ساخت، رواسازی و تعیین پایایی پرسشنامۀ اختلال لجبازی و نافرمانی و سلوک کودکان پسر مقطع ابتدایی شهر تبریز بر اساس DSM-5*

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری-دانشگاه آزاد تبریز

2 استاد گروه روانشناسی

3 دانشگاه آزاد اسلامی واحد تبریز

چکیده

هدف: هدف از پژوهش حاضر ساخت پرسشنامه‌ای برای تشخیص اختلال لجبازی و نافرمانی و سلوک در کودکان پسر مقطع ابتدایی (6 الی 12 ساله) و بررسی روایی و پایایی آن بود. روش: روش پژوهش توصیفی از نوع همبستگی بود. تعداد 1200 نفر دانش‌آموز پسر مقطع ابتدایی شهر تبریز با روش نمونه‌گیری تصادفی چندمرحله‌ای انتخاب شدند و با همکاری مادران همان دانش‌آموزان پرسشنامۀ مورد نظر بر اساس DSM-5 ساخته شد. یافته‌ها: نتایج تحلیل عاملی اکتشافی با استفاده از چرخش مستقل واریماکس، سه عامل مستقل سلوک، رفتار جرو‌‌بحث و خلق خشمگین و تحریک‌پذیر را معرفی کرد که به ترتیب 79/15%، 75/14% و 06/14% واریانس متغیرها و بر روی هم 61/44% کل واریانس متغیرها را تبیین می‌کردند. برای بررسی روایی از روش ارزش ویژه بیشتر از 1 استفاده شد و نتایج نشان داد که هم عوامل سه‌گانه و هم کل پرسشنامه از روایی مطلوب برخوردارند. مقدار ضریب آلفای کرونباخ در بررسی پایایی عوامل سه‌گانه پرسشنامه به ترتیب برابر با 74/0، 60/0، 74/0 و برای کل پرسشنامه (77/0=α) به دست آمد. میانگین شیوع اختلال سلوک، رفتار جر و بحث و خلق خشمگین و تحریک‌پذیر کودکان گروه نمونه، طبق تعیین وضعیت اختلالات بر اساس رویکرد ابعادی DSM-5 در وضعیت «متوسط تا شدید» به ترتیب برابر با 7/2%، 8/7% و 6/15% به دست آمد. نتیجه‌گیری: با توجه به خصوصیات رفتارسنجی مطلوب پرسشنامه اختلال لجبازی و نافرمانی و سلوک کودکان می‌توان از این ابزار برای کاربردهای تحقیقاتی و بالینی استفاده کرد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Construction, Validation and Reliability of Oppositional Defiant and Conduct Disorder Questionnaire for Boys in Elementary School in Tabriz based on DSM-5*

نویسندگان [English]

  • aydin motamedin 1
  • Seyyed Davood Hosseininasab 2
  • Marzieh Alivandie Vafa 3
1 PhD student-Azad University of Tabriz
2 Professor of Psychology
3 Islamic Azad University of Tabriz
چکیده [English]

Aim: The aim of this study was making a questionnaire for diagnosis of Oppositional Defiant and Conduct Disorder in primary boys' school (6-12 years old) and to assess its validity and reliability. Method: The research method was descriptive correlational. A total of 1200 male elementary school students in Tabriz were selected by multi-stage random sampling method and with the cooperation of mothers of the same students, the questionnaire was constructed based on DSM-5. Results: The results of exploratory factor analysis using independent Varimax rotation introduced three independent conduct factors, argumentative/defiant behavior and angry/irritable mood that explained 15.79%, 14.75% and 14.06% of the variance of variables and 44.61% of the total variance of variables, respectively. In order to assess the validity, the Eigevalue method was used more than 1 and the results showed that both the three factors and the whole questionnaire have good validity. Cronbach's alpha coefficient in assessing the reliability of the three factors of the questionnaire was 0.74, 0.60, 0.74 and for the whole questionnaire (α=0.77), respectively. The mean prevalence of conduct disorder, argumentative/defiant behavior and angry/irritable mood behavior of children in the sample group were 2.7%, 7.8% and 15.6%, respectively, based on DSM-5 dimensional approach. Conclusion: Considering the desirable behavioral characteristics of Oppositional Defiant and Conduct Disorder Questionnaire, this tool can be used for research and clinical applications.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Reliability
  • Factor Analysis
  • Conduct
  • Oppositional Defiant
  • DSM- 5

مراجع

آریایی‌نژاد، نرگس.، و آریایی‌نژاد، امیر. (1396). افت تحصیلی و راه‌های پیشگیری از آن. تهران: نوروزی. [پیوند]
انجمن روان‌پزشکی آمریکا (1396). راهنمای تشخیصی و آماری اختلالات روانی، ویراست پنجم. ترجمه یحیی سیدمحمدی. تهران: نشر روان. (تاریخ انتشار به زبان اصلی: 2013). [پیوند]
بِرک، لورا. (1396). روانشناسی رشد: از لقاح تا کودکی. جلد اول. ویراست ششم. ترجمه یحیی سیّدمحمدی. تهران: ارسباران. [پیوند]
تهرانی‌دوست، مهدی.، شهریور، زهرا.، پاکباز، بهاره.، رضایی، آزیتا.، و احمدی، فاطمه. (1385). روایی نسخه فارسی پرسشنامه توانایی‌ها و مشکلات (SDQ). تازه‌های علوم شناختی، 8(4)، 39 – 33. [پیوند]
جاری، محسن.، کلیشادی، رویا.، اردلان، گلایول.، طاهری، مجذوبه.، تسلیمی، مهناز.، و مطلق، محمداسماعیل. (1395). شیوع اختلالات رفتاری در کودکان ایران. مجله تحقیقات نظام سلامت، 12(1)، 113– 109. [پیوند]
حمید، نجمه. (1398). روانشناسی مرضی کودک بر اساس  DSM-. چاپ سوم. تهران: ارجمند. [پیوند]
حیدری، جبار.، عظیمی، حمیده.، محمودی، قهرمان.، و محمدپور، رضاعلی. (1385). بررسی شیوع اختلالات رفتاری-هیجانی و عوامل مرتبط با آن در دانش‌آموزان مقطع ابتدایی مدارس شهرستان ساری سال تحصیلی 85- 1384. مجله دانشگاه علوم پزشکی مازندران، 16(56)، 100 – 91. [پیوند]
داگلاس، یو. (1393). اصلاح رفتار کودکان (مشکلات رفتاری در کودکان). ترجمه سیاوش جمال‌فر، چاپ ششم. تهران: موسسه نشر ویرایش. (تاریخ انتشار به زبان اصلی، 2002). [پیوند]
دانشمند خوراسگانی، مینا.، و یوسفی، زهرا. (1396). اثربخشی آموزش گروهی اصلاح سبک فرزندپروری بر اساس اصلاح طرحواره‌های ناسازگار به ماردان بر بهبود مشکلات رفتاری کودکان پیش‌دبستانی. دانش و پژوهش در روانشناسی کاربردی، 18(2)، 71 – 62. [پیوند]
درخشان، نوشین.، سیف، علی‌اکبر.، کیامنش، علی‌رضا.، و اَحدی، حسن. (1396). ساخت، اعتباریابی، رواسازی و هنجاریابی پرسشنامه انگیزش تحصیلی حالتی (ASM). نشریه علمی-پژوهشی آموزش و ارزشیابی، 10(40)، 104- 69. [پیوند]
درخشانپور، فیروزه.، ایزدیار، حمیده.، شاهینی، نجمه.، و وکیلی، محمدعلی. (1395). بررسی سطح اضطراب در دانش‌آموزان مقطع ابتدایی مدارس شهر گرگان. پژوهنده، 21(1)، 30-34. [پیوند]
رضویه، اصغر. (1396). روش‌های پژوهش در علوم رفتاری و تربیتی. شیراز: دانشگاه شیراز. [پیوند]
رنجبر، فاطمه.، نابدل، یونس.، و فخاری، علی. (1382). شیوع اختلالات روانپزشکی در کودکان و نوجوانان منطقه شمال‌غرب تبریز. مجله پزشکی دانشگاه علوم پزشکی تبریز. ویژه‌نامه، 60 -56. [پیوند]
رواقی، کیوان.، مهرعلیان، حسینعلی.، و شاهقلیان، ناهید. (1380). بررسی شیوع اختلالات رفتاری کودکان در مدارس ابتدایی شهرکرد. فصلنامه پرستاری و مامایی ایران، 13(27)، 41 – 35. [پیوند]
روشن‌چسلی، رسول.، جلالی، محسن.، و پوراحمدی اسفستانی، الناز. (1397). تعیین ویژگی‌های روان سنجی پرسشنامه غربالگری اختلالات هیجانی مرتبط با اضطراب کودک در دانش‌آموزان 17-10 ساله ایرانی. فصلنامه اندازه‌گیری تربیتی، 8(31)، 97- 65. [پیوند]
سرمد، زهره.، بازرگان، عباس.، و حجازی، الهه. (1395). روش‌های تحقیق در علوم رفتاری. چاپ سیزدهم. تهران: نشر آگه. [پیوند]
سیف، علی‌اکبر. (1394). ساختن ابزارهای اندازه‌گیری متغیرهای پژوهشی در روانشناسی و علوم تربیتی (آزمون و پرسشنامه). تهران: نشر دیدار. [پیوند]
شرودر، کارولین.، و گوردون، بتی. (1393). سنجش و درمان مشکلات دوران کودکی: راهنمای روان‌شناسان بالینی و روانپزشکان. ترجمه مهرداد فیروزبخت. چاپ سوم. تهران: نشر دانژه. (تارخ انتشار به زبان اصلی، 2003). [پیوند]
شفیع‌پور، سیّده زهرا.، شیخی، علی.، میرزایی، مهشید.، و کاظم‌نژاد لیلی، احسان. (1394). سبک‌های فرزندپروری و ارتباط آن با مشکلات رفتاری کودکان. فصلنامه پرستاری و مامایی جامع‌نگر، 25(76)، 56 – 49. [پیوند]
شمس اسفندآبادی، حسن؛ امامی‌پور، سوزان و صدرالسادات، سیدجلال (1382). بررسی شیوع اختلال رفتاری در دانش‌آموزان مقطع ابتدایی شهر ابهر. مجله توان‌بخشی. شماره 12، صص. 41- 34. [پیوند]
شهریوری، کتایون.، ناطق، ابراهیم.، عظیم‌خانی، امین.، و عزیزیِ‌جوان، حبیب‌علی. (1389). ساخت و هنجاریابی مقیاس درجه‌بندی تشخیص اختلال سلوک دانش‌آموزان مقطع پنجم ابتدایی شهر تهران (فرم معلمان). مجله اصول بهداشت روانی، 12(3)، 583 – 574. [پیوند]
شولتز، دوان پی.، و شولتز، سیدنی الن. (1396). نظریه‌های شخصیت. ترجمه یحیی سیّدمحمدی، ویراست دهم، چاپ 36، تهران: نشر ویرایش. [پیوند]
عابدی، احمد.، و قوام، علی.، (1388). روان‌شناسی و آموزش کودکان با نقص توجه/ بیش فعالی. چاپ اول. اصفهان: نشر نوشته.
کُری، جرالد. (1389). نظریه و کاربست مشاوره و روان‌درمانی. (ویراست هفتم). ترجمه یحیی سیّدمحمدی. چاپ پنجم. تهران: ارسباران. [پیوند]
کشکولی، فرامرز. (1382). بررسی همه‌گیرشناسی اختلالات رفتاری کودکان در مدارس ابتدایی شهرستان بوشهر. چکیده مقالات پنجمین همایش سراسری بهداشت روانی و اختلالات رفتاری در کودکان و نوجوانان، (18 – 16 مهر ماه)، ص 46. [پیوند]
گلدارد، کاترین.، و گلدارد، دیوید. (1389). مشاوره با کودکان با روش بازی‌درمانی. ترجمه زهرا ارجمندی. چاپ سوم. تهران: اندیشه‌آور. [پیوند]
مایرز، اندرو. (1395). مقدمه‌ای بر آمار و SPSS در روان‌شناسی. ترجمه اکبر رضایی، چاپ اول، تبریز: آیدین، انتشارات یانار. (تارخ انتشار به زبان اصلی، 2013). [پیوند]
مصرآبادی، جواد. (1398). آمار استنباطی در علوم رفتاری (ویراست سوم). تبریز: انتشارات دانشگاه شهید مدنی آذربایجان. [پیوند]
مقدم، مرضیه.، یاسمی.، محمدتقی.، بینا، مهدی.، عبدالمالکی، فریدون.، و باقری‌یزدی، سیدعباس. (1381). مطالعه اپیدمیولوژیک اختلالات رفتاری دانش‌آموزان دبستانی شهرستان قروه در سال 81-80 و بررسی اعتبار و پایایی فرم راتر معلم در سنجش اختلالات رفتاری آنها. مجله علمی دانشگاه علوم پزشکی کردستان، 7(25)، 11-7. [پیوند]
نجمی، سیّد بدرالدین. (1395). اختلالات رفتاری کودکان. دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی اصفهان. مجتمع آموزشی درمانی پژوهشی خورشید. برگرفته از سایت: nour.mui.ac.ir .  مورخ: 12/11/1396. ساعت: 10:56. [پیوند]
هیئت مولفان. (1391). روان‌شناسی عمومی (رشته روان‌شناسی). چاپ ششم. تهران: دانشگاه پیام نور. [پیوند]
 
Achenbach, T. M. (1992). Manual for the child behavior checklist/2-3 and 1992 profile. Burlington: University of Vermont, Department of Psychoses. [Link]
Aggarwal, A., Lindegaard, V., & Marwaha, R. (2020). Oppositional Defiant Disorder. In StatPearls [Internet]. StatPearls Publishing. [Link]
Amini Naghani, S., Najarpourian, S., & Samavi, S. A. (2020). Comparing the Effectiveness of the Triple P-Positive Parenting Program and Parenting Program of Acceptance and Commitment Therapy on Parent-Child Relationship and Self-efficacy of Mothers with Oppositional Defiant Disorder Children. Journal of Research and Health, 10(2), 111-122. [Link]
Araban, M., Montazeri, A., Stein, L. A. R., Karimy, M., & Mehrizi, A. A. H. (2020). Prevalence and factors associated with disruptive behavior among Iranian students during 2015: a cross-sectional study. Italian journal of pediatrics, 46(1), 1-7. [Link]
Bandura, A., & Hall, P. (2018). Albert bandura and social learning theory. Learning Theories for Early Years Practice, 63. [Link]
Carlson, R. G., Hock, R., George, M., Kumpiene, G., Yell, M., McCartney, E. D., ... & Weist, M. D. (2020). Relational Factors Influencing Parents’ Engagement in Special Education for High School Youth with Emotional/Behavioral Problems. Behavioral Disorders, 0198742919883276. [Link]
Chen, Y. L., Chen, W. J., Lin, K. C., Shen, L. J., & Gau, S. S. F. (2020). Prevalence of DSM-5 mental disorders in a nationally representative sample of children in Taiwan: methodology and main findings. Epidemiology and psychiatric sciences, 29. [Link]
Danforth, J. S., & Diller, J. W. (2020). The adaptive nature of coercive interactions between parents and their children with defiant Attention Deficit Hyperactivity Disorder: implications for treatment. In Functional Analysis in Clinical Treatment (pp. 123-149). Academic Press. [Link]
Eyberg. S. m. & pincus, D. (1999). The eyberg Child Behanir Inventory and Sutter- Eyberg Student Behavior Inventory: professional manual. Odessa, FL: Psychological Assessment Resources. [Link]
Granqvist, P., Mikulincer, M., & Shaver, P. R. (2020). An attachment theory perspective on religion and spirituality. In The Science of Religion, Spirituality, and Existentialism (pp. 175-186). Academic Press. [Link]
Hendrickx, G., De Roeck, V., Maras, A., Dieleman, G., Gerritsen, S., Purper-Ouakil, D., ... & Street, C. (2020). Challenges during the transition from child and adolescent mental health services to adult mental health services. BJPsych Bulletin, 1-6. [Link]
Hines, E. M., Moore III, J. L., Mayes, R. D., Harris, P. C., Vega, D., Robinson, D. V., ... & Jackson, C. E. (2020). Making student achievement a priority: The role of school counselors in turnaround schools. Urban Education, 55(2), 216-237. [Link]
Koechlin, H., Donado, C., Berde, C. B., & Kossowsky, J. (2018). Effects of childhood life events on adjustment problems in adolescence: a longitudinal study. Journal of Developmental & Behavioral Pediatrics, 39(8), 629-641. [Link]
Li, M. (2020). Effect of Maslow's Hierarchy of Needs Theory on Psychotherapy of Patients with Depression. Investigación Clínica, 61(1). [Link]
Magnin, E. & Maurs, C. (2017). Attention deficit/ hyperactivity disorder during adulthood. Reviwe Neurologique.173(7-8): 506-515. [Link]
Matsuura, M., Okubo, Y., Toru, M., Kojima, T., He, Y., Shen, Y., & Lee, C. K. (1993). A cross-national EEG study of children with emotional and behavioral problems: a WHO collaborative study in the Western Pacific Region. Biological psychiatry, 34(1-2), 59-65. [Link]
Merrill, B. M., Molina, B. S., Coxe, S., Gnagy, E. M., Altszuler, A. R., Macphee, F. L., ... & Pelham, W. E. (2019). Functional outcomes of young adults with childhood adhd: A latent profile analysis. Journal of Clinical Child & Adolescent Psychology, 49(2), 215-228. [Link]
Mishra, N., Mishra, A., & Dwivedi, R. (2015). Prevalence of conduct disorder in primary school children of rural Area. Journal of Evolution of Medical and Dental Sciences, 4(12), 1917-1923. [Link]
Mohammadi, M. R., Salmanian, M., Hooshyari, Z., Shakiba, A., Alavi, S. S., Ahmadi, A., ... & Ahmadi, N. (2019). Lifetime prevalence, sociodemographic predictors, and comorbidities of oppositional defiant disorder: The National Epidemiology of Iranian Child and Adolescent Psychiatric disorders (IRCAP). Brazilian Journal of Psychiatry, 42, 162-167. [Link]
Narzisi, A., Posada, M., Barbieri, F., Chericoni, N., Ciuffolini, D., Pinzino, M., ... & Muratori, F. (2020). Prevalence of autism spectrum disorder in a large Italian catchment area: a school-based population study within the ASDEU project. Epidemiology and psychiatric sciences, 29. [Link]
Park, S. C., & Park, Y. C. (2020). Korea in the Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders, Fifth Edition. Journal of Korean Medical Science, 35(2), e6. [Link]
Prabaharan, N. & Spadafora, N. (2019). Rejected Children. Encyclopedia of Evolutionary Psychological Science, Publisher: Springer. [Link]
Sekaran, V. C., Kamath, V. G., Ashok, L., Kamath, A., Hegde, A. P., & Devaramane, V. (2020). Parenting attitudes and dimensions as predictors of adolescent behavioural problems in the Indian context: A community-based study. Asian journal of psychiatry, 50, 101941. [Link]
Senol, V., Unalan, D., Akca, R. P., & Basturk, M. (2018). Prevalence of attention-deficit/hyperactivity and other disruptive behavior disorder symptoms among primary school-age children in Kayseri, Turkey. Journal of International Medical Research, 46(1), 122-134. [Link]
Setiawati, Y., Ardani, I. G. A. I., Yuniar, S., Atika, A., & Syulthoni, Z. B. (2020). Validity and Reliability of the Indonesian Version of the Conduct Disorder Rating Scale (CDRS)-Parent and Teacher as an Initial Screening for Conduct Disorders in Elementary School Children. Systematic Reviews in Pharmacy, 11(5), 744-749. [Link]
Tandon, M., & Pergjika, A. (2017). Attention deficit hyperactivity disorder in preschool-age children. Child and Adolescent Psychiatric Clinics, 26(3), 523-538. [Link]
Urban, J. R. (2020). Attachment Theory and Its Relationship with Anxiety. The Kabod, 6(2), 2. [Link]
Waddell, C., Shepherd, C., Schwartz, C., & Barican, J. (2014). Child and youth mental disorders: prevalence and evidence-based interventions. Vancouver, BC: Children’s Health Policy Centre, Faculty of Health Sciences, Simon Fraser University. [Link]
Whitcomb, S. A. (2013). Behavioral, social, and emotional assessment of children and adolescents. Routledge. Available on: https://www.amazon.com. [Link]
Winnicott, D. W. (2019). Attachment Theory. Key Concepts in Mental Health, 10, 421-8. [Link]
Yousefi, F., Shahvesi, S., Shahvesi, M., & Servatyari, K. (2020). The prevalence of oppositional defiant disorder and related factors among students of primary schools in Sanandaj in 2014. Shenakht Journal of Psychology and Psychiatry, 7(1), 117-125. [Link]
Zhang, N., Lee, S. K., Zhang, J., Piehler, T., & Gewirtz, A. (2020). Growth trajectories of parental emotion socialization and child adjustment following a military parenting intervention: A randomized controlled trial. Developmental psychology, 56(3), 652. [Link]
 

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار