بررسی ویژگی‌های روان‌سنجی مقیاس شیوۀ فرزندپروری مبتنی بر توانمندی‌ها نسخه والد- کودک

نوع مقاله : علمی- پژوهشی

نویسندگان

1 دکتری روانشناسی تربیتی، دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران.

2 دانشیار گروه روانشناسی، دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران.

10.48308/apsy.2023.230859.1462

چکیده

هدف: هدف پژوهش بررسی ویژگی‌های روان‌سنجی مقیاس شیوۀفرزندپروری مبتنی بر توانمندی‌ها نسخه والد- کودک بود. روش: روش پژوهش همبستگی است. جامعه آماری شامل والدین دارای نوجوان 12 تا 18 ساله و نوجوانان 12 تا 18 ساله شهر تهران بودند. با روش نمونه‌گیری در دسترس 196 والدین و 213 نوجوان انتخاب شدند. والدین به پرسشنامه شیوۀفرزندپروری مبتنی بر توانمندی‌های بزرگسالان (SBPA) و مقیاس خودکارآمدی والدین (PSAM) و نوجوانان به پرسشنامه بهزیستی روان‌شناختی ریف و پرسشنامه ادراک شیوۀفرزندپروری مبتنی بر توانمندی‌ها (PSBP) پاسخ دادند. جهت بررسی پایایی و روایی پرسشنامه‌ها از ضریب همسانی درونی، روایی همگرا و تحلیل عاملی اکتشافی استفاده شد. یافته‌ها: نتایج نشان داد تحلیل عاملی اکتشافی برای شیوۀ‌فرزندپروری مبتنی بر توانمندی‌های بزرگسالان دربرگیرنده سه عامل آگاهی از توانمندی‌ها، حمایت و تشویق است که همبستگی معنادار با خودکارآمدی والدین (001/0>p؛ 42/0= 19/0=r) بیانگر روایی همگرا است. پایایی مقیاس با فاصله زمانی یک‌ ماه 65/0 تا 89/0 به‌دست آمد. تحلیل عامل اکتشافی برای پرسشنامه ادراک شیوه‌فرزندپروری مبتنی بر توانمندی‌های نوجوانان دربرگیرنده سه عامل دریافت توجه و حمایت، شناخته شدن و دریافت فرصت است که همسبتگی معنادار با بهزیستی‌روان‌شناختی نوجوان (005/0، 001/0 >p: 59/0- 16/0=r) بیانگر روایی همگرا است. پایایی مقیاس با فاصله زمانی یک ماه 70/0 تا 84/0 به‌دست آمد. نتیجه‌گیری: هر دو پرسشنامه ابزاری روا و پایا هستند که می‌توان در تعامل والدین و کودک با تاکید بر توانمندی مورد استفاده قرار داد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

The Psychometric Characteristics of Strength‐based parenting scaleparent-child version

نویسندگان [English]

  • zahra khosrojerdi 1
  • Mahmood heidari 2
1 PhD in Educational Psychology, Faculty of Education and Psychology, Shahid Beheshti University, Tehran, Iran
2 Associate Professor, Department of Psychology, Faculty of Educational Sciences and Psychology, Shahid Beheshti University, Tehran, Iran.
چکیده [English]

Aim: The aim of this study was to investigate the psychometric properties of strength‐based parenting scale, parent-child version. Method: The research method is correlation. The statistical population included parents with teenagers aged 12 to 18 and teenagers aged 12 to 18 in Tehran. 196 parents and 213 teenagers were selected by available sampling method. Parents responded to the scale of strengths-based parenting adult (SBPA) and Parental Self-Efficacy Scale (PSAM), and adolescents to the Ryff Psychological Well-Being Questionnaire and the Questionnaire of Perceptions of strengths-based parenting (PSBP). In order to check the reliability and validity of the questionnaires, internal consistency coefficient, convergent validity and exploratory factor analysis were used. Results: The results showed that the exploratory factor analysis for the strength‐based parenting of adults includes the three factors of awareness of strengths, support and encouragement and the significant correlation with parents' self-efficacy (p < 0.001; r = 0.42) indicates convergent validity. The reliability of the scale was obtained of 0.65 to 0.89. the exploratory factor analysis for the questionnaire on the perception of strengths-based parenting of teenagers includes three factors of receiving attention and support, recognition and Get the chance, that the significant correlation of with adolescent psychological well-being (r=0.16-0.59, p<0.001) indicates convergent validity. The reliability of the scale was obtained with a time interval of 0.70 to 0.84. Conclusion: Both questionnaires are valid and reliable tools that can be used in parent-child interaction with an emphasis on strength.

کلیدواژه‌ها [English]

  • psychological well-being of adolescents
  • parental Self-Efficacy
  • strength‐based parenting

مراجع

پسندیده، م.، م.، و زارع، ل. (1395). بررسی ابعاد بهزیستی روانشناختی، تاب‌آوری و شوخ‌طبعی در بیماران عروق کرونر قلب و افراد سالم، روانشناسی سلامت، 2، 108- 88. [پیوند]
خانجانی، م.، شهیدی، ش.، فتح‌آبادی، ج.، مظاهری، م.، و شکری، ا. (1393). ساختار عاملی و ویژگی روان‌سنجی فرم کوتاه مقیاس روان‌شناختی ریف در دانشجویان دختر و پسر، مجله اندیشه و رفتار، 8 (32)، 27- 38.[پیوند]
صادقی، م.، اکبری‌چرمهینی، ص.، بهرامی، ع. ل. و سیدموسوی، پ. س. (1401). اثربخشی بازی درمانی دلبستگی محور برخودکارآمدی والدینی، تنظیم هیجانی و سازگاری اجتماعی کودکان دارای اضطراب جدایی: مطالعه موردی، فصلنامه علمی – پژوهشی روان‌شناسی کاربردی، 16، 2 (62)، 132- 107. [پیوند]
طالعی، ع.، طهماسیان، ک. و وفائی، ن (1390). اثربخشی آموزش برنامه فرزندپروری مثبت بر خوداثرمندی والدینی مادران، فصلنامه خانواده پژوهی، 7 (27)، 323- 311. [پیوند]
طهرانچی، ف. (1394). تاثیر برنامة آموزش والدینی موثر بر خودکارآمدی مادر و تعارض مادر نوجوان در خانوادههای مادرسرپرست. پایان نامة کارشناسی ارشد در رشته روانشناسی خانواده درمانی، پژوهشکدة خانواده، دانشگاه شهید بهشتی، تهران.
کلاین، پ. (1393). راهنمای تحلیل عاملی آسان، ترجمه، صدرالسادات، ج.، و مینایی، ا. تهران: انتشارات سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاه‌ها (سمت).
نیمیک، ام. رایان. (1399). مداخلات در توانمندی‌های منش راهنمای عملی بالینگران، ترجمه، خدایاری‌فرد، محمد.، حسنی‌راد، مرجان.، و حلمی، کتایون.، تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
هومن، ح. (1394). تحلیل داده‌های چندمتغیری در پژوهش رفتاری، تهران: انتشارات پیک فرهنگ.
Allen, K. A., Waters, l. E., Arslan, G., & Prentice, M. (2022). Strength‐based parenting and stress‐related growth in adolescents: Exploring the role of positive reappraisal, school belonging, and emotional processing during the pandemic, Journal of Adolescence, 1-15.] link [  
Ardelt, M.& Eccles, J. (2001). Effects of mother’s parental efficacy beliefs and promotive parenting strategies on inner-city youth. Journal of Family Issues, 22(8), 944–972]. link [
Dumka, L. E., Stoerzinger, H. D., Jackson, K. M., & Roosa, M. W. (1996). Examination of the cross cultural and cross-language equivalence of the parenting self-agency measure, Family Relations, 45(2),216-222.] link [
Donaldson, S., Dollwet, M., & Rao., M. (2015). Happiness, excellence, and optimal human functioning revisited: Examining the peer-reviewed literature linked to positive psychology. Journal Positive Psychology, 10, 185–195.] link [
Eyre, O., and Thapar, A. (2014). Common adolescent mental disorders: transition to adulthood. Lancet, 383, 1366–136]. link [
Jack, H. K., Sun, J., Loton, D., Chin, T. C., & Waters, L. E. (2018). Strengths and Subjective Wellbeing in Adolescence: Strength-Based Parenting and the Moderating Effect of Mindset, Journal Happiness Studies, 19, 567–586.] link [
Jones, T. L., & Prinz, R. J. (2005). Potential roles of parental self-efficacy in parent and child adjustment: A review. Clinical Psychology Review, 25(3), 341–363]. link [
Govindji, R., and Linley, P. A. (2007). Strengths use, self-concordance and wellbeing: implications for strengths coaching and coaching psychologists. International Coaching Psychology Review, 2, 143–153. ]link [
Glatz, T. & Trifan, A. T. (2019). Examination of Parental Self-Efficacy and Their Beliefs About the Outcomes of Their Parenting Practices, Journal of Family, 40(10) 1321 –1345. ]link[
Linley, A., Willars, J., and Biswas-Diener, R. (2010). The Strengths Book: Be Confident, Be Successful, and Enjoy Better Relationships by Realizing the Best of You. Coventry, CV: CAPP.
Loton, D., & Waters, l. E. (2017). The Mediating Effect of Self-Efficacy in the Connections between Strength-Based Parenting, Happiness and Psychological Distress in Teens. Frontiers in Psychology, 8(1707), 1-13. ]link [
Niemiec, R. M., & McGrath, R. E. (2019). The power of character strengths: appreciate and ignite your positive personality, VIA Institute on Character Publish.
Peterson, C., & Seligman, M. (2004). Character Strengths and Virtues: A Handbook and Classification, Oxford university press.  
Rashid, T., & McGrath, R. (2020). Strengths‐based actions to enhance wellbeing in the time of COVID‐19. International Journal of Wellbeing, 10(4),113–132]. link [
Ryff, C. D. (1989). Happiness is everything, or is it? Explorations on the meaning of psychological well-being. Journal of Personality and Social Psychology, 57, 1069-1081. [link]
Rusk, R. D., & Waters, L. E. (2013). Tracing the size, reach, impact, and breadth of positive psychology. Journal of Positive Psychology, 8, 207–221.[link]
Raikes, H. A., & Thompson, R. A. (2005). Efficacy and social support as predictors of parenting stress among families in poverty. Infant Mental Health Journal, 26, 177–190. [link]
Schwartz, O. S., Sheeber, L. B., Dudgeon, P., and Allen, N. B. (2012). Emotion socialization within the family environment and adolescent depression. Clinical Psychology Review. 32, 447–453.  ]link[
Spreitzer, G., Stephens, J. P., and Sweetman, D. (2009). The reflected best self-field experiment with adolescent leaders: exploring the psychological resources associated with feedback source and valence. Journal of Positive Psychology, 4, 331–348. [link]
Suldo, S. M., Savage, J. A., and Mercer, S. H. (2014). Increasing middle school students’ life satisfaction: efficacy of a positive psychology group intervention. Journal Happiness Studies. 15, 19–42. [link]
Waters, l. E., Loton, D. j., Grace, D., Jacques-Hamilton, R., and Zyphur M. J (2019). Observing Change Over Time in Strength-Based Parenting and Subjective Wellbeing for Pre-teens and Teens. Frontiers in Psychology, 10:2273. [link]
Waters, l. E.  Loton, D.  Jach, H. K. (2019). Does Strength‑Based Parenting Predict Academic Achievement? The Mediating Effects of Perseverance and Engagement. Journal Happiness Studies, 20,1121–1140. [link]
Waters, l. E. (2015). Strength-Based Parenting and life satisfaction in teenagers, Advances in Social Sciences Research Journal, 2(11), 158-173.  ]link[
Waters, l. E., & Sun, J. (2017). Can a Brief Strength-Based Parenting? Intervention Boost Self-Efficacy and Positive Emotions in Parents? International Journal Applied Posit Psychology,1, 41- 56. ]link[
فصلنامه روان‌شناسی کاربردی

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده
انتشار آنلاین از تاریخ 14 خرداد 1402

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار