اثربخشی بازی درمانی دلبستگی محور برخودکارآمدی والدینی مادران، تنظیم هیجانی و سازگاری اجتماعی کودکان دارای اضطراب جدایی: مطالعه موردی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 گروه روانشناسی-دانشکده علوم انسانی- دانشگاه اراک-اراک-ایران

2 گروه روانشناسی-دانشکده علوم انسانی-دانشگاه اراک- اراک-ایران

3 گروه رفتارحرکتی و روان شناسی ورزشی- دانشکده تربیت بدنی و علوم ورزشی-دانشگاه اراک-اراک- ایران

4 پژوهشکده خانواده، دانشگاه شهیدبهشتی، تهران، ایران.

چکیده

هدف: هدف پژوهش حاضر بررسی اثربخشی بازی دلبستگی محور بر خودکارآمدی والدینی مادران، تنظیم هیجانی، سازگاری اجتماعی و اضطراب کودکان دارای اضطراب جدایی است. روش اجرا:  پژوهش حاضر شبه آزمایشی از نوع تک آزمودنی خط پایه منفرد A.B بود. جامعه آماری شامل مادران و کودکان دارای اضطراب جدایی است که در مدت 4 ماه در سال 1399 به مرکز مشاوره و روان­شناسی پردیس شهر اصفهان مراجعه کردند. از این جامعه تعداد 3 کودک 5/3 تا 6 سال دارای اضطراب جدایی به صورت نمونه‌­گیری دردسترس انتخاب شدند.کودکان همراه با مادرانشان در بازی درمانی دلبستگی محور به مدت 8 جلسه و هرجلسه 45 دقیقه به صورت انفرادی شرکت کردند. جهت ارزیابی اثربخشی­ بسته از پرسشنامه خودکارآمدی والدینی (دومکا، 1996)، چک­ لیست تنظیم­ هیجانی (شیلدز و سیتچی، 1998)، پرسشنامه مهارت اجتماعی (ماتسون، 1983) و پرسشنامه اضطراب کودکان پیش­دبستانی (اسپنس، 2001) استفاده شد. نتایج با استفاده از رسم نمودار و درصد بهبودی اندازه اثر نشان داده­ شد. یافته‌­ها: نتایج تحلیل داده­ها نشان داد که در مرحله پس آزمون و پیگیری، اضطراب کودکان کاهش و خودکارآمدی والدینی مادران، تنظیم هیجانی و سازگاری اجتماعی کودکان  افزایش معناداری داشته­است. نتیجه‌­گیری: می­توان نتیجه گرفت که حضور مؤلفه­های دلبستگی در مداخله بازی درمانی دلبستگی محور موجب بهبود عملکرد رابطه مادر و کودک و کاهش اضطراب کودکان اضطراب جدایی می‌­شود، و راهبردهای کارآمدی را برای درمان مشکلات رفتاری و اضطراب جدایی کودکان دارای مشکلات دلبستگی در اختیار والدین و مراکز روان­­ درمانی کودکان قرار می­دهد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Effectiveness of Attachment-based Theraplay on Parental Self-Efficacy, Emotion Regulatoin and Social Adjustment in Children with Separation Anxiety: A Case report

نویسندگان [English]

  • Maryam Sadeghy 1
  • Soghra Akbari Chermahini 2
  • Alireza Bahrami 3
  • Prisa sadat Seyed mousavi 4
1 Psychology department-faculty of human science- Arak University, Arak, Iran.
2 Psychology Department- Faculty of Human Science- Arak University-Arak-Iran
3 Department of Motor Behavior and Sport Psychology, Faculty of Sport Sciences, Arak University, Arak, Iran
4 Family research Institutey, Shahid Beheshti University, Tehran, Iran
چکیده [English]

Aim: This study aimed to investigate effectiveness of attachment-based Theraplay on parental self-efficacy of mothers, emotional regulation, social adjustment and anxiety of children with separation anxiety. Method: The present study is a quasi-experiment, a kind of single-subject individual baseline A.B. The statistical population of the study incorporates mothers and children with separation anxiety (SAD) who have referred to Pardis counseling and psychological center in Isfahan for 4 months in 2020. Three children with Separation anxiety, between 3.5 to 6 years old were selectedby availablesampling. Children and their mothers participated individually in attachment-based Theraplay for eight forty-five-minute sessions. In order to evaluate the effectiveness of the package, Parental Self-Efficacy Questionnaire (Domka, 1996), Emotional Regulation Checklist (Shields & Cicchetti, 1998), Social Skills Questionnaire (Matson, 1983), and Preschool Anxiety Questionnaire (Spence, 2001) wereutilized and the results were demonstrated by graphs and improved effectiveness percentage. Results: The results indicated that in the post-test and follow up, children's anxiety scores have decreased significantly mothers' parental self-efficacy scores and children's emotional regulation and social adjustment have increased significantly. Conclusion: Based on the findings of this research, it can be concluded that the presence of attachment components in attachment-based Theraplay intervention improved performance of mother-child relationship and reduces separation anxiety in children. Attachment-based play therapy provides effective and advantageous strategies for mothers, parents, and child psychotherapy centers in order to promote parental sensitivity and treat behavioral problems and separation anxiety in children with attachment problems.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Emotional Regulation
  • Parental Self-Efficacy
  • Separation Anxiety
  • Social Adjustment
  • Theraplay

مراجع

انجمن روان­پزشکی آمریکا. (1395). راهنمای تشخیصی و آماری و اختلال­های روانی: ویرایش پنجم   DSM-5 . ترجمه دکتر فرزین رضاعی و همکاران. تهران: انتشارات ارجمند. (تاریخ انتشار اثر به زبان اصلی، 2013).  ]پیوند[
پروچسکا، جیمز؛ نورکراس. جان سی. (1398). نظریه­های روان درمانی. ترجمه یحیی سید محمدی. تهران: انتشارات روان. (تاریخ انتشار اثر به زبان اصلی ، 2003). ]پیوند[
 
جمشیدی، منیژه؛ خیاطان، فلور؛ و آقایی، اصغر. (1399). مقایسه اثر بخشی درمان ترکیبی پذیرش و تعهد و بازی درمانی دلبستگی محور و درمان پذیرش و تعهد بر کیفیت زندگی کودکان افسرده. نشریه روان پرستاری. بهار، 8 (پیاپی 1): 118-106. ]پیوند[.
 
سید موسوی، پریسا سادات؛ مظاهری، علی؛ پاکدامن، شهلا؛ و حیدری، محمود. (1392). اثر بخشی درمان دلبستگی محور با استفاده از روش پسخوراند ویدیویی برکاهش استرس والدینی و مشکلات برونی سازی کودکان. مجله روان شناسی معاصر. بهار، 8 (پیاپی 1): 46-33. ]پیوند[
سید موسوی، پریسا سادات؛ مظاهری، علی؛ پاکدامن، شهلا؛ و حیدری، محمود. (1392). اثر بخشی بازی درمانی دلبستگی محور بر حساسیت مادرانه و بازنمایی­­های منفی کودک از خود و مادر. مجله روانشناسی تحولی. زمستان، 10(پیاپی 38): 160-140. ]پیوند[
سید موسوی، پریسا سادات، قنبری، سعید؛ و مظاهری، محمد علی. (1394). اثربخشی مداخله دلبستگی محور با روش پسخوراند ویدیویی بر کاهش بازنمایی های منفی و اضطراب جدایی کودکان. فصلنامه علمی پژوهشی دانشگاه علوم پزشکی دانشگاه لرستان. تابستان، 17(پیاپی 2): 104-90. ]پیوند[
شفیعی­تبار، مهدیه؛ اکبری چرمهینی، صغرا؛ و مولایی یساولی، مهدی. (1399). ساختار عاملی و ویژگی­های روانسنجی چک­­لیست تنظیم هیجانی – نسخه والدین. فصلنامه سلامت روان کودک. پاییز، 7(پیاپی 3): 95-80].پیوند[
طالعی، علی؛ طهماسیان، کارینه؛ و وفائی، نرگس. (1390). اثربخشی آموزش برنامه فرزندپروری بر خوداثرمندی والدینی مادران. فصلنامه خانواده پژوهی. پاییز، 7 (پیاپی 27): 323-311. ]پیوند[
 
عاشوری، محمد؛ افروز، غلامعلی؛ ارجمندنیا، علی اکبر؛ پورمحمدرضای تجریشی، معصومه؛ و غباری بناب، باقر. (1394). اثربخشی برنامه والدگری مثبت بر خودکا­رآمدی والدینی و تعامل مادر و کودک دارای کم­توانی هوشی. مجله علمی پژوهشی دانشگاه علوم پزشکی شهید صدوقی یزد. تابستان، 23 (پیاپی 5): 500-489.  ]پیوند[
 
عظیمی­فر، شیرین؛ جزایری، رضوان السادات؛ فاتحی­زاده، مریم السادات؛ و عابدی، احمد. (1397). بررسی اثربخشی آموزش فرزندپروری مبتنی بر پذیرش و تعهد بر خودکارآمدی والدینی مادران دارای مشکلات رفتاری برونی سازی شده. فصلنامه خانواده پژوهی. پاییز، 14(پیاپی 55): 457-443. ]پیوند[
قنبری، سعید؛ خان محمدی، مریم؛ خداپناهی، محمدکریم؛ مظاهری، محمد علی؛ و غلامعلی لواسانی، مسعود (1390). بررسی ویژگی­های روانسنجی مقیاس اضطراب کودکان پیش دبستانی. مجله روان شناسی. پاییز،15(پیاپی 3): 222-235. ]پیوند[
کریمی ایوانکی، مرجان؛ سیدموسوی، پریسا سادات؛ و طهماسیان، کارینه. (1398). اثربخشی درمان مبتنی بر رابطه والد-کودک بر خودکارآمدی و رابطه مادر-کودک. فصلنامه روان شناسی تحولی. تابستان، 15 (پیاپی،60): 401-391. ]پیوند[
محمدی پور، محمد؛ مزارعی ستوده، احمد. (1397). اثربخشی مداخله دلبستگی محور بر بهبود رابطه والد-کودک و کاهش نشانه­های اضطراب جدایی در کودکان 7 تا10 ساله. فصلنامه علمی-پژوهشی روان­شناسی کاربردی. تابستان،12(پیاپی2): 242-223. ]پیوند[
 
یوسفی، فریده؛ خیر، محمد. (1381). بررسی پایایی و روایی مقیاس سنجش مهارت­های اجتماعی ماتسون و مقایسه عملکرد دختران و پسران دبیرستانی در این مقیاس. ویژه نامه علوم تربیتی، پاییز، 18(پیاپی،36): 147-157. ]پیوند[
 
Aminayi, M., Roshan Chesli, R., Shairi, M. R., & Moharreri, F. (2015). Comparative study of parenting styles and parenting self-efficacy in mothers of children with and without anxiety symptoms. Journal of Fundamentals of Mental Health, 17(4), 186-191. [Link]
Booth, P. B. & Jernberg, A. M. (2010). Theraplay: helping parents and children build better relationships through attachment based play. USA: wiley publications. [Link]
Cicchetti D, Ackerman BP, Izard CE. (1995). Emotions and emotion regulation in developmental psychopathology. Development and Psychopathol.7:1–10.  [Link]
Coleman, P. K., & Karraker, K. H. (2003). Maternal self‐efficacy beliefs, competence in parenting, and toddlers' behavior and developmental status. Infant Mental Health Journal: Official Publication of The World Association for Infant Mental Health, 24(2), 126-148.[link]
De Montigny, F,. Lacharite, C,. (2005), Perceived parental efficacy: concept analysis. Journal of Advanced Nursing, 49(4) 387-396 [Link]
Dumka, L. E., Stoerzinger, H. D., Jackson, K. M., & Roosa, M. W. (1996). Examination of the cross-cultural and cross-language equivalence of the parenting self-agency measure. Family Relations, 216-222. [Link]
Herren, C., In-Albon, T., & Schneider, S. (2013). Beliefs regarding child anxiety and parenting competence in parents of children with separation anxiety disorder. Journal of Behavior Therapy and Experimental Psychiatry, 44(1), 53-60. [Link]
Hurrell, K. E., Houwing, F. L., & Hudson, J. L. (2017). Parental Meta-Emotion Philosophy and Emotion Coaching in Families of Children and Adolescents with an Anxiety Disorder. Journal of Abnorm Child Psychology, 45(3), 569-582. [Link]
Hurrell, K. E., Hudson, J. L., & Schniering, C. A. (2015). Parental reactions to children's negative emotions: Relationships with emotion regulation in children with an anxiety disorder. Journal of anxiety disorders, 29, 72-82. [Link]
Juffer, F., Bakermans-kranenburg, M. J., Van Ijzendoorn, M. H. (2008). Methods of the videofeedback programs to promote positive parenting alone, with sensitive discipline, and with representational attachment discussions. Newyork Lawrence erlbaum associates, Taylor & Francis group. [Link]
Kuhn, J., & Carter, A. (2006). Maternal self-efficacy and associated parenting cognitions among mothers of children with autism. American Journal of Orthopsychiatry, 76(4), 564-75. [Link]
Marvin, R., Cooper, G., Hoffman, K. & Powell, B. (2002). The circle of security project: attachmentbased intervention with caregiver-preschool child dyads. Attachment and Human Development, 4, 10124. [Link]
Matson J.L., Rotatori, A, F,. & Helsel, W. J. (1983). Development of a Rating Scale to Measure Social Skils in children: The matson evaluation of social skills with youngsters (MESSY), Behavior Research and Therapy, 21, 4, 335-340. [Link]
Melero, S., Morales, A., Espada, J. P., & Orgilés, M. (2021). Improving Social Performance Through Video-feedback with Cognitive Preparation in Children with Emotional Problems. Behavior Modification, Jan 29; 145445521991098. [Link]
Meybodi, F., Mohammadkhani, P., Pourshahbaz, A., Dolatshahi, B., Ebrahimzadeh Mousavi, M., & Heydari, H. (2018). Psychometric Properties of the Persian Version of the Emotion Regulation Checklist. Middle East Journal of Family Medicine, 7, 187[Link]
Salisbury, Susan. (2018). Using attachment enhancing activities based on the principles of Theraplay® to improve adult-child relationships and reduce a child’s ‘overall stress’ as measured by the Strength and Difficulties Questionnaire (SDQ). Emotional and Behavioural Difficulties, 23(4), 24440. [Link]
Salo, S., Flykt, M., Mäkelä, J., Lassenius-Panula, L., Korja, R., Lindaman, S., & Punamäki, R.-L. (2020). The impact of Theraplay therapy on parent-child interaction and child psychiatric symptoms: a pilot study. International Journal of Play, 9(3), 331-352. [Link]
 Salo, S., Kivistö, K., Korja, R., Biringen, Z., Tupola, S., Kahila, H., & Kivitie-Kallio, S. (2009). Emotional availability, parental self-efficacy beliefs, and child development in caregiver-child relationships with buprenorphine-exposed 3-year-olds. Parenting: Science and Practice, 9(3-4), 244-259. [Link]
Schimmenti, A., & Bifulco, A. (2015). Linking lack of care in childhood to anxiety disorders in emerging adulthood: the role of attachment styles. Child and Adolescent Mental Health, 20(1), 41-48. [Link]
Settipani, C. A., & Kendall, P. C. (2013). Social functioning in youth with anxiety disorders: Association with anxiety severity and outcomes from cognitive-behavioral therapy. Child Psychiatry & Human Development, 44(1), 1-18.[link]
Siu AF. (2014). Effectivness of Group Theraplay on enhancing social skiills among children with devolepmental disabilities. International Journal of Play Therapy, 23 (4):187.[link]
Smithee, L. C., Krizova, K., Guest, J. D., & Case Pease, J. (2021). Theraplay as a family treatment for mother anxiety and child anxiety. International Journal of Play Therapy, 30(3), 206. [Link]
Spence, S. H., Rapee, R., McDonald, C., & Ingram, M. (2001). The structure of anxiety symptoms amongpreschoolers. Behavior Research and Therapy, 1293-1316. [Link]
Sundberg, Britta, Ollersjö, Helene, & Nilsson, Karin. (2020). Child Psychiatric Symptoms and Parental Stress Before and After Theraplay Treatment: Umeå universitet. [Link]
Tironi, M., Charpentier Mora, S., Cavanna, D., Borelli, J. L., & Bizzi, F. (2021). Physiological Factors Linking Insecure Attachment to Psychopathology: A Systematic Review. Brain Sciences, 11(11),
             1477[Link]
Vanfleet, R. (2005). Filial therapy: strengthening parent- child relationship   through play. Florida: professional resource press. [Link]
Wettig, Herbert HG, Coleman, A, & Geider, Franz J. (2011). Evaluating the effectiveness of Theraplay in treating shy, socially withdrawn children. International Journal of Play Therapy, 20(1), 26. [Link]
 Yazdanipour, M., Ashori, M., & Abedi, A. (2021). The Comparison of the Effects of Filial Therapy and Theraplay on Anxiety in Children with Hearing Impairment. Journal of Family Research, 17, 117-136. [Link]
 

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار