بالیدگی زیستی و فعالیت بدنی دختران نوجوان مازندران: نقش عوامل واسطه ای عوامل روان شناختی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 گروه رفتار حرکتی، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد ساری، ساری، ایران

2 گروه رفتار حرکتی، دانشکده تربیت بدنی و علوم ورزشی، دانشگاه خوارزمی، تهران، ایران

3 گروه رفتار حرکتی و روان شناسی ورزشی، دانشکده تربیت بدنی و علوم ورزشی، دانشگاه اراک، اراک، ایران

چکیده

هدف: هدف این پژوهش تعیین ارتباط بالیدگی زیستی و فعالیت بدنی دختران نوجوان بر اساس نقش واسطه‌ای عوامل روان‌شناختی بود. روش: روش پژوهش همبستگی و جامعة آماری دانش­آموزان دختر دورة متوسطة اول مدارس دولتی استان مازندران در سال تحصیلی 96-1395 به تعداد 31522 نفر بود که به روش نمونه‌گیری چند مرحله‌ای تصادفی، در نهایت 630 نفر بر اساس نسبت پنج نفر به ازای هر گویه با احتمال ریزش نمونه انتخاب شدند. ابزارهای گردآوری داده‌ها شامل تخمین درصد قامت بزرگسالی خمیس–روشه (1994)، گام‌­شمار شیائومی می‌بند (2014)، قدسنج سکا 213 (2015)، ترازوی سکا 813 (2015)، پرسشنامة خودتوصیفی بدنی مارش (2010)، سیاهة نگرانی از تصویر بدن لیتلتون، آکسم و پوری (2005)، مقیاس عزت­نفس رزنبرگ (1965)، و سیاهة نگرش به فعالیت بدنی سایمول و اسمول (1974) بود. پس از حذف 57 نفر، داده‌ها با استفاده از روش الگویابی معادله‌های ساختاری تحلیل شد. یافته‌ها: داده‌ها رابطة معکوسی را بین بالیدگی زیستی و فعالیت بدنی نشان داد (289/0- =β، 001/0=P). نتایج الگویابی معادله‌های ساختاری حاکی از برازش خوب الگو (46/0 = معیار نکویی برازش) و معناداری ضریب مسیر غیرمستقیم بالیدگی زیستی و فعالیت بدنی با میانجی­گری نگرش به فعالیت بدنی (150/0- =β، 012/0=P)، عزت­نفس (091/0- =β، 015/0=P)، خودپندارة بدنی (062/0- =β، 016/0=P) و رضایت از تصویر بدن (009/0- =β، 019/0=P) بود. نتیجه‌گیری: برای ارتقاء رفتارهای مرتبط با سلامتی لازم است که برنامه­هایی طراحی شود تا دختران بلوغ را امری طبیعی و جذاب در گذار به دورة بزرگسالی قلمداد کنند و تفاوت‌های فردی و تنوع در ظاهر را بپذیرند.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Biological Maturation and Physical Activity in Mazandaran’s Female Adolescents: Mediating Role of Psychological Factors

نویسندگان [English]

  • Leyla Zameni 1
  • Abas Bahram 2
  • Hasan Khalaji 3
1 Department of Motor Behavior, Faculty of Humanities, Islamic Azad University, Sari Branch, Sari, Iran
2 Department of Motor Behavior, Faculty of Physical Education and Sport Sciences, Kharazmi University, Tehran, Iran
3 Department of Motor Behavior, Faculty of Physical Education and Sport Sciences, Kharazmi University, Tehran, Iran
چکیده [English]

Aim: Aim was to determine the relationship between biological maturation and physical activity of female adolescents regarding the mediating role of psychological factors. Methods: Method was correlational and statistical population included all of the 31522 female students of public junior schools, in Mazandaran Province in 2016-2017, using multi-stage random sampling method, finally 630 students were selected based on a ratio of 5 to each item with probability of sample loss. The tools included Khamis–Roche (1994) Adult Stature Estimation, Xiaomi Mi Band (2014) Pedometer, Seca 213 (2015) Stadiometer, Seca 813 (2015) Robusta Scales, Marsh (2010) Physical Self-description Questionnaire, Rosenberg (1965) Self-esteem Scale, Littelton, Axsom & Pury (2005) Body Image Concern Inventory and Simon & Smoll, (1974) Attitude toward Physical Activity Inventory. After excluding 57 respondents based on exclusion criteria, data were analyzed using structural equation modeling. Results: The data analysis showed a significant inverse relationship between biological maturation and physical activity (β= -0.289, P= 0.001). The structural equation modeling results showed a goodness of fit of model (GOF= 0.46) and there was significant indirect path coefficient between biological maturation and physical activity by mediating attitudes toward physical activity (β= -0.150, P= 0.012), self-esteem, (β= -0.091, P= 0.015), physical self-concept (β= -0.062, P= 0.016) and body image satisfaction (β= -0.009, P= 0.019). Conclusion: To promoting health-related behaviors, programs need to to be designed that girls can evaluate puberty as a normal and attractive transition to adulthood and to accept individual differences and differences in appearance.

کلیدواژه‌ها [English]

  • biological maturation
  • female adolescents
  • physical activity
  • physical self-concept
  • self-esteem

مراجع

بهرام، عباس.، عبدالملکی، زهرا.، و صالح صدق پور، بهرام. (1391). روان‌سنجی فرم کوتاه پرسشنامه خود توصیفی بدنی در دانش آموزان شهر تهران. مجله رفتار حرکتی، 11(2): 34-13.
پورآوری، مینو.، حبیبی، مجتبی.، عابدی پریجا، حسین.، و سید علی تبار، سید هادی. (1393). روان‌سنجی سیاهه نگرانی درباره تصویر بدنی در نوجوانان. مجله پژوهنده (مجله پژوهشی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی)، 19 (4): 199-189.
داوری، علی.، و رضازاده، آرش. (1393). الگوسازی معادلات ساختاری با نرم‌افزار PLS. تهران: انتشارات جهاد دانشگاهی.
بشلیده، کیومرث.، یوسفی، ناصر.، حقیقی، جمال.، و بهروزی، ناصر. (1391). بررسی ساختار عاملی مقیاس عزت نفس روزنبرگ با سه شکل واژه پردازی مثبت، منفی و نیمی از ماده­ها مثبت و نیمی منفی در دانشجویان دانشگاه شهید چمران اهواز. مجله مطالعات روانشناسی تربیتی، 9(15): 66- 42.
شاکری، معصومه.، مجتهدی، سید یوسف.، ناصریان، جواد.، و مرادخانی، مریم. (1391). بررسی برخی عوامل مؤثر بر چاقی در نوجوانان دختر مدارس راهنمایی تحت پوشش دانشگاه علوم پزشکی تهران. مجله دانشکده پیراپزشکی دانشگاه علوم پزشکی تهران (پیاورد سلامت)، 6 (5): 411-403.
عبدالملکی، زهرا.، صالح صدق‌پور، بهرام.، بهرام، عباس.، و عبدالملکی، فاطمه.(1389). اعتبار و پایایی پرسشنامه خودتوصیفی بدنی دختران نوجوان. فصلنامه روان‌شناسی کاربردی،4 (4): 55-42.
کاکاوند، علیرضا. (1394). اثر تعدیل‌کنندگی کمال‌گرایی بر ارتباط بین فشار فرهنگی – اجتماعی و نازضایتی از تصویر بدن. فصلنامه روان‌شناسی کاربردی، 9 (1): 139-123.
منصوری سپهر، روح الله.، باقریان، فاطمه.، و حیدری، محمود. (1390).ناهماهنگی شناختی و تغییر نگرش: نقش معیارهای مختلف در تعامل با عزت نفس. فصلنامه روان‌شناسی کاربردی، 5 (1): 116-101.
واعظ موسوی، محمدکاظم.، نصری، صادق.، و آفرینش خاکی، اکبر. (1386). معرفی و روان‌سنجی سیاهه نگرش کودکان به فعالیت بدنی. فصلنامه المپیک،3(39): 21-7.
Baccouche, M.A., Arous. I., Trabelsi, K.H., Masmoudi, L., & Elloumi, A. (2013). Effect of physical training on anxiety and self-esteem of obese adolescents. Journal of Humanities and Social Science, 8(6): 67-73.
Bacil, E.D.A., Júniora, O.M., Rech, C.R., Santos Legnani, R.F., & Campos, W. (2015). Physical activity and biological maturation: a systematic review. Revista Paulista Pediatria, 33(1):114-121.
Bradley, R.H., McRitchie, S., Houts, R.M., Nader, P., & O’Brien, M. (2011). Parenting and the decline of physical activity from age 9 to 15. International Journal of Behavioral Nutrition and Physical Activity, 8(33).
Chen, L., Zhang, C., Yeung, E., Ye, A., Mumford, S.L., Wactawski-Wende, J., & Schisterman, E.F. (2011). Age at menarche and metabolic markers for type 2 diabetes in prem&enopausal women: The BioCycle Study. Journal Clinical Endocrinol Metabolisem, 96(6): 1007-1012.
Clemes, S.A., & Biddle, S.J.H. (2013). The use of pedometers for monitoring physical activity in children and adolescents: Measurement Considerations. Journal of Physical Activity & Health, 10(2): 249-262.
CoelhoeSilva, M.J., Figueiredo, A.J., Simoes, F., Seabra, A., Natal, A., Vaeyens, R., & Malina, R.M. (2010). Discrimination of u-14 soccer players by level and position. International Journal of Sports Medicine, 31(11): 790-796.
Cumming, SP., Sherar, L.B., Pindus, D.M., Coelho e Silva, M. J., Malina, R.M., & Jardine, P.R. (2012). A biocultural model of maturity associated variance in adolescent physical activity. International Review of Sport and Exercise Psychology, 5(1): 23-43.
Dale, L.P., Vanderloo, L., Moore, S., & Faulkner, G. (2019). Physical activity and depression, anxiety, and self-esteem in children and youth: An umbrella systematic review. Mental Health & Physical Activity, 16: 66-79.
Drenowatz, C., Eisenmann, J.C., Pfeiffer, K.A., Wickel, E.E., Gentile, D., & Walsh, D. (2010). Maturity-related differences in physical activity among 10- to 12-year-old girl. American Journal of Human Biology, 22:18–22.
El-Amrawy, F., & Nounou, M.I. (2015). Are currently available wearable devices for activity tracking and heart rate monitoring accurate, precise, & medically beneficial? Healthcare Informatics Research, 21(4):315-20.
Fernandez-Bustos, J.G., Infantes-Paniagua A., Cuevas, R., & Conteras, O.R. (2019). Effect of physical activity on self-concept: theoretical model on the mediation of body image and physical self-concept in adolescents. Frontiers in Psychology, 10: 1573.
Hunter Smart, J.E., Cumming, S.P., Sherar, L.B., Standage, M., Neville, H., & Malina, R.M. (2012). Maturity associated variance in physical activity and health-related quality of life in adolescent females. A mediated effects model. Journal of Physical Activity Health, 9(1): 86-95.
Jackson, L., Cumming, S.P., Drenowatz, C., Standage, M., Sherar, L.B., & Malina, R.M. (2013). Biological maturation and physical activity in adolescent British females: The roles of physical self-concept and perceived parental support. Psychology of Sport and Exercise, 14(4): 447-454.
Li, R., Bunke, S., & Psouni, E. (2016). Attachment relationships and physical activity in adolescents: The mediation role of physical self-concept. Psychology of Sport and Exercise, 22 (1): 160-169.
Markey, C.N. (2010). Invited Commentary: Why Body Image is Important to Adolescent Development. Journal of Youth Adolescence, 39(12): 1387-1391.
Munro, B.H. (2012). Munro’s statistical methods for health care research. 6th Edition. Wolters Kluwer health: New York.
Pindus, D.M., Cumming, S.P., Sherar, L.B., Gammon, C., Silva, M.C., & Malina, R.M. (2014). Maturity-Associated Variation in Physical Activity and Health-Related Quality of Life in British Adolescent Girls: Moderating Effects of Peer Acceptance. International Journal of Behavioral Medicine, 21(5): 757-766.
Sabeston, c.M., Pila, E., Vani, M., & Thogersen-Ntoumani, C. (2019). Body Image, physical activity, and sport: a scoping review. Psychology of Sport and Exercise, 42: 48-57.
Seelen, J.V., Mikkelsen, A., & Wolderslund, M. (2018). A survey of students’ attitudes to implementing physical activity in Danish vocational education schools. Emprical Research in Vocational Education and Training, 10(7): 1-12.
Sherar, L.B., Cumming, S.P., Eisenmann, J.C., Baxter-Jone, A.D.G., & Malina, R.M. (2010). Adolescent biological maturity and physical activity: biology meets behaviour. Pediatric Exercise Sciences, 22(3): 332-349.
Tudor-Locke, C., Craig, C.L., Beets, M.W., Belton, S., Cardon, G.M., Duncan, S., Hatano, Y., Lubans, D.L., Olds, T.S., Raustorp, A., Rowe, D.A., Spence, J.C., Tanaka, S., & Blair, S.N. (2011). How many steps/day are enough? For children and adolescents. International Journal of Behavioral Nutrition and Physical Activity, 8(78): 1-14.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار