اثربخشی آموزش مهارت‌های شناختی-اجتماعی بر کاهش نشانه‌های اختلال نافرمانی مقابله‌ای دانش‌آموزان

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

دانشگاه شهید بهشتی

چکیده

چکیدههدف: هدف پژوهش تعیین اثربخشی آموزش مهارت­های شناختی-اجتماعی بر کاهش نشانه­های اختلال نافرمانی مقابله­ای دانش­آموزان بود. روش: روش مطالعه شبه­ آزمایشی با طرح پیش­آزمون، پس­آزمون، گروه گواه و پیگیری دو ماهه و جامعه آماری 300 نفر از دانش­آموزان پسر پایه اول و دوم دبستان از مناطق 1 و 6 تهران در سال تحصیلی 94-93 بود. به روش نمونه­گیری چند­مرحله­ای تصادفی از میان آن­ها 30 نفر انتخاب و پس از همتاسازی در دو گروه 15 نفری آزمایش و گواه جایگزین شدند و معلم­های آن­ها در سه مرحله به پرسشنامه علائم مرضی کودکان گادو و اسپرافکین نسخه معلم (1994) پاسخ دادند. کودکان گروه آزمایش به‌مدت 12 جلسه 30 دقیقه­ای در برنامه آموزشی مهارت­های شناختی-اجتماعی کارپنتر (2002) هفته­ای 2 بار شرکت کردند. یافته­ها: نتایج حاکی از کاهش معنادار شدت نشانه­های اختلال نافرمانی مقابله‌ای در گروه آزمایش نسبت به گروه گواه در مرحله پس­آزمون و پیگیری بود. نتیجه­گیری: از آنجا که اجرای برنامه آموزش مهارت­های شناختی- اجتماعی منجر به یادگیری مهارت­هایی مانند همکاری، مشارکت و نحوه برقراری ارتباط در کودکان و پذیرش اجتماعی آن­ها از سوی والدین و در نتیجه کاهش نشانه­های این اختلال در آن­ها می­شود، از این برنامه می­توان به­عنوان برنامه­ای مفید و موثر برای کودکان دچار اختلال نافرمانی مقابله­ای استفاده کرد.

عنوان مقاله [English]

Effectiveness of social- cognitive skills training on the Oppositional Defiant Disorder Symptom Reduction students

چکیده [English]

Aim: The present study has been carried out to explore the effectiveness of social-cognitive skills training on the reduction of oppositional defiant disorder(ODD)symptom among students. Methods: The methodology has been of a quasi-experimental nature with a pretest-posttest design and a control group. The statistical population has been composed of the male students of the first and second grade of the city of Tehran in the academic year 1393-94. The sampling carried out was a multistage cluster random one. After the Children Symptom Inventory (Gadow & Sprafkin, 1994) had been filled in by the teachers, 30 students with the points higher than the cut-off point in CSI-4 were selected and randomly assigned to the experimental and control group. The former group received 12 social-cognitive skills training sessions each for 30 minutes after which a posttest was given to them. To analyze the statistical data, a covariance method was applied. Results: As a result of the analysis, a meaningful reduction (p>0.001) was observed in the posttest intensity of ODD symptoms for the experimental group in comparison to the control one. Conclusion: social-cognitive skills training is believed to contribute to the reduction of ODD symptoms among students, rendering it as an effective intervention method.

کلیدواژه‌ها [English]

  • students-social
  • cognitive skills-Oppositional Defiant Disorder Symptoms

مراجع

  1. - بلوم، کویست.، مایکل، ال. (1384). مهارت های سازگاری با کودکان ناسازگار: راهنمایی علمی برای والدین و درمانگران؛ ترجمه: جواد، علاقه بندراد. تهران. انتشارات سنا. (سال انتشار به زبان اصلی، 2002).
  2. - سلیمانی، اسماعیل.، زاهد بابلان، عادل.، فرزانه، جبرائیل.، و ستوده، محمد باقر. (1390). مقایسه نارسایی هیجانی و مهارت های اجتماعی دانش آموزان دارای اختلال یادگیری و بهنجار. مجله ناتوانی های یادگیری. پاییز و زمستان، 1(1): 93- 78.
  3. - صفری، سهیلا.، فرامرزی، سالار.، و عابدی، احمد. (1391). تأثیر بازی درمانی با رویکرد شناختی- رفتاری بر کاهش نشانه های اختلال نافرمانی مقابله ای در دانش آموزان. مجله روانشناسی بالینی. زمستان، 4 (4، پیاپی 16): 11- 1.
  4. - عبدی، بهشته. (1387). مهارتهای اجتماعی و مشکلات رفتاری کودکان پیش دبستانی ایرانی. فصلنامه روانشناسی تحولی. تابستان، (16): 342-333.
  5. - کلانتری، مهرداد.، نشاط دوست، حمید.، و زارعی، محمدباقر. (1380). تأثیر آموزش رفتاری والدین و دارودرمانگری بر میزان علائم فزون‌کنشی کودکان مبتلا به اختلال نارسایی توجه / فزون‌کنشی. مجله روان‌شناسی. تابستان، 5(2): 135- 118.
  6. - محمداسماعیل، الهه. (1383). بررسی اعتبار، روایی و تعیین نقاط برش اختلال های پرسشنامه علایم مرضی کودکان بر روی دانش آموزان 14-6 ساله مدارس ابتدایی و راهنمایی تهران. تهران، پژوهشکده کودکان استثنایی.
  7. - نصری، شقایق.، خسروجاوید، مهناز.، صالحی، ایرج.، و خانزاده، عباسعلی. (1394). تأثیر آموزش گروهی مهارت های شناختی- اجتماعی بر پرخاشگری و مقبولیت اجتماعی کودکان پیش دبستانی. مجله علوم رفتاری. بهار، 9(1): 26- 19.
  8. - واحدی، شهرام.، فتحی‌آذر، اسکندر.، حسینی نسب، داوود.، مقدم، محمد.، و کیانی، آرزو. (1386). تأثیر آموزش مهارت های اجتماعی بر کاهش پرخاشگری کودکان پیش دبستانی. مجله روانپزشکی ایران. تابستان، 2(3): 114- 108.
  9. - هاشمی، تورج.، بیرامی، منصور.، اقبالی، علی.، واحدی، حسین.، و رضایی، رسول. (1388). تأثیر خودآموزی کلامی بر بهبود نشانه های مرضی کودکان مبتلا به اختلال نافرمانی مقابله ای. مجله کودکان استثنایی. پاییز، 9 (3، پیاپی 33): 210- 203.
  10. Alisinanoglo, F., Ozbey, S., & Ksicioglu, O.S. (2012). Impact of social skill and problem behavior training program on children attending preschool. A Surv Acad Res Int; (2): 321-30.
  11. American Academy of Child & Adolescent Psychiatry. (2007). Behavior problems in children and adolescents. Center of knowledge on Healthy Child Development. Afford Center for Child Studies. http://www.aacap.org.
  12. American Psychiatric Association. (2013). Diagnostic and statistical manual of mental disorders DSM-5. Washington, D.C, London, England.
  13. Bradley, M. C., & Mandell, D. (2005). Oppositional defiant disorder: A systematic review of evidence of intervention effectiveness. Journal of Experimental Criminology. (1): 343-365.
  14. Burt, S. A., Krueger, R. F., McGue, M., & Iacono, W. G. (2001). Sources of conversation among attention-deficit/hyperactivity disorder, oppositional defiant disorder, and conduct disorder: The importance of shared environment. Journal of Abnormal Psychology; (110): 516-525.
  15. Carpenter, E. M. (2002). A curriculum- based approach for social- cognitive skills training: An intervention targeting aggression in head start preschooler: University of Main.
  16. Costello, E. J., Mustillo, S., & Erkanli, A. (2003). Prevalence and development of psychiatric disorders in childhood and adolescence. Archives of General Psychiatry, (60):837-844.
  17. Forrester, M. A. (2009). The development of young children’s social- cognitive skills (esays in developmental psychology). New York: psychology press.
  18. Gadow, K. D., Sprafkin, J., & Pierre, C. (1994). A test- retest Reliability study of the child symptom Inventory- 4: parent checklist. Unpublished data. Reported in Gadow and sprafkin. (1997). Child symptom Inventory-4 norms manual. Stony Brook, Ny: Checkmate plus.
  19. Grayson, P., & Carlson, G. A. (1991). The utility of a DSM-III-R based checklist in screeing child psychiatric patients. Journal of the American Academy of child and Adolescents Psychiatry, (30): 69-673.
  20. Greene, R. W., Biederman, J., Zerwas, S., Monteaux, M. C., Goring, J. C., & Faraone, S. V. (2002). Psychiatric comorbidity, family dysfunction, and social impairment in referred youth with oppositional defiant disorder. Am J psychiatry. 15(9): 1214-1224.
  21. Greshman, F., & Elliott, S. (1999). The social skills rating system. Criclepins MN: American guidance services.
  22. Hamilton, S., & Armando, J. (2008). Oppositional defiant disorder. American family Physician. 1: 78(7): 861-868.
  23. Hommersen, P., Murray, C., Johan, J., & Johnston, C. (2008). Oppositional Defiant Disorder Rating Scale: Preliminary Evidence of Reliability and Validity. Journal of Emotional and Behavioral Disorders; 14(2): 118-125.
  24. Keenan, K. (2012). Mind the Gap: Assessing impairment among children affected by proposed revision to the diagnostic criteria for oppositional defiant disorder. Journal of Abnormal psychology, 121(2): 352-359.
  25. Kim, M. J., Doh, H. S., Hong, J. S., & Choi, M. K. (2011). Social skills training and parent education programs for aggressive preschoolers and their parents in south korea. Child Youth Services, (33): 838-845.
  26. Ladd, G. W., & Mize, J. (1983). Social skills training and assessment with children: A cognitive- social learning approach. Child and Youth Services, (5): 61-74.
  27. Maughan, B., Rowe. R., Messer. J., & et al. (2004). Conduct disorder and oppositional defiant disorder in a national sample: developmental epidemiology. Journal of Child Psychology and Psychiatry, (45): 609-621.
  28. Nock, M. K., Kazdin, A. E., Hiripi, E., & Kessler, R. C. (2007). Lifetime prevalence, correlates, and persistence of oppositional defiant disorder: Results from the National co morbidity Survey replication. Journal of Child Psychology and Psychiatry; (48): 703-713.
  29. Rey, J .M. (2012). Textbook of Child and Adolescent Mental Health. International Association for Child and Adolescent Psychiatry and Allied Professions. IACAPAP, Geneva. Section D, D2.
  30. Schaefer, C. E. (2009). Play therapy for preschool children. American Psychological Association's Publication.
  31. Scott, S., Knapp, M., Henderson, J., et al. (2001). Financial cost of social exclusion: follow up study of antisocial children into adulthood. British Medical Journal. 323:191.
  32. Weitmann, D. (2006). Internalizing and Externalizing Symptoms among Children with Oppositional Defiant Disorder, Conduct Disorder or Depression. A Doctoral Project Submitted in Partial Fulfillment the Requirements for the Degree of Doctor of Psychology in the Department of Psychology at Pace University New York.
  33. Wike, T. L. (2011). The effectiveness of a social skills intervention for preventing aggression in children. An evaluation of the making choices intervention university of north Carolina.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار