بالیدگی زیستی و فعالیت بدنی دختران نوجوان مازندران: نقش عوامل واسطه ای عوامل روان شناختی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 گروه رفتار حرکتی، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد ساری، ساری، ایران

2 گروه رفتار حرکتی، دانشکده تربیت بدنی و علوم ورزشی، دانشگاه خوارزمی، تهران، ایران

3 گروه رفتار حرکتی و روان شناسی ورزشی، دانشکده تربیت بدنی و علوم ورزشی، دانشگاه اراک، اراک، ایران

چکیده

هدف: هدف این پژوهش تعیین ارتباط بالیدگی زیستی و فعالیت بدنی دختران نوجوان بر اساس نقش واسطه‌ای عوامل روان‌شناختی بود. روش: روش پژوهش همبستگی و جامعة آماری دانش­آموزان دختر دورة متوسطة اول مدارس دولتی استان مازندران در سال تحصیلی 96-1395 به تعداد 31522 نفر بود که به روش نمونه‌گیری چند مرحله‌ای تصادفی، در نهایت 630 نفر بر اساس نسبت پنج نفر به ازای هر گویه با احتمال ریزش نمونه انتخاب شدند. ابزارهای گردآوری داده‌ها شامل تخمین درصد قامت بزرگسالی خمیس–روشه (1994)، گام‌­شمار شیائومی می‌بند (2014)، قدسنج سکا 213 (2015)، ترازوی سکا 813 (2015)، پرسشنامة خودتوصیفی بدنی مارش (2010)، سیاهة نگرانی از تصویر بدن لیتلتون، آکسم و پوری (2005)، مقیاس عزت­نفس رزنبرگ (1965)، و سیاهة نگرش به فعالیت بدنی سایمول و اسمول (1974) بود. پس از حذف 57 نفر، داده‌ها با استفاده از روش الگویابی معادله‌های ساختاری تحلیل شد. یافته‌ها: داده‌ها رابطة معکوسی را بین بالیدگی زیستی و فعالیت بدنی نشان داد (289/0- =β، 001/0=P). نتایج الگویابی معادله‌های ساختاری حاکی از برازش خوب الگو (46/0 = معیار نکویی برازش) و معناداری ضریب مسیر غیرمستقیم بالیدگی زیستی و فعالیت بدنی با میانجی­گری نگرش به فعالیت بدنی (150/0- =β، 012/0=P)، عزت­نفس (091/0- =β، 015/0=P)، خودپندارة بدنی (062/0- =β، 016/0=P) و رضایت از تصویر بدن (009/0- =β، 019/0=P) بود. نتیجه‌گیری: برای ارتقاء رفتارهای مرتبط با سلامتی لازم است که برنامه­هایی طراحی شود تا دختران بلوغ را امری طبیعی و جذاب در گذار به دورة بزرگسالی قلمداد کنند و تفاوت‌های فردی و تنوع در ظاهر را بپذیرند.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Biological Maturation and Physical Activity in Mazandaran’s Female Adolescents: Mediating Role of Psychological Factors

نویسندگان [English]

  • Leyla Zameni 1
  • Abas Bahram 2
  • Hasan Khalaji 3
1 Department of Motor Behavior, Faculty of Humanities, Islamic Azad University, Sari Branch, Sari, Iran
2 Department of Motor Behavior, Faculty of Physical Education and Sport Sciences, Kharazmi University, Tehran, Iran
3 Department of Motor Behavior, Faculty of Physical Education and Sport Sciences, Kharazmi University, Tehran, Iran
چکیده [English]

Aim: Aim was to determine the relationship between biological maturation and physical activity of female adolescents regarding the mediating role of psychological factors. Methods: Method was correlational and statistical population included all of the 31522 female students of public junior schools, in Mazandaran Province in 2016-2017, using multi-stage random sampling method, finally 630 students were selected based on a ratio of 5 to each item with probability of sample loss. The tools included Khamis–Roche (1994) Adult Stature Estimation, Xiaomi Mi Band (2014) Pedometer, Seca 213 (2015) Stadiometer, Seca 813 (2015) Robusta Scales, Marsh (2010) Physical Self-description Questionnaire, Rosenberg (1965) Self-esteem Scale, Littelton, Axsom & Pury (2005) Body Image Concern Inventory and Simon & Smoll, (1974) Attitude toward Physical Activity Inventory. After excluding 57 respondents based on exclusion criteria, data were analyzed using structural equation modeling. Results: The data analysis showed a significant inverse relationship between biological maturation and physical activity (β= -0.289, P= 0.001). The structural equation modeling results showed a goodness of fit of model (GOF= 0.46) and there was significant indirect path coefficient between biological maturation and physical activity by mediating attitudes toward physical activity (β= -0.150, P= 0.012), self-esteem, (β= -0.091, P= 0.015), physical self-concept (β= -0.062, P= 0.016) and body image satisfaction (β= -0.009, P= 0.019). Conclusion: To promoting health-related behaviors, programs need to to be designed that girls can evaluate puberty as a normal and attractive transition to adulthood and to accept individual differences and differences in appearance.

کلیدواژه‌ها [English]

  • biological maturation
  • female adolescents
  • physical activity
  • physical self-concept
  • self-esteem