور در رابطة ویژگی‌های شخصیتی و استفادة پرخطر و مشکل‌آفرین از اینترنت با داده‌ها برازش مطلوبی داشت. نتایج نشان داد که در مدل مفروض، تمامی وزن‌های رگرسیونی از لحاظ آماری معنادار بودند و متغیر‌های صفات شخصیت و رفتار‌های سلامت، ۴۲ درصد از واریانس نمرات رفتار‌های استفادة پرخطر و مشکل‌آفرین از اینترنت را تبیین کردند.

نتیجه‌گیری: در مجموع، نتایج مطالعة حاضر همسو با دیگر دغدغة تحرکات نظری و تجربی نشان داد که پنج عامل بزرگ شخصیت از طریق تقویت و یا تضعیف منابع خودنظم‌بخشی مانند حالت‌های عاطفی، ادراکات از کنترل و جهت‌گیری‌های هدف‌مدارانه و متعاقب آن فراخوانی رفتار‌های تسهیل‌گر/بازدارنده سبک زندگی سلامت‌محور، در پیش‌بینی رفتار استفادة پرخطر و مشکل‌آفرین از فناوری اینترنت در دانشجویان مؤثر واقع می‌شود.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

The Mediating role of Health Behaviors on the Relationship between Big Five Personality Traits and Problematic and Risky Internet Use

نویسندگان [English]

  • Shirin Moezzodini 1
  • Shahla Pakdaman 2
  • Omid Shokri 3
1 M.A in General Psychology, Shahid Beheshti University, Tehran, Iran.
2 Associated Professor, General Psychology, Shahid Beheshti University, Tehran, Iran.
3 Assistant Professor, Educational Psychology, Shahid Beheshti University, Tehran, Iran.
چکیده [English]

Aim: This study examined the mediating role of health behaviors in the relationship between Big Five personality traits and problematic and risky internet use among university students.
 
Method: In this correlational study, 297 students (116 male and 163 female), selected via available sampling, responded to the Five Factor Personality Traits Questionnaire (McCrae & Costa, 1987), the Health-Promoting Lifestyle Profile-II (Walker, Sechrist & Pender, 1995), and the Problematic and Risky Internet Use Screening Scale (Jelenchick et al., 2014).
 
Results: The results indicated that the partially mediated model of health behaviors in the relationship between personality traits and problematic and risky internet use fit the data well. All regression weights in the hypothesized model were statistically significant. The Big Five personality traits and health behavior variables accounted for 42% of the variance in problematic and risky internet use.
 
Conclusion: The findings of this study, in line with other theoretical and experimental research, suggest that the Big Five personality traits, through their influence on self-regulation resources—such as affective states, perceptions of control, and goal-oriented behaviors—affect health-promoting or inhibiting lifestyle behaviors, which in turn predict risky and problematic internet use among students.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Problematic and Risky Internet Use
  • Health Behaviors
  • Personality Traits
Meyers, L. S., Gamest. G., & Goarin, A. J. (2016). Applied multivariate research, design and interpretation. Thousand oaks. London. New Deihi, Sage publication.
Sava, F. A., & Popa, R. I. (2011). Personality types based on the Big Five model: A cluster analysis over the Romanian population. Cognition, Brain, Behavior: An Interdisciplinary Journal, 15, 359–384.
Steptoe, A. (2010). Positive well-being and health. In A. Steptoe (Ed.), Handbook of behavioral medicine (pp. 185–195). New York: Springer.
Tsitsika, A., Janikian, M., Greydanus, D. E., Omar, H. A., & Merrick, J. (2013). Internet addiction: A public health concern in adolescence. Hauppauge, NY: Nova Science Publishers.
Walker, S. N., Sechrist, K. R., & Pender, N. J. (1995). The health-promoting lifestyle profile II. Omaha: University of Nebraska Medical Center, College Of Nursing.