الگوی ساختاری رابطه بین الگوهای ارتباط والد-فرزند و طرحواره‌های ناسازگار اولیه با میانجیگری سبک‌های دلبستگی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشگاه آزاد اسلامی واحد کرج

2 دانشگاه علوم بهزیستی و توانبخشی

3 دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات

4 دانشگاه آزاد اسلامی واحد ابهر

چکیده

هدف: هدف پژوهش تعیین نقش میانجیگر سبک‌های دلبستگی در رابطه بین الگوهای ارتباط والد- فرزند با طرحواره‌های ناسازگار اولیه بود. روش: روش پژوهش همبستگی و جامعه آماری دانشجویان دانشگاه‌های آزاد اسلامی تمام واحدهای علوم و تحقیقات تهران در سال تحصیلی 97-1396 به تعداد 196100 نفر بود. به روش نمونه‌گیری خوشه‌ای چند مرحله‌ای دانشکده‌های ادبیات و علوم انسانی، علوم پایه و فنی مهندسی انتخاب و حجم نمونه به پیشنهاد میشل 1993 و با در نظر گرفتن نسبت 10 تا 20 آزمودنی به ازای هر متغیر و احتمال ریزش 420 نفر تعیین شد. داده‌ها با استفاده از مقیاس الگوی ارتباط والد- فرزند باقری (1392)، نسخه کوتاه پرسشنامه طرحواره یانگ 1998 و پرسشنامه دلبستگی بزرگسالان هازن و شیور (1987) جمع‌آوری و بعد از حذف 58 پرسشنامه مخدوش و داده پرت، داده‌ها با روش الگویابی معادله‌های ساختاری تحلیل شد. یافته‌ها: نتایج نشان داد که الگوی ساختاری پژوهش برازش مناسبی دارد و تنها سبک دلبستگی دوسوگرا می‌تواند در سطح 99 درصد اطمینان رابطه بین الگوی ارتباطی آزادی مدار را با طرحواره‌های حوزه بریدگی و طرد (229/0 =β)، خودگردانی و عملکرد مختل (241/0 =β)، محدودیت‌های مختل (150/0 =β)، دیگرجهت‌مندی (208/0 =β) و حوزه گوش به زنگی بیش از حد و بازداری (159/0 =β) و نیز رابطه بین الگوی ارتباطی امنیت مدار را با طرحواره‌های حوزه بریدگی و طرد (375/0 =β)، خودگردانی و عملکرد مختل (396/0 =β)، محدودیت‌های مختل (246/0 =β)، دیگرجهت‌مندی (340/0 =β) و حوزه گوش به زنگی بیش از حد و بازداری (260/0 =β) میانجیگری کند. نتیجه‌گیری: بر اساس این نتایج می­توان با آموزش الگوهای درست ارتباط والد-فرزند به والدین، مانع شکل‌گیری طرحواره‌های ناسازگار اولیه و آسیب­های ناشی از آن شد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Structural pattern of the relationship between parent-child relation patterns and early maladaptive schemas with the mediating role of attachment styles

نویسندگان [English]

  • Atefe khorasanizade 1
  • Hamid Poursharifi 2
  • Tahereh Ranjbari pour 1
  • Fariborz Bagheri 3
  • Jafar Poya manesh 4
1 Islamic Azad University, Karaj Branch
2 University of Rehabilitation Sciences and Social Welfare
3 Islamic Azad University, Science and Research Branch
4 Islamic Azad University, Abhar Branch
چکیده [English]

Aim: Aim of present study was to determine the mediating role of attachment
styles in relationship between parent-child relation patterns and early
maladaptive schemas. Method: Method was a correlational study and
statistical population included all the students of all branches of Islamic Azad
University, Science and Research Branch of Tehran during 2017-2018
academic year (N=196,100). Using multi-stage cluster sampling method,
Faculty of Literature and Humanities, Faculty of Basic Sciences and Faculty
of Engineering were selected and considering Mishel's (1993) suggestion and
a ratio of 10-20 subjects per variable and probable attrition, the sample size
was set at 420 individuals. To collect the data, Bagheri's (2012) Parent-child
Relation Pattern Inventory, Young’s (1998) Schema Questionnaire-short
form and Hazen & Shaver’s (1987) Adult Attachment Styles Questionnaire
were used and after discarding 58 distorted questionnaires, the data was
analyzed using structural equation modeling method. Results: The findings
showed that structural pattern of the research fits well and only ambivalent
attachment style can mediate the relationship between Liberal-based relation
pattern and disconnection and rejection (β= 0.229), impaired autonomy and
performance (β= 0.241), impaired limits (β= 0.150), other-directedness (β=
0.208) and over-vigilance/inhibition schemas (β= 0.159) and also between
secure-based pattern (β= 0.375) and disconnection and rejection (β= 0.396),
impaired autonomy and performance (β= 0.246), impaired limits (β= 0.340),
other directedness and over-vigilance/inhibition schemas (β= 0.260) at 0.01
confidence level. Conclusion: These results imply that through teaching
proper relation patterns of parent-child, we can prevent the formation of
maladaptive schemas and avoid its resulting damages. 

کلیدواژه‌ها [English]

  • الگوی ارتباط والد_فرزند
  • طرحواره های ناسازگار اولیه
  • سبک های دلبستگی

مراجع

  1. باقری، فریبرز. (۱۳۹۲). الگوی ارتباط والد-فرزند، مدل نظری فرزندپروری بر مبنای هستی‌شناسی و انسان‌شناسی اسلامی. دو فصلنامه پژوهشی مطالعات معارف اسلامی و علوم تربیتی، 1(1): 23-10.
  2. باقری، فریبرز.، و غفاری جعفر زادگان، فیروزه. (1392). بررسی ویژگی‌های روان‌سنجی (روایی و پایایی) مدل نظری پرسشنامه الگوی ارتباط والد-فرزند در افراد 15-30 ساله شهر تهران. فصلنامه اندازه‌گیری تربیتی، 3(4): 70-41.
  3. بیرامی، منصور.، و اسمعلی‌ کورانه، احمد. (1391). بررسی رابطه بین ریشه‌های تحولی (شیوه‌های فرزندپروری) و طرحواره‌های ناسازگار اولیه در حوزه بریدگی/طرد، خودگردانی و عملکرد مختل در مدل طرحواره یانگ. فصلنامه پژوهش‌های نوین روان‌شناختی، 7(4): 88-71.
  4. حمیدی، سمیه.، شاره، حسین.، و حجت، کاوه. (1394). مقایسه طرحواره‌های ناسازگار اولیه و سبک‌های دلبستگی در زنان مبتلا به واژینیسموس و زنان عادی. مجله زنان، مامایی و نازائی ایران، 18(11 و 12): 18-9.
  5. دانش، عصمت. نیکومنش، نرسانگا.، سلیمی نیا، نرگس.، سابقی، لیلا.، و شمشیری، مینا. (1393). رابطه صفات شخصیتی مادران با کمال‌گرایی دختران نوجوان آن‌ها. فصلنامه روان‌شناسی کاربردی، 8(4 پیاپی 32): 78-63.
  6. دانش، عصمت.، سلیمی نیا، نرگس.، حق رنجبر، فرخ.، نادری، فریده.، و عمویی، خدیجه. (1396). الگوی ساختاری تحول روانی-اجتماعی فرزندان در ارتباط با هوش معنوی و شیوه‌های فرزندپروری مادران آن‌ها. فصلنامه روان‌شناسی کاربردی، 11(1 پیاپی 41): 65-47.
  7. ذوالفقاری، مریم.، فاتحی زاده، مریم سادات.، و عابدی، محمدرضا. (1387). تعیین رابطه بین طرحواره‌های ناسازگار اولیه با ابعاد صمیمیت زناشویی زوجین شهر اصفهان. خانواده پژوهی، 4(3): 261-247.
  8. رفیعی، سحر.، حاتمی، ابوالفضل.، و فروغی، علی‌اکبر. (1390). رابطه بین طرحواره‌های ناسازگار اولیه و سبک‌های دلبستگی در زنان دارای خیانت زناشویی. جامعه ‌شناسی زنان، 2(1): 36-21.
  9. شهامت، فاطمه.، ثابتی، علیرضا.، و رضوانی، سمانه. (1389). بررسی رابطه سبک‌های فرزندپروری و طرحواره‌های ناسازگار اولیه. مجله مطالعات تربیتی و روان‌شناسی دانشگاه فردوسی مشهد، 11(2): 254-239.
  10. صادقی بیدمشکی، فرزانه.، و میر هاشمی، مالک. (1395). رابطه سبک‌های دلبستگی با طرحواره‌های ناسازگار اولیه با اختلال عملکرد جنسی. خانواده پژوهشی، 12(1): 169-155.
  11. مرادی، معراج.، و فقیهی، علی ‌نقی. (1396). رابطه پیوند والدینی با طرحواره‌های ناسازگار اولیه. پژوهشنامه اسلامی زنان و خانواده، 5(8): 23-43.
  12. مظاهری، محمدعلی.، نجاتی، وحید.، ذبیح زاده، عباس.، و ملکی، قیصر. (1396). سبک‌های دلبستگی و توانایی بازشناسی هیجانی چهره. پژوهش‌های کاربردی روان‌شناختی، 8(1): 11-1.
  13. نظری، فاطمه.، کاکاوند، علیرضا.، و مشهدی فراهانی، ملکه. (1394). رابطه طرحواره‌های ناسازگار اولیه با شیوه‌های فرزندپروری مادران و اختلال‌های بیرونی شده فرزندانشان. فصلنامه روان‌شناسی کاربردی، 9(2 پیاپی 34): 118-97.
  14. هنرپروران، نازنین.، خاتونی، زهرا.، باقری، سارا.، نامجو، فرهاد.، و هارونی زاده، زهرا. (۱۳۹۶). اثربخشی آموزش گروهی تحلیل ارتباط محاوره‌ای مادر-کودک بر ایمنی دلبستگی پسرهای 6 تا 10 سال دچار اختلال نافرمانی مقابله‌ای. فصلنامه روان‌شناسی کاربردی، 11(4): ۵۷۸-۵۵۷.
  15. هومن، حیدر علی. (1390). مدل یابی معادلات ساختاری با کاربرد نرم‌افزار لیزرل. تهران: انتشارات سمت، چاپ هفتم.
  16. References
  17. Camara, M., & Calvete, E. (2012). Cognitive schemas predicting anxiety and depressive symptoms: the role of dysfunctional coping strategies. European Psychiatry, 27(1): 1-8.
  18. Cames-Holt, K. (2012). Child- parent relationship therapy for adoptive families. FAM j, 20(4): 419-426.
  19. Esmali Kooraneh, A., & Amirsardari, L. (2015). Predicting early maladaptive schemas using Baumrind’s parenting styles. Iranian Journal of Psychiatry and Behavioral Sciences, 9(2): 26-30.
  20. Hazan, C., & Shaver, P. R. (1987). Romantic love conceptualized as an attachment process. Journal of Personality and Social Psychology, 52(1): 511-524.
  21. Kalil, A., Ryan, R., & Chor, E. (2014). “Time investments in children across family structures”. The Annals of the American Academy of Political and Social Science, 654(1): 150–168.
  22. Kline, R. B. (2005). Principles and practice of structural equation modeling. Edition 2. New York & London: Guilford press.
  23. Mans, G. B., Breat, C., & Vlierberqne, L. V. (2010). Attachment and symptoms of psychopathology: Early maladaptive schema as a cognitive link. Journal of clinical psychology and psychotherapy, 17(1): 374-387.
  24. Marchand-Reilly, J. F. (2012). Attachment anxiety, conflict behaviors, and depressive symptoms in emerging adults’ romantic relationships. Journal of Adult Development, 19(3): 170-176.
  25. Matejevic, M., Jovanovic, D., & Ilic, M. (2015). Patterns of family functioning and parenting style of adolescents with depressive reactions. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 185(1): 234-239.
  26. Meyers, L. S., Gamest. G., & Goarin, A. J. (2006). Applied multivariate research, design and interpretation. London: Sage Publication.
  27. Mikulincer, M., & Shaver, P. R. (2012). An attachment perspective on psychopathology. World Psychiatry, 11(1): 11-15.
  28. Monirpoor, N., Gholamyzarch, M., Tamaddonfard, M., Khoosfi, H., & Ganjali, A. R. (2012). Role of father–child relational quality in early maladaptive schemas. International Journal of High Risk Behaviors & Addiction, 1(2): 50-54.
  29. Mousavi, S.E., Low. W.Y., & Hanim Hashim, A. (2016). The relationships between perceived parental rearing style and anxiety symptoms in Malaysian adolescents: The mediating role of early maladaptive schemas. Journal of Depression and Anxiety, 2(1): 101-109.
  30. Mikulincer, M. & Shaver, P. R. (2012). An attachment perspective on psychopathology. World Psychiatry, 11(1): 11-15.
  31. Pellerone, M., Iacolino, C., Mannino, G., Formica, I., & Zabbara, S. M. (2017). The influence of parenting on maladaptive cognitive schema: A cross-sectional research on a group of adults. Psychology Research and Behavior Management, 10(1): 47-58.
  32. Sakulsriprasert, C., Phukao, D., Kanjanawong, S., & Meemon, N. (2016). The reliability and factor structure of Thai Young schema questionnaire-short form. Asian Journal of Psychiatry, 24(1): 85-90.
  33. Salcun, S. (2015). New frontiers and applications of attachment theory. Frontiers in Psychology, 6(1): 1-3.
  34. Simard, V., Moss, E., & Pascuzzo, K. (2011). Early maladaptive schemas and child and adult attachment: A 15-year longitudinal study. Psychol Psychother, 84(4): 349-366.
  35. Soygut, G., Karaosmanoglu, A., & Cakir, Z. (2009). Assessment of early maladaptive schemas: A psychometric study of the Turkish young schema questionnaire-short form-3. Turkish Journal of Psychiatry, 20(1): 75-84.
  36. Thimm, J. C. (2010). Early maladaptive schemas and interpersonal problems: A circumplex analysis of the YSQ-SF. International Journal of Psychology & Psychological Therapy, 13(1): 113-124.
  37. Waller, G., Meyer, C., & Hanian, V. (2001). Psychometric properties of the long & short versions of the Young Schema Questionnaire. Cognitive Therapy and Research, 25(2): 137-147.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار