اثربخشی درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد بر انعطاف‌پذیری روان‌شناختی و تنظیم شناختی هیجان در زنان دچار سرطان پستان

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشگاه آزاد اسلامی واحد کرج

2 گروه روانشناسی دانشگاه آزاد واحد کرج

چکیده

هدف: هدف پژوهش تعیین اثربخشی درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد بر انعطاف‌پذیری روان­شناختی و تنظیم شناختی هیجان زنان دچار سرطان پستان بود. روش: روش پژوهش شبه آزمایشی، با طرح پیش آزمون، پس آزمون و پیگیری یک ماهه و جامعه آماری زنان دچار سرطان پستان بیمارستان شهید رجائی شهر کرج به تعداد 390 نفر در سال 1397 بود. به شکل دسترس 30 نفر از بیماران بخش شیمی درمانی، انتخاب و در گروه‌های آزمایش و گواه جایگزین شدند. ابزار پژوهش پرسشنامه‌های پذیرش-عمل هیز، استروسال، ویلسون، بی­ست، پیسترلو و همکاران (2004) و تنظیم شناختی هیجان گارنفسکی، کرایج و اسپینهاون (2001) و برنامه درمان پذیرش و تعهد هیز، استروسال و ویلسون 1999 برگرفته از دوره آموزشی عصمت دانش در انجمن روان‌شناسی ایران در سال 1394 بود که طی 8 جلسه 90 دقیقه‌ای، یکبار در هفته در مورد گروه آزمایش اجرا و داده‌ها با استفاده از تحلیل واریانس آمیخته با اندازه گیری مکرر تحلیل شد. یافته‌ها: نتایج نشان داد که اجرای درمان بر انعطاف‌پذیری روان­شناختی (۷۸/۶ = F، 016/0=P) و تمامی مؤلفه‌های تنظیم شناختی هیجان شامل پذیرش (۰۹/۲۵=F)، تمرکز مجدد مثبت (02/34=F)، تمرکز مجدد بر برنامه‌ریزی (80/17=F)، ارزیابی مجدد مثبت (44/23=F)، دیدگاه ‌پذیری (06/13=F)، ملامت خویشتن (09/14=F)، نشخوارگری (45/15=F)، فاجعه انگاری (82/34=F) و ملامت دیگران (63/16=F) در سطح 001/0=P مؤثر بوده و دستاوردهای درمانی در مرحله پیگیری پایدار مانده است. نتیجه‌گیری: از آنجا که درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد منجر به انعطاف‌پذیری روان­شناختی و تعهد فرد به انجام اعمالی می‌شود که زندگی را برای وی کامل، غنی و معنادار می‌سازد؛ می‌توان از آن به‌عنوان روش مداخله‌ای مؤثر برای تغییرات روان­شناختی و تنظیم هیجان در بیماران دچار سرطان پستان و سایر بیماران استفاده کرد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The effectiveness of Acceptance and Commitment Therapy (ACT) on psychological flexibility and cognitive emotion regulation in women with breast cancer

نویسندگان [English]

  • Samira Jelodari 1
  • ُShaida Sodagar 2
  • Maryam Bahrami Hidaji 1
1 Islamic Azad University, Karaj branch
2 Department of Psychology, Faculty of Psychology, Karaj Branch, Islamic Azad University, Karaj, Iran
چکیده [English]

Aim: The purpose of this study was to determine the effectiveness of
Acceptance and Commitment Therapy (ACT) on psychological flexibility and
cognitive emotion regulation in women with breast cancer. Method: Method
was quasi-experimental with control group, pre-test, post-test and one-month
follow-up, and the statistical population was 390 women with breast cancer of
Shahid Rajaie Hospital in Karaj in 2018. 30 patients who were referred to the
chemotherapy department were selected by convenience sampling method and
were assigned to two experimental and control groups. The research tools were
Hayes, Strosahl, Wilson, Bissett, Pistorello, et al (2004) The Acceptance and
Action Questionnaire (AAQ), and Garnefski, Kraaij & Spinhoven (2001)
Cognitive Emotion Regulation Questionnaire (CERQ) and Hayes, Strosahl and
Wilson's Acceptance and Commitment Therapy Program (1999) was extracted
from Esmat Danesh’s training course in Iran Psychology Association in 2015
which was performed once a week at 8 sessions with duration of 90 minutes for
experimental group. Data were analyzed using mixed varience repeated
measure. Results: The results showed the effectivity of therapeutic
implementation on psychological flexibility (F= 6.78, P=0.016) and for all the
dimensions of cognitive emotion regulation including acceptance (F= 25.09),
positive refocusing (F=34.02), refocusing on planning (F=17.80), positive
reappraisal (F=23.44), putting perspective (F=13.06), self-blame (F=14.09),
rumination (F=15.45), catastrophizing (F=34.82) and other blame (F=16.63) at
P=0.001 level and therapeutic achievements remained stable at follow-up.
Conclusion: Because acceptance and commitment therapy leads to
psychological flexibility and commitment of the individual to perform actions
that make a full, rich, and meaningful life, it can be used as an effective
interventional method for enhancing psychological changes and emotion
regulation in patients with breast cancer and other patients.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Acceptance
  • breast cancer
  • Commitment
  • emotion regulation
  • Flexibility

مراجع

  1. ابوالقاسمی، عباس.، علمداری، الهه.، و نریمانی، محمد. (۱۳۹3). بررسی اثربخشی درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد بر کیفیت زندگی زنان نابارور. فصلنامه مشاوره و روان درمانی خانواده، 4(۳): ۴۰5-۳۸۷. [پیوند]
  2. اندامی خشک، علیرضا.، گلزاری، محمود.، و اسماعیلی نسب، مریم. (1392). نقش راهبردهای نه‌گانه تنظیم شناختی هیجان در پیش بینی تاب آوری. مجله اندیشه و رفتار، 7(3): 91-57. [پیوند]
  3. ایزدی، راضیه. (۱۳۹۱). بررسی و مقایسه اثربخشی درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد و درمان شناختی رفتاری بر علایم و باورهای وسواسی، کیفیت زندگی، انعطاف پذیری روان‌شناختی، افسردگی و اضطراب بیماران مبتلا به وسواس فکری و عملی مقاوم به درمان. پایان نامه مقطع دکتری، رشته روان‌شناسی بالینی، دانشکده روان‌شناسی، دانشگاه اصفهان. [پیوند]
  4. ایزدی، راضیه.، نشاط دوست، حمید طاهر.، عسگری، کریم.، و عابدی، محمدرضا. (1393). ‌مقایسه اثربخشی درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد و درمان شناختی-رفتاری بر علایم بیماران مبتلا به اختلال‌ وسواس- اجبار. مجله تحقیقات علوم رفتاری، 12(1): 33-19. [پیوند]
  5. برقی ایرانی، زیبا.، زارع، حسین.، و عابدینی، مریم. (۱۳۹۴). اثربخشی درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد بر سرمایه روان‌شناختی در بیماران مبتلا به سرطان مری. فصلنامه علمی پژوهشی روان‌شناسی سلامت، 4(2): ۱۹-۵. [پیوند]
  6. تیلکی، مهدیس. (۱۳۹۵). اثربخشی آموزش پذیرش و تعهد بر تاب آوری، انعطاف‌پذیری روان‌شناختی، و ناگویی هیجانی زنان مبتلا به درد مزمن. پایان نامه کارشناسی ارشد رشته روان‌شناسی بالینی. دانشکده روان‌شناسی دانشگاه پردیس علوم تحقیقات شاهرود. [پیوند]
  7. حاتم خانی، سجاد. (۱۳۹۰). رابطه ذهن آگاهی، انعطاف‌پذیری روان‌شناختی و علائم آسیب شناسی روانی. پایان نامه مقطع کارشناسی ارشد. دانشکده علوم انسانی. دانشگاه تربیت مدرس تهران. [پیوند]
  8. خاکباز، حمید. (۱۳۹۳). اثر بخشی درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد بر تنظیم هیجانی افراد وابسته به مت‌آمفتامین بازتوانی شده. پایان نامه کارشناسی ارشد. دانشکده علوم تربیتی. دانشگاه علوم بهزیستی و توانبخشی. [پیوند]
  9. داوودی، حسین.، و شریفی هراتمه، سمیه. (۱۳۹۵). اثربخشی درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد بر افزایش سطح مؤلفه‌های (نظم پذیری، قانونمندی و خود مدیریتی) مسئولیت پذیری دانش آموزان. فصلنامه مطالعات روان‌شناسی و علوم تربیتی، 4(2): ۴۸-۳۳. [پیوند]
  10. درویش‌ باصری، لیلا.، و دشت‌ بزرگی، زهرا. (1396). اثربخشی گروه درمانی مبتنی بر پذیرش و تعهد بر تنظیم شناختی هیجان و ناگویی هیجانی بیماران مبتلا به دیابت نوع دو. نشریه روان پرستاری، 5(1): 14-7. [پیوند]
  11. دلاور، علی. (۱۳۹۳). مبانی نظری و عملی پژوهش در علوم انسانی و اجتماعی. تهران: انتشارات رشد.
  12. رحمانی، سهیلا.، حاجی ‌رسولی‌ها، زینب.، روشندل، زهرا.، قائدی، فاطمه.، و محمدپور، سمانه. (۱۳۹۳). اثر بخشی درمان فراشناختی به شیوه گروهی بر افسردگی و نشخوار فکری زنان مبتلا به سرطان پستان. فصلنامه علمی پژوهشی روان‌شناسی سلامت، 5(2): ۳۴-۲۱. [پیوند]
  13. رحمتی، فاطمه.، و صابر، سوسن. (1396). مقایسه تنظیم شناختی هیجان و تاب آوری در دانش آموزان معتاد به اینترنت و دانش آموزان عادی. فصلنامه روان‌شناسی کاربردی، 11(4): 596-579. [پیوند]
  14. زمستانی، مهدی.، و فاضلی ‌نیکو، زهرا. (1398). اثربخشی شناخت درمانی مبتنی بر ذهن ‌آگاهی بر کاهش نشانه‌های افسردگی، نشخوار فکری و تنظیم هیجان در زنان باردار. فصلنامه روان‌شناسی کاربردی، 13(1): 139-119. [پیوند]
  15. سبزعلی گل، مهدی.، و سادات کاظمی، آمنه. (۱۳۹۵). مقایسه نظم‌جویی شناختی هیجانی بین دو گروه از مردان افراد مبتلا به سرطان و افراد غیر مبتلا. مجله علوم پزشکی دانشگاه آزاد اسلامی، ۴: ۲۶۳-۲۵۶. [پیوند]
  16. سلگی، زهرا. (1396). اثربخشی درمان پذیرش و تعهد بر دلبستگی ناایمن، ترس از صمیمیت و اعتیاد به شبکه‌های اجتماعی در نوجوانان دارای سابقه خودکشی. فصلنامه روان‌شناسی کاربردی، 11(4): 555-535. [پیوند]
  17. شریفی باستان، فرنگیس.، زهرایی، شقایق.، و یزدی، سیده منور. (۱۳۹5). نقش راهبردهای تنظیم شناختی هیجان و عاطفه مثبت و منفی در پیش بینی تاب آوری زنان مبتلا به سرطان پستان. نشریه روان پرستاری، 4(2): ۴۹-۳۸. [پیوند]
  18. صداقت ‌خواه، عاطفه.، و بهزادی پور، ساره. (1396). پیش ‌بینی کیفیت روابط زناشویی بر اساس باورهای ارتباطی، ذهن‌آگاهی و انعطاف‌پذیری روان‌شناختی. فصلنامه علمی پژوهشی زن و جامعه، 2: 76-57. [پیوند]
  19. گودرزی، فریدون.، سلطانی، زیبا.، حسینی صدیق، مریم‌السادات.، همدمی، میثم.، و قاسمی جوبنه، رضا. (1396). اثربخشی درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد در تنظیم هیجان و کیفیت زندگی مادران با فرزند کم‌توان ذهنی. مجله مطالعات ناتوانی، 7: 6-1. [پیوند]
  20. محمدی، حسین. (۱۳۹۵). اثربخشی گروه درمانی مبتنی بر پذیرش و تعهد (ACT) بر افزایش انعطاف‌پذیری روان‌شناختی در زنان مبتلا به سرطان پستان. پایان نامه کارشناسی ارشد رشته روان‌شناسی بالینی. دانشکده پزشکی. دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی شهید بهشتی. [پیوند]
  21. محمدی، لیلا.، صالح ‌زاده ابرقویی، مریم.، و نصیریان، منصوره. (1392). اثربخشی درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد بر تنظیم شناختی هیجان در مردان تحت درمان با متادون. ماهنامه دانشگاه علوم پزشکی شهید صدوقی یزد، 23(9): 861-853. [پیوند]
  22. مرمرچی‌نیا، مژگان.، و ذوقی پایدار، محمدرضا. (1396). اثربخشی درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد بر امیدواری و شادکامی نوجوانان دختر تحت پوشش بهزیستی. فصلنامه روان‌شناسی کاربردی، 11(2): 174-157. [پیوند]
  23. میرانی، روژین. (۱۳۹۴). اثربخشی رواندرمانی مبتنی بر پذیرش و تعهد بر ولع مصرف و تنظیم شناختی هیجان در بیماران تحت درمان نگه‌دارنده با متادون. پایان نامه مقطع کارشناسی ارشد. رشته روان‌شناسی بالینی. دانشکده علوم تربیتی و روان‌شناسی. دانشگاه خوارزمی. [پیوند]
  24. References
  25. Bond, F.W., Hayes, S.C., Baer, R.A., Carpenter, K.M., Guenole, N., Orcutt, H.K., Waltz, T., & Zettle, R.D. (2011). Preliminary psychometric properties of the acceptance and action questionnaire-II: A revised measure oF psychological inflexibility and experiential avoidance. Behavior Therapy, 42(4): 676-688. ]Link[
  26. Garnefski, N., Kraaij, V., & Spinhoven, P.h. (2001). Negative life events, cognitive emotion regulation and emotional problems. Personality and Individual Differences, 30(8): 1311-1327. ]Link[
  27. Hamama-Raz, Y., Pat-Horenczyk, R., Perry, S., Ziv, Y., Bar-Levav, R., & M. Stemmer, S. (2015). The effectiveness of group intervention on enhancing cognitive emotion regulation strategies in breast cancer patients: A 2-Year Follow-up. Integrative Cancer Therapies, 15(2): 175-182. ]Link[
  28. Hasani, J. (2009). Effect of reappraisal and suppression of emotional experiences upon zonal action of brain respecting to Neuroticism and Extraversion Dimensons. Unpublished PHD thesis. Faculty of Humanities; Tarbiat Modarres University. ]Link[
  29. Hasani, J. (2016). Persian version of the emotion regulation questionnaire: Factor structure, reliability and validity. International Journal of Behavioral Science, 10(4): 156-161. ]Link[
  30. Hayati, F., Shahsavari, A., Mahmodi, M. (2009). Relationship to subjective well being and demographic variables in women with breast cancer refered to hospitals affiliated to medical sciences universities of Tehran city. Journal of Iran Breast Diseases, 2(1): 23-28. ]Link[
  31. Hayes, S.C., Strosahl, K., Wilson, K.G., Bissett, R.T., Pistorello, J., Toarmino, D., Polusny, M.A., Dykstra, T.A., Batten, S.V., Bergan, J., Stewart, S.H., Zvolensky, M.J., Eifert, G.H., Bond, F.W., Forsyth, J.P., Karekla, M. & McCurry, S.M. (2004). Measuring experiential avoidance: A preliminary test of a working model. The Psychological Record, 54(4): 553-578. ]Link[
  32. Hayes, S. C., Pistorello, J., & Levin, M. E. (2012). Acceptance and commitment therapy as a unified model of behavior change. The Counseling Psychologist, 40(7): 976-1002. ]Link[
  33. Hayes, S.C., & Strosahl, K.D. (2010). A practical guide to Acceptance and Commitment Therapy. New York: Springer Science and Business Media Inc. ]Link[
  34. Kashdan, T. B., & Rottenberg, J. (2010). Psychological flexibility as a fundamental aspect of health. Clinical Psychology Review, 30(7): 865-878. ]Link[
  35. McCracken, L.M., & Gutierrez-Martinez, O. (2011). Processes of change in psychological flexibility in an interdisciplinary group-based treatment for chronic pain based on acceptance and commitment therapy. Behaviour Research and Therapy, 49(4): 267-274. ]Link[
  36. McFarland, D.C., Andeotti, C., Harris, K., Mandeli, J., Tiersten A & Holland J. (2016). Early childhood adversityand its associations with anxiety, depression, and distress in women with breast cancer. Psychosomatics, 174(2): 57-184. ]Link[
  37. Pedramrazi, S.H., Haghighat, S.H., Jorban, M., Parsayekta, Z., & Hoseiniagha, F. (2013). Effect of reflexology on quality of life in Breast Cancer Patients Receiving Chemotherapy. IJBD, 6(2): 23-34. ]Link[
  38. Roditi, D., & Robinson, M. E. (2011). The role of psychological interventions in the management of patients with chronic pain. Psychology Research Behavior Management, 4: 41-9. ]Link[
  39. Ruiz, F.J., Langer, A.I., Luciano, C., Cangas, A.J., & Beltr, I. (2013). Measuring experiential avoidance and psychological inflexibility: The Spanish translation of the Acceptance and Action Questionnaire. Psicothema, 25: 123-129.] Link[
  40. Wang, Y., Li, L., Zhu, X., Yang, Y., He, J., & Yi, J. (2013). Cognitive emotion regulation strategies as predictors of depressive symptoms in women newly diagnosed with breast cancer. Journal of Psychological, Social and Behavioral Dimensions of Cancer, 23(1): 93-99. ]Link[

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار