پیش‌ بینی طرحواره معیارهای سرسختانه/عیب‌جویی افراطی بر اساس باورهای غیرمنطقی والدین و الگوهای ارتباطی والد-فرزند

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشگاه ازاد اسلامی واحد علوم تحقیقات

2 دانشگاه علوم تحقیقات

چکیده

هدف: هدف پژوهش تعیین طرحواره معیارهای سرسختانه/عیب‌جویی افراطی بر اساس باورهای غیرمنطقی والدین و الگوهای ارتباطی والد-فرزند در دختران نوجوان بود. روش: روش پژوهش همبستگی و جامعه آماری شامل دانش‌آموزان دختر دوره متوسطه دوم و والدین آن‌ها در شهر تهران در سال 1395 به تعداد ۴۹۴۲۱ نفر بود. از میان آن‌ها به روش نمونه ‌برداری در دسترس بر اساس فرمول پیشنهادی ون وورهیس و مورگان (2007) و با در نظر گرفتن احتمال ریزش نمونه ۲90 نفر از دبیرستان دخترانه شهید دستغیب از منطقه سیزده، دبیرستان دخترانه آیین اسلام از منطقه پانزده و هنرستان دخترانه آزادگان از منطقه یک انتخاب شد. ابزار پژوهش پرسشنامه الگوهای ارتباطی والد-فرزند باقری (1392) و نسخه کوتاه پرسشنامه طرحواره یانگ 1988 بود که توسط دانش‌آموزان و پرسشنامه باورهای غیرمنطقی جونز (1968) بود که توسط هر دو والد تکمیل شد. پس از حذف 63 پرسشنامه مخدوش و 8 داده پرت، داده‌های گرد‌آوری ‌شده با استفاده از روش رگرسیون چندمتغیری سلسله مراتبی تحلیل شد. یافته‌ها: نتایج نشان داد که از بین مؤلفه‌های الگوی ارتباطی پدر-فرزند متغیرهای رسمیت (1۷1/0 =β)، ارزش مشروط (151/0 =β)، و درهم تنیدگی (۳۱۲/0 =β)، و از بین مؤلفه‌های الگوی ارتباطی مادر-فرزند متغیرهای انعطاف ‌ناپذیری (1۸1/0 =β)، محدودیت (15۵/0 =β)، و باورهای غیرمنطقی مادر (۱۹۶/0 =β)، به‌صورت مثبت طرحواره ناسازگار عیب‌جویی افراطی/معیارهای سرسختانه را در دختران نوجوان پیش بینی می‌کند (001/0=P). نتیجه‌گیری: لازم است که با آموزش والدین و ایجاد شناخت در آن‌ها در مورد عواملی که طرحواره ناسازگار عیب‌جویی افراطی/معیارهای سرسختانه را در نوجوانان شکل‌ می­دهند؛ مانع از بروز آسیب‌هایی ناشی از الگوهای ارتباطی ناسازگار والدین و باورهای غیرمنطقی آن‌ها در بسیاری از حوزه‌های زندگی نوجوانان شد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Prediction of unrelenting standards/hyper-criticalness schema based on irrational beliefs of parents and parent-child communication patterns

نویسندگان [English]

  • Fatemeh Ahmadi 1
  • Bita Nasrollahi 2
1 دانشگاه علوم تحقیقات
2 Islamic Azad University, Science and Research Branch, Tehran
چکیده [English]

Aim: The aim of this study was to predict unrelenting standards/hyper-criticalness schema based on irrational beliefs of parents and parent-child communication patterns in the female adolescent. Method: The research method was descriptive-correlational, and the statistical population included 49421 secondary school female students and their parent in Tehran in the 2016 year, among whom 290 were selected based on suggested formula by VanVoorhis & Morgan (2007) and considering the probability of sample loss by the available sampling method from Shahid Dastgheyb Girls' High School from District 13, Aien Islam Girls' High School from District 15 and School girls Azadegan from District 1. The study tools were Bagheri Parent-Child Communication Pattern Questionnaire (2013) and Young Schema Questionnaire-Short Form 1988 which were completed by students and Jones Irrational Beliefs Test (1968) which were completed by both parents. After removing of 63 distortions and 8 outlier questionnaire, the collected data were analyzed using hierarchical multivariate regression method. Results: The results showed that among the components of the father-child communication pattern, variables of the formality  (β= 0.171), conditional value (β= 0.151) and interconnectedness (β= 0.312), and among the components of mother-child communication pattern, variables of the inflexibility (β= 0.181) and limitations (β= 0.155) and irrational beliefs of the mother (β= 0.196) positively predict the unrelenting standards/ hyper-criticalness maladaptive schema in adolescent girls (P= 0.001). Conclusion: It is essential to educate parents and create awareness about the contributing factors of unrelenting standards/hyper-criticalness maladaptive schema in adolescent, preventing the harm caused by maladaptive communication patterns and irrational beliefs of parents in many areas of adolescent life.

کلیدواژه‌ها [English]

  • : beliefs
  • hypercriticalness
  • irrational
  • parent-child
  • schema
  • unrelenting

مراجع

  1. منابع
  2. امدادی، شهره.، بیجاری، سحر.، رستمی، فاطمه.، باقری سهامی شعار، زیبا.، براتی، مجید.، و فرهادیان، مریم. (۱۳۹۶). رابطه تصویر ذهنی بدنی و خودکارامدی در دانشجویان دختر دانشگاه علوم پزشکی همدان. پوست و زیبایی، ۸(۲): ۹۹-۹۰.
  3. باقری، فریبرز. (۱۳۹۲). الگوی ارتباط والد-فرزند، مدل نظری فرزندپروری بر مبنای هستی ‌شناسی و انسان ‌شناسی اسلامی. دو فصلنامه پژوهشی مطالعات معارف اسلامی و علوم تربیتی، 1(1): 23-10.
  4. خدابخشی کولایی، آناهیتا.،‌ باصری صالحی، نیلوفر.، روشن چسلی، رسول.، و فلسفی نژاد، محمدرضا. (۱۳۹۳). مقایسه طرحواره‌های شناختی ناسازگار، باورهای غیرمنطقی و مهارت‌های ارتباطی در نوجوانان پرورشگاهی و غیر پرورشگاهی. روان پرستاری، ۲(۱): ۱۲-۱.
  5. دانش، عصمت.، نیکومنش، نرسانگا.، سلیمی نیا، نرگس.، سابقی، لیلا.، و شمشیری، مینا. (1393). رابطه صفات شخصیتی مادران با کمال‌گرایی دختران نوجوان آن‌ها. فصلنامه روان‌شناسی کاربردی، 8(4 پیاپی 32): 78-63.
  6. زارع بهرام آبادی، مهدی.، زهرا کار، کیانوش.، صالحیان بروجردی، حانیه.، محمدی فر، محمدعلی. (۱۳۹۲). اثربخشی برنامه بهبود بخشی ارتباط بر کیفیت رابطه والد-فرزندی در نوجوانان دختر خانواده‌های تک والدینیِ مادر سرپرست. مجله روان‌شناسی بالینی،‌ ۵(۲ پیاپی 18): ۲۳-۱۳.
  7. شهامت، فاطمه.، ثابتی، علی‌رضا.،‌ و رضوانی، سمانه. (1389). بررسی رابطه سبک‌های فرزندپروری و طرحواره‌های ناسازگار اولیه. مطالعات تربیتی و روان‌شناسی، ۱۱(۲): ۲۵۴-۲۳۹.
  8. صلواتی، مژگان.، یکه یزدان دوست، رخساره.، و کاویانی، حسین. (۱۳۸۹). طرحواره درمانی (راهنمای ویژه متخصصان روان‌شناسی بالینی). تهران: دانژه، چاپ اول.
  9. قنادی، فاطمه.، و عبدالهی،‌ محمدحسین. (1393). ارتباط ادراک رفتار والدین با طرحواره‌های ناکارامد اولیه. فصلنامه مطالعات روان‌شناسی بالینی، ۴(4): ۱۵۱-۱۲۹.
  10. کمالی ایگلی، سمیه.، و ابوالمعالی الحسینی، خدیجه. (۱۳۹۵). تبیین راهبردهای تنظیم شناختی هیجان بر اساس فرایندهای ارتباطی خانواده و کمال‌گرایی در نوجوانان دختر. فصلنامه روان‌شناسی کاربردی، 10(۳ پیاپی ۳۹): ۳۱۰-۲۹۱.
  11. مجتبایی، مینا.، صابری، هایده.، و علیزاده، عزیزه. (۱۳۹۴). نقش طرحواره‌های جنسی و تصویر بدنی بر کارکرد جنسی زنان. روان‌شناسی سلامت، ۴(1): ۳۸-۱۹.
  12. نظری، فاطمه.، کاکاوند، علیرضا.، و مشهدی فراهانی، ملکه. (1394). رابطه طرحواره‌های ناسازگار اولیه با شیوه‌های فرزند پروری مادران و اختلال‌های بیرونی شده فرزندانشان. فصلنامه روان‌شناسی کاربردی، 9(2 پیاپی 34): 118-97.
  13. یانگ، جفری.، کلوسکو، ژانت.، و ویشار، ماری جوری. (۱۳۹۳). طرحواره درمانی (راهنمای کاربردی برای متخصصین بالینی). ترجمه حسن حمیدپور و زهرا اندوز. تهران: ارجمند. (تاریخ انتشار به زبان اصلی، 2003).
  14. References
  15. Azizi, K., & Besharat, M. A. (2011). The relationship between parental perfectionism and child perfectionism in a sample of Iranian families. Procedia Social and Behavioral Sciences, 15(1): 1287-1290.
  16. Bach, B., Lockwood, G., & Young, J. E. (2017). A new look at the schema therapy model: organization and role of early maladaptive schemas. Cogn Behav Ther, [Epub ahead of print].
  17. Bahrami Ehsan, H., & Bahramizadeh, H. (2011). Early maladaptive schemas and agreeableness in personality five factor model. Procedia - Social and Behavioral Sciences, 8(2): 547-551.
  18. Beck, A. T., & Dozois, D. J. (2011). Cognitive therapy: Current status and future directions. Annual Review of Medicine, 16(2): 397-409.
  19. Callahan, S., & Denis, A. (2013). Irrational beliefs and motherhood: “Hot cognitions” and their relationship to perinatal psychopathology. Journal de Therapie Comportementale ET Cognitive, 23(1): 3-8.
  20. Craciun, B. (2013). The Efficiency of Applying a Cognitive Behavioral Therapy Program in Diminishing Perfectionism, Irrational Beliefs and Teenagers’ Stress. Procedia - Social and Behavioral Sciences, 84(1): 274-278.
  21. Curran, T., Hill, A. P., & Williams, L. J. (2017). The relationships between parental conditional regard and adolescents' self-critical and narcissistic perfectionism. Personality and Individual Differences, 109(1): 17-22.
  22. Davoodi, E., Wen, A., Dobson, K. S., Noorbala, A. A., Mohammadi, A., & Farahmand, Z. (2018). Early maladaptive schemas in depression and somatization disorder. Journal of affective disorders, 59(3): 82-89.
  23. Gavit, O. A., David, D., DiGiuseppe, R., & DelVecchio, T. (2011). The development and validation of the Parent Rational and Irrational Beliefs Scale. Procedia Social and Behavioral Sciences, 30(1): 2305-2311.
  24. Ghani, F, B, A., Kamal, S. L. A., & Aziz, A. A. (2014). The implication of parenting styles on the akhlak of Muslim Teenagers in the South of Malaysia. Procedia Social and Behavioral Sciences, 114(1): 761-765.
  25. Ghani, F, B, A., Roeswardi, S. I., & Aziz, A. A. (2014). Parenting Styles and their Relation to Teenagers’ Personality Profile in Single Mother Families: A Case Study. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 114(6): 766-770.
  26. Guner, O. (2017). Psychometric properties and normative values of Early Maladaptive Schema Questionnaires set for children and adolescents (SQS). Clinical Psychology & Psychotherapy, 24(2): 534-554.
  27. Hamidi, F., & Hosseini, Z. M. (2010). The Relationship between Irrational Beliefs and Social, Emotional and Educational Adjustment among Junior Students. Procedia - Social and Behavioral Sciences, 5(1): 1631-1636.
  28. Hamidi, F., & Motlagh Shirazi, S. (2010). Comparison of Irrational Beliefs and Defence Mechanisms in Patients with Obsessive Compulsive Disorder and Normal Individuals. Procedia - Social and Behavioral Sciences, 5(2): 1620-1624.
  29. Hojjat, S. K., Golmakanie, E., Norozi Khalili, M., Smaili, H., Hamidi, M., & Akaberi, A. (2016). Personality traits and irrational beliefs in parents of substance-dependent adolescents: A comparative study. Journal of Child & Adolescent Substance Abuse, 25(4): 340-347.
  30. Jones, R. G. (1968). A factored measure of Ellis’ irrational belief systems with personality and maladjusted. Wichita, KS: Test Systems.
  31. Kaya-Tezel, F., Tutarel Kişlak, Ş., & Boysan, M. (2015). Relationships between childhood traumatic experiences, early maladaptive schemas and interpersonal styles. Nöro Psikiyatri Arşivi, 52(3): 226-232.
  32. Lohr, J. M., & Bonge, D. (1982). The factorial validity of the Irrational Beliefs Test: A psychometric investigation. Cognitive Therapy and Research, 6(3): 225-230.
  33. Makri-Botsari, E. (2015). Adolescents' unconditional acceptance by parents, teachers, and educational outcomes: A structural model of gender differences. Journal of Adolescence, 43(2): 50-62.
  34. Matejevica, M., Jovanovica, D., Ilic, M. (2015). Patterns of Family Functioning and Parenting Style of Adolescents with Depressive Reactions. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 18(5): 234-239.
  35. Monirpoor, N., Gholamyzarch, M., Tamaddonfard, M., Khoosfi, H., & Ganjali, A. R. (2012). Role of father–child relational quality in early maladaptive schemas. International Journal of High Risk Behaviors & Addiction, 1(2): 50-54.
  36. Ozen, E. A., & Akgun, O. E. (2015). The effects of irrational beliefs on academic motivation and academic self-efficacy of candidate teachers of computer and instructional technologies education department. Procedia Social and Behavioral Sciences, 19(7): 1287-1292.
  37. Saggino, A., Balsamo, M., Carlucci, L., Cavalletti, V., Sergi, M. R., da Fermo, G., Tommasi, M. (2018). Psychometric properties of the Italian version of the Young Schema Questionnaire L-3: Preliminary results. Frontiers in Psychology, 9(1): 312-315.
  38. Sahraee, O. Alizadeh, Yusefnejad, M., & Khosravi, Z. (2011). Predicting of life satisfaction with respect to early maladaptive schemas among Iranian college students. European Psychiatry, 26(1):1962.
  39. Sundag, J., Zens, C., Ascone, L., Thome, S., & Lincoln, T. M. (2018). Are schemas passed on? A study on the association between early maladaptive schemas in parents and their offspring and the putative translating mechanisms. Behavioural and Cognitive Psychotherapy, [Epub ahead of print].
  40. Tavallaii, A., Naderi, Z., Rezaiemaram, P., Tavallaii, V., Babamohamadi, Z., & Aghaie, M. (2015). The relationship between early maladaptive schemas and three dimensions of headache impact in Iranian outpatients with chronic migraine without aura. International Journal of Behavioral Sciences, 9(3): 215-223.
  41. Turner, M. J. (2016). Rational Emotive Behavior Therapy (REBT), Irrational and rational beliefs, and the mental health of athletes. Frontiers in Psychology, 7(3): 1423-1424.
  42. VanVoorhis, C. R. W., & Morgan, B. L. (2007). Understanding power and rules of thumb for determining sample sizes. Tutorials in Quantitative Methods for Psychology, 3(2): 43-50.
  43. Vasile, C. (2012). Rational/irrational beliefs dynamics in adults. Procedia Social and Behavioral Sciences, 69(1): 2108-2113.
  44. Visla, A., Fluckiger, C., Grosse Holtforth, M., & David, D. (2016). Irrational beliefs and psychological distress: A meta-analysis. Psychother Psychosom, 85(1): 8-15.
  45. Waller, G., Meyer, C., & Hanian, V. (2001). Psychometric properties of the long & short versions of the Young Schema Questionnaire. Cognitive Therapy and Research, 25(2): 137-147.
  46. Zafiropoulou, M., Avagianou, P. A., Vassiliadou, S. (2014). Parental Bonding and Early Maladaptive Schemas. Journal of Psychological Abnormalities, 3(1): 1-16.
  47. ***

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار