اثربخشی تحریک الکتریکی مغز بر کارکردهای اجرایی و کاهش علائم افراد دچار اختلال افسردگی اساسی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 گروه روانشناسی، واحد ساری، دانشگاه آزاد اسلامی، ساری، ایران

2 دانشیار، گروه روانشناسی، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران

3 استادیار، گروه روانشناسی، واحد ساری، دانشگاه آزاد اسلامی، ساری، ایران

چکیده

هدف: هدف پژوهش حاضر تعیین تأثیر تحریک الکتریکی مغز بر ارتقای کارکردهای اجرایی از جمله حافظه کاری، انعطاف‌پذیری شناختی و کنترل بازداری و کاهش علائم افسردگی بود. روش: روش پژوهش نیمه آزمایشی با طرح پیش آزمون، پس آزمون و پیگیری با گروه گواه و جامعه آماری شامل 33 زن دچار افسردگی اساسی مراجعه کننده به مراکز مشاوره سرپایی منطقه 1 و 2 وابسته به آموزش و پرورش شهر ساری در سال 1397 بود. با روش نمونه‌گیری در دسترس تعداد 20 نفر به‌عنوان نمونه انتخاب و به روش تصادفی در دو گروه آزمایش و گواه جایگزین شدند. گروه آزمایش در 10 جلسه 20 دقیقه‌ای هفته‌ای دو بار تحت درمان تحریک الکتریکی قرار گرفتند. از نسخه نرم‌ افزاری سه آزمون به نام کارت‌های ویسکانسین هیتن و همکاران 1993، ان-بک کریچنر 1958، برو-نرو هافمن 1984 و آزمون افسردگی بک دو 1996 داده‌ها جمع‌آوری و با بهره‌گیری از شاخص‌های توصیفی و آزمون تحلیل واریانس مختلط با اندازه‌گیری مکرر داده‌ها تحلیل شد. یافته‌ها: نتایج نشان داد که تحریک الکتریکی مغز علائم افسردگی (68/38 =F، 001/0 =P)، خطای ویسکانسین (82/9 =F، 006/0 =P) و زمان کل آن را (24/8 =F، 010/0 =P)، زمان ان-بک (09/28 =F، 001/0 =P) و زمان واکنش حالت برو را (32/4 =F، 05/0 =P) کاهش و دقت برو-نرو در حالت برو (66/11 =F، 003/0 =P) و دقت در حالت نرو را (53/15 =F، 001/0 =P) افزایش داده و این تغییرات در مرحله پیگیری پایدار مانده است؛ ولی در طبقات ویسکانسین (53/1 =F، 232/0 =P) تأثیری نداشته است. نتیجه‌گیری: از آنجا که تحریک الکتریکی مغز موجب بهبود زمینه‌های شناختی، علائم افسردگی، کارکردهای اجرایی می‌شود؛ بنابراین می‌توان از آن به‌عنوان یکی از مداخله‌های مؤثر در درمان اختلال افسردگی اساسی استفاده کرد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Effectiveness of Transcranial direct current stimulation on executive functions and amelioration of symptoms of individuals with Major Depression Disorder

نویسندگان [English]

  • Masoumeh Nozari 1
  • Vahid Nejati 2
  • Bahram Mirzaian 3
1 PhD, Department of Psychology, Sari Branch, Islamic Azad University, Sari, Iran
2 Associate Professor. Department of Psychology. Shahid Beheshti University, Tehran, Iran
3 Assistant Professor, Department of Psychology, Sari Branch, Islamic Azad University, Sari, Iran
چکیده [English]

Aim: The purpose of present study was to investigate the effect of Transcranial
direct current stimulation (tDCS) on improvement of executive functions
including working memory, cognitive flexibility, and inhibitory control and
amelioration of depression symptoms. Methods: The research method was
quasi-experimental with pre-test, post-test and followed-up with control group
and the statistical population consisted of 33 women with Major Depression
Disorder (MDD) who were referred to Outpatient Counseling Centers in
districts 1 and 2 affiliated with Education Department in Sari city in 2018.
Using convenience sampling method, 20 individuals were selected and were
randomly assigned into control and experimental groups. The experimental
group received 10 sessions of tDCS for 20 minutes, twice a week. The
computerized version of Wisconsin Card Sorting Test (WCST, Heaton & et al.
1993, N-back Krichner 1958, Go-Nogo Test Hoffman 1984, and Beck
Depression Test 1996 were used for assessment. Data were analyzed using
descriptive indices and mixed analysis of variance with repeated measures.
Results: The results showed that Transcranial direct current stimulation
reduced Beck rating scale (F= 38.68, P= 0.001), errors of WCST (F= 9.82, P=
0.006), it’s total time (F= 8.24, P= 0.010), N–back time (F= 28.09, P= 0.001),
and reaction time of go stage (F= 4.32, P= 0.05) also increased Go-Nogo
accuracy in the go stage (F= 11.66, P= 0.003), nogo stage (F= 15.53, P= 0.001),
and the changes remained untill follow-up session. Although, there wasn't any
significant differences in cluster of WCST (F= 1.53, P= 0.232). Conclusion:
Transcranial direct current stimulation ameliorates cognitive areas, depressive
symptoms, and executive functions. Thus, it can be used as an effective
intervention in the treatment of Major Depression Disorder.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Depression
  • Flexibility
  • inhibitory control
  • working memory
  • transcranial direct current stimulation

مراجع

  1. اکبری، فاطمه.، طالبی، مریم.، و فتحی آشتیانی، علی. (1394). اثربخشی تحریک الکتریکی مستقیم مغز (tDCS) در کاهش نشانه‌های افسردگی افراد مبتلا به اختلال افسردگی. نشریه بین‌المللی علوم رفتاری، 9(1): 101-95. ]پیوند[
  2. دابسون، کیت استفان.، و محمدخانی، پروانه. (1386). مختصات روانسنجی پرسشنامه افسردگی بک II در مبتلایان به اختلال افسردگی اساسی در دوره بهبودی نسبی. مجله علوم توانبخشی و بهزیستی، 8(1): 86-82. ]پیوند[
  3. دهقان نیری، ناهید.، مردانی حموله، مرجان.، و رضایی، نسرین. (1393). تأثیر شناخت درمانی بر افسردگی: مرور سیستماتیک. مراقبت‌های نوین، 11(4): 267-255. ]پیوند[
  4. روح‌ الامینی، شکوفه.، سلیمانی، مهران.، و واقف، لادن. (1397). اثربخشی تحریک الکتریکی مستقیم فراجمجمه‌ای مغز (tDCS) بر توجه–انتخابی و انعطاف‌پذیری شناختی دانش‌آموزان با اختلال یادگیری خاص خواندن. ناتوانی‌های یادگیری، 8(1): 41-23. ]پیوند[
  5. سلطانی ‌نژاد، زهرا.، نجاتی، وحید.، و اختیاری، حامد. (1393). اثر تحریک الکتریکی مستقیم شکنج پیشانی تحتانی راست مغز بر بهبود بازداری در افراد دارای نشانگان نقص توجه و بیش فعالی. طب توانبخشی، 3(4): 9-1. ]پیوند[
  6. صادقی، زهره.، صفاری نیا، مجید.، سهرابی، فرامرز.، و علی‌پور، احمد. (1396). اثربخشی معنا درمانی بر کاهش افسردگی زن‌های آسیب‌ دیده از عهد شکنی همسران. فصلنامه روان‌شناسی کاربردی، 11(3): 332-315. ]پیوند[
  7. عبادی، محبوبه.، حسینی، فاطمه.، پهلوان، فاطمه.، اسمعیل‌زاده آخوندی، محمد.، فرهادی، وحید.، و اصغری، رقیه. (1396). اثربخشی تحریک الکتریکی مستقیم مغز (tDCS) بر حافظه فعال افراد مبتلا به افسردگی اساسی. مجله دانشگاه علوم پزشکی اراک، 20(5): 47-38. ]پیوند[
  8. مدنی، سید سمیرا.، علیزاده، حمید.، فرخی، نورعلی.، و حکیمی راد، الهام. (1396). تدوین برنامه آموزشی کارکردهای اجرایی (بازداری پاسخ، به‌روزرسانی، توجه پایدار) و ارزیابی میزان اثربخشی آن بر کاهش نشانه‌های کودکان با اختلال نارسایی توجه/بیش‌فعالی. روان‌شناسی افراد استثنایی، 7(2): 25-1. ]پیوند[
  9. نجاتی، وحید. (1397). برنامه توانبخشی شناختی آرام. تهران: انتشارات رشد فرهنگ. ]پیوند[
  10. نجاتی، وحید.، ذبیح‌زاده، عباس.، ملکی، قیصر.، و محسنی، مصطفی. (1391). اختلال شناخت اجتماعی در بیماران دچار افسردگی عمده: شواهدی از آزمون ذهن‌خوانی از طریق چشم. فصلنامه روان‌شناسی کاربردی، 6(4): 70-57. ]پیوند[
  11. وجدانی، سیمین.، گلزاری، محمد.، و برجعلی، احمد. (1393). اثربخشی رواندرمانی مثبت‌گرا بر افسردگی و رضایت زناشویی زنان افسرده. فصلنامه روان‌شناسی کاربردی، 8(2): 21-7. ]پیوند[
  12. References
  13. Aparicio, L. V., Rosa, V., Razza, L. M., Sampaio‐Junior, B., Borrione, L., Valiengo, L., & Gattaz, W. F. (2019). Transcranial direct current stimulation (tDCS) for preventing major depressive disorder relapse: Results of a 6‐month follow‐up. Depression and Anxiety, 36(3): 262-268. [link]
  14. Arean, P. A., Raue, P., Mackin, R. S., Kanellopoulos, D., McCulloch, C., & Alexopoulos, G. S. (2010). Problem-solving therapy and supportive therapy in older adults with major depression and executive dysfunction. American Journal of Psychiatry, 167(11): 1391–1398. [Link]
  15. Berryhill, M. E., & Martin, D. (2018). Cognitive effects of transcranial direct current stimulation in healthy and clinical populations: An overview. The journal of ECT, 34(3): e25-e35. [link]
  16. Bora, E., & Berk, M. (2016). Theory of mind in major depressive disorder: A meta-analysis. Journal of Affective Disorders, 191: 49–55. [Link]
  17. Bortolato, B., Miskowiak, K. W., Kohler, C. A., Maes, M., Fernandes, B. S., Berk, M., & Carvalho, A. F. (2016). Cognitive remission: a novel objective for the treatment of major depression. BMC Medicine, 14(1): 9-27. [link]
  18. Brunoni, A. R., Zanao, T. A., Ferrucci, R., Priori, A., Valiengo, L., de Oliveira, J. F. & Fregni, F. (2013). Bifrontal tDCS prevents implicit learning acquisition in antidepressant-free patients with major depressive disorder. Progress in Neuro-Psychopharmacology and Biological Psychiatry, 43: 146-150. [Link]
  19. Clark, L., Chamberlain, S. R., & Sahakian, B. J. (2009). Neurocognitive mechanisms in depressionn: Implications for treatment. Annual Review of Neuroscience, 32: 57-74. [Link]
  20. Jasper, H. H. (1958). Report of the committee on methods of clinical examination in electroencephalography. Electroencephalography and Clinical Neurophysiology, 10: 370-371.
  21. Loo, C. K., & Martin, D. M. (2012). Could transcranial direct current stimulation have unexpected additional benefits in the treatment of depressed patients. Expert review of neurotherapeutics, 12(7): 751-753. [Link]
  22. Martin, D. M., Chan, H. N., Alonzo, A., Green, M. J., Mitchell, P. B., & Loo, C. K. (2015). Transcranial direct current stimulation to enhance cognition in euthymic bipolar disorder. Bipolar Disorders, 17(8): 849-858. [link]
  23. Moffa, A. H., Brunoni, A. R., Fregni, F., Palm, U., Padberg, F., Blumberger, D. M., & Loo, C. K. (2017). Safety and acceptability of transcranial direct current stimulation for the acute treatment of major depressive episodes: Analysis of individual patient data. Journal of Affective Disorders, 221: 1-5. [link]
  24. Moreno, M. L., Vanderhasselt, M. A., Carvalho, A. F., Moffa, A. H., Lotufo, P. A., Bensenor, I. M., & Brunoni, A. R. (2015). Effects of acute transcranial direct current stimulation in hot and cold working memory tasks in healthy and depressed subjects. Neuroscience Letters, 591: 126-131. [link]
  25. Nejati, V., Salehinejad, M. A., Shahidi, N., & Abedin, A. (2017). Psychological intervention combined with direct electrical brain stimulation (PIN-CODES) for treating major depression: A pre-test, post-test, follow-up pilot study. Neurology, Psychiatry and Brain Research, 25: 15-23. [Link]
  26. Norris, S., Degabriele, R., & Lagopoulos, J. (2010). Recommendations for the use of tDCS in clinical research. Acta Neuropsychiatrica, 22(4): 197-198. [Link]
  27. Oliveira, J. F., Zanao, T. A., Valiengo, L., Lotufo, P. A., Bensenor, I. M., Fregni, F., & Brunoni, A. R. (2013). Acute working memory improvement after tDCS in antidepressant-free patients with major depressive disorder. Neuroscience Letters, 53(7): 60-64. [link]
  28. Palm, U., Hasan, A., Strube, W., & Padberg, F. (2016). tDCS for the treatment of depression: a comprehensive review. European Archives of Psychiatry and Clinical Neuroscience, 266(8): 681-694. [link]
  29. Roiser, J. P., & Sahakian, B. J. (2013). Hot and cold cognition in depression. CNS Spectrums, 18(3): 139-149. [Link]
  30. Sampaio-Junior, B., Tortella, G., Borrione, L., Moffa, A. H., Machado-Vieira, R., Cretaz, E., & Lafer, B. (2018). Efficacy and safety of transcranial direct current stimulation as an add-on treatment for bipolar depression: a randomized clinical trial. JAMA Psychiatry, 75(2): 158-166. [link]
  31. Shiozawa, P., Cordeiro, Q., Cho, H. J., Trevizol, A. P., & Brietzke, E. (2017). A critical review of trials of transcranial direct current stimulation and trigeminal nerve stimulation for depression: The issue of treatment-emergent mania. Trends in Psychiatry and Psychotherapy, 39(1): 48-53. [link]
  32. Utz, K. S., Dimova, V., Oppenlander, K., & Kerkhoff, G. (2010). Electrified minds: Transcranial direct current stimulation (tDCS) and galvanic vestibular stimulation (GVS) as methods of non-invasive brain stimulation in neuropsychology. A review of current data and future implications. Neuropsychologia, 48(10): 2789-2810. [Link]

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار