اثربخشی آموزش مهارت‌های اجتماعی بر سازگاری و خودکارامدی دانش‌آموزان دختر دبیرستانی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 مدرس دانشگاه فرهنگیان و پیام نور گز و نجف آباد- دانشجوی دکتری مشاوره

2 ssfsdfd

3 دانشگاه شهید بهشتی

4 دانشجوی دکتری مشاوره

چکیده

هدف: پژوهش حاضر با هدف تعیین اثربخشی آموزش مهارت‌های اجتماعی بر سازگاری و خودکارامدی دانش‌آموزان دختر مقطع متوسطه انجام شد. روش: روش پژوهش نیمه تجربی با گروه آزمایش، گروه گواه و طرح پیش‌آزمون، پس‌آزمون و پیگیری دو ماهه و جامعه آماری 24383 دانش‌آموز مقطع متوسطه ناحیه 2 آموزش‌ و پرورش شهر اصفهان در سال تحصیلی 95-94 بود که در ابتدا به‌صورت خوشه‌ای دبیرستان‌های آزادی، شهید واقفی1 و کتیبه و سپس از هر دبیرستان‌ 4 کلاس و از بین آن‌ها نمونه‌ای به‌تعداد 40 نفر به‌صورت تصادفی انتخاب و در دو گروه آزمایش و گواه کاربندی شد. افراد گروه آزمایش، 8 جلسه آموزش مهارت‌های اجتماعی برگرفته از کتاب­ صدری دمیرچی و اسماعیلی قاضی‌ولوئی (1389) و کتاب­ هارجی، ساندرز و دیکسون (1390) را هر جلسه 90 دقیقه هفته­ای 2 بار به‌صورت گروهی دریافت کردند. هر دو گروه قبل و پایان آموزش و نیز پس از گذشت 2 ماه در مرحله پیگیری، به مقیاس سازگاری دانش‌آموزان سینها و سینگ (1380) و خودکارامدی عمومی شرر، مادوکس، مرکاندنت، پرنتیس-دان، جاکوبز و روگرز (1982) پاسخ دادند. برای تحلیل داده‌ها از روش‌ تحلیل واریانس اندازه‌گیری مکرر استفاده شد. یافته‌ها: نتایج نشان داد آموزش مهارت‌های اجتماعی در بر سازگاری (55/12=F، 001/0=P) اثر داشته و میزان خودکارامدی را نیز به‌طورمعناداری افزایش داده (26/6=F، 01/0=P)؛ و این تاثیر در مرحله پیگیری پایدار مانده است. نتیجه‌گیری: می‌توان نتیجه‌ گرفت که آموزش مهارت‌های اجتماعی روشی موثر برای ارتقاء سازگاری و خودکارامدی نوجوانان دختر است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Effectiveness of social skills training on adaptation and self-efficacy of high school girl students

نویسندگان [English]

  • Noshin Fatollahzadeh 1
  • Sayed Ali Darbani 2
  • Parisa Bagheri 3
  • Mehdi Rostami 4
1 M.A. in clinical psychology, Islamic Azad University, Rodehen Branch, Iran
2 Ph.D. student in counseling, Islamic Azad University, Tehran, Iran
3 M.A. in clinical psychology, Islamic Azad University, Khomein Branch, Iran
4 Ph.D. student in counseling, Islamic Azad University, Tehran, Iran
چکیده [English]

Aim: This study aimed to determine the effectiveness of social skills training on the levels of compatibility and self-efficacy in high school female students. Methods: Research method included quasi-experimental design with experimental group, control group, pretest, posttest, and a 2 month follow-up. The statistical population consisted of 24383 high school students of the 2 educational district of Isfahan in 2015-2016 academic year. At first, using clustering, three high schools Azadi, Shahid Vaghefi 1, and Katibe were selected. Then, 4 classes from each school and among them 40 students were randomly selected to be placed in an experimental and a control group. The experimental group had 8 social skills training sessions’ Sadri Damirchi and Esmaili Ghazivaloii (2010) and Hargi, Saunders and Dixon (2011). Each session lasted 90 minutes. The control group were put on a waiting list. Both groups, before and after training, and after two months completed the student’s adjustment inventory Sinha and Singh (2001) and general self-efficacy scale Sherer, Maddux, Mercandante, Prentice-Dunn, Jacobs & Rogers (1982). Data were analyzed using repeated measures analysis of variance. Results: Results indicated that social skills training had positive effect on compatibility in the posttest and follow-up (F=12.55, P=0.001), and the level of self-efficiency also significantly increased (F=6.26, P=0.01); and this effect is persisted at follow-up. Conclusion: Can be concluded that social skills training enhance compatibility and self-efficacy in the high school female students.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Adaptability
  • female students
  • Self-Efficacy
  • social skills

مراجع

  1. منابع
  2. براتی‌، سیامک. (1376). بررسی رابطه‌ ساده و چندگانه‌ متغیرهای خودکارامدی، عزت‌نفس و خودیابی با عملکرد تحصیلی در دانش‌آموزان سال سوم نظام جدید متوسطه‌ شهرستان اهواز. پایان‌نامه‌ کارشناسی ارشد. رشته روان‌شناسی تربیتی. دانشکده علوم تربیتی و روان‌شناسی. دانشگاه شهید چمران اهواز.
  3. بهمنی، بهناز.، ترابیان، سحرالسادات.، رضائی‌نژاد، سالار.، منظری‌توکلی، وحید.، و معینی‌فرد، مژگان. (1395). اثربخشی آموزش خودکارامدی هیجانی بر سازگاری اجتماعی و اضطراب اجتماعی نوجوانان. فصلنامه پژوهش‌های کاربردی روان‌شناسی، 7(2): 80-69.
  4. حسینی‌نسب، سید داوود.، مصرآبادی، جواد.، و آقاجان‌زاده، ناهید. (1389). تأثیر آموزش مهارت‌های اجتماعی بر عزت‌نفس دانش‌آموزان دختر پایه سوم مقطع متوسطه تبریز. مجله علوم تربیتی، 3(11): 64-47.
  5. حاتمی، محمد.، و کاوسیان، جواد. (1392). اثربخشی آموزش مهارت‌های زندگی بر سازگاری فرزندان شاهد و ایثارگر. مجله روان‌شناسی مدرسه، 2(2): 57-44.
  6. دانش، عصمت.، سلیمی‌نیا، نرگس.، فلاحتی، حوا.، سابقی، لیلا.، و شمشیری، مینا. (1393). اثربخشی آموزش گروهی مهارت حل‌مساله بر سازگاری دختران نوجوان ناسازگار. فصلنامه روان‌شناسی کاربردی، 8(2 پیاپی 30): 40-23.
  7. درتاج، فریبرز.، مصائبی، اسدالله.، و اسدزاده، حسن. (1388). تاثیرآموزش مدیریت خشم بر پرخاشگری و سازگاری اجتماعی دانش آموزان پسر 12-15 ساله. فصلنامه روا‌ن‌شناسی کاربردی، 3(4 پیاپی 12): 72-62.
  8. سینها، ای. کی. پی.، و سینک، آر. پی (1380). راهنمای پرسشنامه سازگاری دانش‌آموزان دبیرستانی. ترجمه‌ ابوالفضل کرمی. انتشارات مؤسسه‌ روان‌تجهیز. (تاریخ انتشار اثر به‌زبان ‌اصلی، 1993).
  9. صدری‌دمیرچی، اسماعیل.، و اسماعیلی ‌قاضی‌ ولوئی، فریبا. (1395). اثربخشی آموزش مهارت‌های اجتماعی بر تنظیم شناختی هیجان و مهارت‌های اجتماعی کودکان دارای اختلال‌های یادگیری خاص. مجله‌ ناتوانی یادگیری، 5(4): 86-59.
  10. صدری‌دمیرچی، اسماعیل.، نویدی، احد و پورشنه، کامبیر. (1389). آموزش مهارت‌های اجتماعی-هیجانی. تهران: دانشگاه ازاد اسلامی، سازمان چاپ و انتشارات.
  11. عبدی‌نیا، محمد. (1377). بررسی روابط خودکارآمدی، جهت‌گیری‌های هدفی، یادگیری خودگردان پیشرفت تحصیلی دانش‌آموزان سوم راهنمایی در تهران. پایان‌نامه کارشناسی ارشد. رشته روان‌شناسی تربیتی. دانشکده روان‌شناسی و علوم تربیتی. دانشگاه تهران.
  12. قربان‌شیرودی، شهره.، خلعتبری، جواد.، تودار، رسول.، مبلغی، نفیسه.، و صالحی، محمد. (1389). مقایسه اثربخشی روش‌های آموزش مهارت‌های ابراز وجود و حل‌مساله بر سازگاری و پرخاشگری دانش‌آموزان دختر سال اول متوسطه. یافته‌های نو در روان‌شناسی، 5(1 پیاپی 15): 26-7.
  13. مرادمند، مهسا.، و خانبانی، مهدی. (1395). اثربخشی آموزش برون‌ریزی نوشتاری هیجان‌ها بر خودکارامدی و کنترل عواطف در دانش‌آموزان مضطرب. فصلنامه روان‌شناسی کاربردی، 10(1 پیاپی 37): 37-21.
  14. نریمانی، محمد.، عباسی، مسلم.، ابوالقاسمی، عباس. و احدی، بتول. (1392). مقایسه اثربخشی آموزش پذیرش/تعهد با آموزش تنظیم هیجان بر سازگاری دانش‌آموزان دارای اختلال ریاضی. ناتوانی‌های یادگیری، 2(3): 176-154.
  15. هارجی، اون.، ساندرز، کریستن.، و دیکسون، دیوید. (1390). مهارت‌های اجتماعی در ارتباطات میان فردی. ترجمه مهرداد فیروزبخت و خشایار بیگی. انتشارات رشد. (تاریخ انتشار اثر به‌زبان اصلی، 1994).
  16. یگانه، طیبه. (1393). اثربخشی آموزش مهارت‌های اجتماعی با روی‌آورد شناختی-رفتاری در کاهش نشانه‌های اختلال‌های رفتاری در دانش‌آموزان. فصلنامه پژوهش‌های نوین روان‌شناختی، 9(1 پیاپی 33): 270-259.
  17. Avison, R., Aneshensel, C. S., Schieman, S. & Wheaton, B. (2010). Advances in the conceptualization of the stress process. New York: Springer.
  18. Bandura, A. (2012). On the functional properties of perceived self-efficacy revisited. Journal of Management. 38(1): 9-44.
  19. Bell, A., & D'Zurilla, T. J. (2009). Problem-solving therapy for depression: A meta-analysis. Clinical Psychology Review, 29(4): 53-348.
  20. Botvin, G. J., Griffin, K. W. (2004). Life skills training empirical finding and future directions. The Journal of Primary Prevention, 25(2): 211-232.
  21. Christopher, R.T. (2005). Disruptive behavioral. Disorder, In: Sadock BJ. & Sadock VA. Comprehensive text book of psychiatry. Philadelphia: Williams and Wilkins.
  22. Chiu, A.W., McLeod, B.D., Har, K.H., & Wood, J.J. (2009). Child-therapist alliance and clinical outcomes in cognitive behavioral therapy for child anxiety. Journal of Child Psychology and Psychiatry, 50(6): 751-8.
  23. Cook, C.R., Gresham, F.M., Kern, L, Barreras, R.B., Thornton, S, & Crews, S.D. (2008). Social skills training for secondary students with emotional and/or behavioral disorders: A review and analysis of the meta-analytic literature. Journal of Emotional and Behavioral Disorders, 16(1): 131-44.
  24. Cumming, T.M., Higgins, K, Pierce, T, Miller, S, Boone, R, Tandy, R. (2008). Social skiils instruction for adolescents with emotional disabilities: a technology-based intervention, Journal of Special Education Technology, 20(3): 19-33.
  25. Denault, A. S., & Dery, M. (2014). Participation in organized aActivities and conduct problems in elementary school the mediating effect of social skills. Journal of Emotional and Behavioral Disorders, 19(1): 18-57.
  26. Harrell, A.W., Mercer, S.H & DeRosier, M.E. (2008). Improving the socialbehavioral adjustment of adolescents: the effectiveness of social skills group intervention. Journal of Child and Family Studies, 18(2): 378-387.
  27. Jose, M. Leon, P., Francisco, J. & Lourdes M. (2011). Effects of self- efficacy on objective in transactions and disputes. Fnternational Journal of Conflict Management, 22(2): 170-189.
  28. Laura, B., Ilenaa, B., Ian. F., & Dario, L. (2006). Innovations: Rehab rounds: Problem-solving skills for cognitive rehabilitation among persons with chronic psychotic disorders in Italy. Psychiatrics Services, 57(2): 172-174.
  29. Lopes, P. N., Salovey, P., Cote, S. & Beers, M. (2005). Emotional regulation abilities and the quality of social interaction. J Emotion, 5(1): 113-118.
  30. Nezu, A. M., & Nezu, C. M. (2010). Problem-solving therapy for relapse prevention in depression. In: S. Richards & M. G. Perri (Eds.), Relapse prevention for depression (pp. 99-130). Washington, DC: American Psychological Association
  31. Nezu, A. M., Nezu, C. M., & D’Zurilla, T. J. (2013). Problem-solving therapy: A treatment manual. New York: Springer Publishing Co.
  32. Preece, S., & Mellor, D. (2009). Learning patterns in social skills training programs: an exploratory study. Child & Adolescent Social Work Journal, 26(1): 87- 101.
  33. Quoidbach, J. & Hansenne, M. (2009). The impact of trait emotional intelligence on nursing team performance and cohesiveness. Journal of Professional Nursing, 25(1): 23-29.
  34. Ratcliffe, B., Wong, M., Dossetor, A. & Hayes, S. (2014). Teaching social–emotional skills to school-aged children with autism spectrum disorder: A treatment versus control trial in 41 mainstream schools. Research in Autism Spectrum Disorders, 8(12): 1722-1730.
  35. Roodbari, Z., Sahdipoor, E., & Sadati Ghale, S. H. (2013). The study of the effect of life skill training on social development, emotional and social compatibility among first-grade female high school in Neka city. An Online International Indian Journal of Fundamental and Applied Life Sciences, 3(3): 382-390.
  36. Sherer, M., Maddux, J. E., Mercandante, B., Prentice-Dunn, S., Jacobs, B., & Rogers, R. W. (1982). The self-efficacy scale: Construction and validation. Psychological Reports, 51(1): 663-671.
  37. Sadock, B. J., Sadock, V. A., Ruiz, P. (2009). Kaplan & Sadock's comprehensive textbook of psychiatry. 9th Edition. Copyright, Lippincott Williams & Wilkins.
  38. Summerfeldt, L. J., Klootserman, P. H., Antony, M. M., & Parker, J. D. A. (2006). Social anxiety, emotional intelligence, and interpersonality adjustment. Journal of Psychopathology and Behavioral Assessment, 28(1): 57-68.
  39. Teodoro, M.L., Kappler, K.C., Rodrigues, J.L., de Freitas, P.M. & Haase, V.G. (2005). The matson evaluation of social skills with youngsters (MESSY) and its adaptation for Brazilian children and adolescents. International Journal of Psychology, 39(1): 239-246.
  40. Vyskocilova, J, Prasko, J. (2012). Social skills training in psychiatry, Archives of Pediatrics and Adolescent Medicine, 54(1): 159-170.
  41. Wade, Sh. L., Walz, N. C., Carey, J., McMullen, K. M., Cass, J., Mark, E., & Yeates, K. O. (2010). Effect on behavior problems of teen online problemsolving for adolescent traumatic brain injury. Pediatrics, 128(4): 947-953.
  42. Wenzel, V., Weichold, K. & Silbereisen, R. K. (2009). The life skills program IPSY: Positive influences on school bonding and prevention of substance misuse. Journal of Adolescence, 1(1): 1-11.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار