سطوح آشکار و ضمنی هویت‌های دینی، ملی و مدرن در سازمان‌یافتگی شخصیت نوجوانان و جوانان

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشگاه علوم بهزیستی و توانبخشی،

2 دانشگاه شهید بهشتی

3 دانشگاه الزهرا،

چکیده

چکیدههدف: هدف پژوهش تعیین سه نوع هویت ملی، دینی و مدرن به‌صورت آشکار و ضمنی بود. روش: روش پژوهش همبستگی و جامعه آماری نوجوانان و جوانان شهرهای یزد و ساری به­تعداد 54602 نفر بود. تعداد 168 نفر به روش در دسترس انتخاب شد. برای جمع‌آوری اطلاعات به روش آشکار از پرسشنامه‌های سنجش هویت ملی، هویت دینی رحیمی‌نژاد و احمدی (1374) و هویت مدرن حاتمی (1390) و برای سنجشِ ضمنی، از آزمون رایانه‌ای تداعی ضمنی (نجات و حاتمی، 1391) استفاده شد. یافته‌ها: نتایج در ماتریس همبستگی نشان داد رابطه هویت‌های ملی و مدرن در دو سطح آشکار و ضمنی مثبت معنادار و ارتباط میان هویت‌های ملی و دینی با هویت مدرن در سطح آشکار، منفی معنادار است، هرچند در سطح ضمنی رابطه‌ای بین آن‌ها یافت نشد. طبق نتایج تحلیل واریانس، در سطح آشکار نمره‌های زنان تنها در هویت‌‌های دینی و ملی به‌طور معناداری بالاتر از مردان بود. در سطح ضمنی سنجش هویت نیز تنها تفاوت معنادار در بالاتر بودن هویت مدرن جوانان مازندرانی از نوجوانان مازندرانی بود. نتیجه‌گیری: این نتایج می‌تواند در شناخت ساختار هویتی فعلی نوجوانان و جوانان ایرانی کمک کننده باشد و از آن در برنامه‌های تربیتی موثر در رابطه با هویت استفاده شود.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Personality organization from the perspective of national, religious and modern identities in adolescents and youths

چکیده [English]

The aim of this study was to investigate national, religious and modern identities at explicit and implicit levels.
Method: The population of the study consisted of adolescents and youth in Mazandaran and Yazd from whom 168 participants were selected through convenience sampling. For collecting data at explicit level, national identity, religious identity questionnaires (Rahimi nejad & Ahmadi, 2005) and modern identity (Hatami, 2011) were used. For assessing identities implicitly, Implicit Association Test (Nejat, 2011) was used. Pearson correlation and three ways ANOVA were used for data analysis.
Results: Correlation outputs revealed a significant positive relationship between national and modern identities explicitly and implicitly (at explicit and implicit levels) and there was a significant negative relationship between national and religious identities with modern identity explicitly, although at implicit level there was no relationship. According to the ANOVA results, women obtain significantly higher scores than men at explicit religious identity and implicit modern identity's scores of Mazandaranis' youth were significantly higher than adolescents of this city.
Conclusion: It seems that Iranians youth and adolescents' identities are integrating and the structure of personality is rather mosaic than hierarchical.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Religious identity
  • National Identity
  • Modern identity
  • Implicit Association Test

مراجع

  1. انجدانی حسینی، مریم. (1390). نقش دینداری و رسانه‌ها در پیش‌بینی هویت ملی نوجوانان و جوانان شهر تهران، مطالعات قدرت نرم، سال اول، شماره 4، 96-53.
  2. انجدانی حسینی، مریم؛ درویزه، زهرا. (1391). بررسی و مقایسه ابعاد عاطفی، شناختی و رفتاری هویت ملی؛ مطالعه موردی دانش‌آموزان راهنمایی و متوسطه و دانشجویان شهر تهران، مطالعات ملی، مسلسل 50، سال سیزدهم، شماره 2، 26-3.
  3. باتمانی، لیلا. (1384). بررسی رابطه احساس عدالت توزیعی و هویت ملی در بین جوانان 18 تا 29 سال شهر تهران، پایان‌نامه کارشناسی‌ارشد، دانشکده علوم‌اجتماعی و اقتصادی دانشگاه الزهرا (س).
  4. پاشا، ابراهیم؛ فلاح‌زاده، محمدهادی. (1391). بررسی هویت دینی و ملی نوجوانان و جوانان شهر تهران با تاکید بر گروه مرجع، مطالعات ملی، دروه 13، شماره 4، صص 156-131.
  5. جوادی‌یگانه، محمدرضا و عزیزی، جلیل. (1387). هویت فرهنگی و اجتماعی در بین جوانان شهر شیراز با توجه به عامل رسانه، فصلنامه تحقیقات فرهنگی، سال اول، شماره 3، 183-213.
  6. حاتمی، امیرجلال. (1390). سازمان‌یافتگی شخصیت از منظر هویت‌های ملی، مذهبی، مدرن در دو نسل. پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی. دانشگاه شهیدبهشتی.
  7. حاجیانی، ابراهیم. (1379). تحلیل جامعه‌شناختی هویت ملی در ایران و طرح چند فرضیه. فصلنامه مطالعات ملی، سال دوم، شماره 5، 228-193.
  8. حسن‌زاده، حبیب‌الله. (1386). بررسی وضعیت هویت ملی و دینی جوانان در شهرستان سنندج، خلاصه مقالات همایش ملی جوانان و هویت ایرانی، تهران، سازمان انتشارات جهاد دانشگاهی، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات اجتماعی.
  9. زاده‌محمدی، علی؛ احمدآبادی، زهره؛ ملکی، قیصر. (1390). رابطه عوامل شخصیت با گرایش به خشونت: نقش میانجیگر پایگاه‌های هویت، فصلنامه روانشناسی کاربردی، سال 5، شماره 1 (17)، 40-24.
  10. حسین‌زاده، داوود؛ عزیزی، غلامرضا؛ شوقی، بهزاد. (1391). بررسی عوامل موثر در تحکیم هویت دینی دانش‌آموزان دوره متوسطه (مطالعه موردی آموزش و پرورش اسلامشهر)، فصلنامه پژوهش‌های اعتقادی-کلامی، سال دوم، شماره 6، 75-53.
  11. حکیم‌جوادی، منصور؛ نیکوگفتار، منصوره؛ دهباشی، معصومه؛ توسلی، معصومه. (1391). رابطه فردگرایی/جمع‌گرایی افقی و عمودی با هویت قومی در زنان و مردان ترکمن، پژوهش‌های روان‌شناسی اجتماعی، سال دوم، شماره 6، 91-77.
  12. دوران، بهزاد. (1381). تاثیر فضای سایبرنتیک بر هویت اجتماعی، پایان‌نامه دکتری، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه تربیت مدرس.
  13. ربانی، علی؛ ربانی، رسول؛ حسنی، محمدرضا. (1388). رسانه‌های جمعی و هویت ملی، فصلنامه پژوهش‌های ارتباطی، سال شانزدهم، شماره 58، صص 94-65.
  14. رحیمی‌نژاد، عباس؛ منصور، محمود. (1380). بررسی تحول هویت و رابطه آن با حرمت خود و حالت اضطراب در دانشجویان دوره کارشناسی. مجله دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تهران، 500-477.
  15. رزازی‌فرد، افسر. (1379). الگوی جامعه‌شناختی هویت ملی در ایران، با تاکید بر رابطه میان هویت ملی و ابعاد آن، فصلنامه مطالعات ملی، سال دوم، شماره 5، 110-131.
  16. تنهای رشوانلو، فرهاد؛ کرامتی، راضیه؛ سعادتی شامیر، ابوطالب. (1391). خوش‌بینی و عزت‌نفس در نوجوانان دختر: نقش سبک‌های هویت، فصلنامه روانشناسی کاربردی، سال 6، شماره 2 (22)، 90-73.
  17. سفیری، خدیجه؛ غفوری، معصومه. (1388). بررسی هویت دینی و ملی جوانان شهر تهران با تاکید بر تاثیر خانواده، پژوهش جوانان، فرهنگ و جامعه، سال اول، شماره دوم، 27-1.
  18. سفیری، خدیجه؛ نعمت‌الهی، زهرا. (1391). جهانی شدن و هویت دینی با تاکید بر تفاوت جنسیتی، مطالعات اجتماعی روانشناختی زنان، سال 10، شماره 3، 66-39.
  19. عباسی قادری، مجتبی. (1386). بررسی رابطه استفاده از اینترنت و هویت دینی کاربران، فصلنامه مطالعات و توسعه‌رسانه، سال هجدهم، سال اول، 50-40.
  20. عبدالهی، محمد. (1389). هویت ملی در ایران(فراتحلیل مقاله‌های فارسی موجود). فصلنامه علوم اجتماعی، شماره 50، 35-1.
  21. غفوری‌کله، سیده‌معصومه. (1384). بررسی هویت دینی و ملی جوانان شهر تهران با تاکید بر تاثیر خانواده بر آن، پایان‌نامه کارشناسی‌ارشد جامعه‌شناسی، دانشکده علوم اجتماعی و اقتصادی الزهرا (س).
  22. فخری، زهرا؛ باقریان، فاطمه. (1391). رابطه پیش‌داوری نسبت به اقوام ایرانی با هویت جمعی در دانشجویان، پژوهش‌های روان‌شناسی اجتماعی، سال دوم، شماره 8، 103-85.
  23. کلانتری، عبدالحسین؛ عزیزی، جلیل؛ زاهد زاهدانی، سعید. (1388). هویت دینی و جوانان (نمونه آماری شهر شیراز)، فصلنامه تحقیقات فرهنگی، دوره دوم، شماره 6، 141-125.
  24. محسنی، نیک‌چهره. (1379). ادراک خود از کودکی تا بزرگسالی، چاپ اول، تهران، انتشارات بعثت.
  25. مزیدی، مهدی؛ حیدری، محمود. (1392). ارتباط بین هوش معنوی و سبک مکانیزم‌های دفاعی، فصلنامه تحقیقات روانشناختی، پذیرفته شده برای چاپ.
  26. موحد، مجید؛ کاووسی، فرزانه. (1390). عوامل فرهنگی-اجتماعی مرتبط با هویت ملی نوجوانان شهر اهواز، مطالعه موردی دانش‌آموزان شهر اهواز، فصلنامه مطالعات ملی، شماره 46، سال 12، 132-113.
  27. نجات، پگاه؛ پورنقاش‌تهرانی، سیدسعید؛ حاتمی، جواد. (1390). تصورات قالبی جنسیتی مرتبط با گروه رشته‌های تحصیلی مختلف در ذهن دانشجویان ایرانی، فصلنامه پژوهش‌های روان‌شناسی اجتماعی، سال اول، شماره سوم، 18-1.
  28. نجات، پگاه، و حاتمی، جواد. (1391). بررسی آزمون تداعی ضمنی (IAT): مقایسۀ بین‌سازه‌ای و راهبردهای پاسخ‌دهی آزمودنی-ها، فصلنامۀ تازه‌های علوم شناختی، شماره 53، 87-75.
  29. نجات، پگاه؛ و حاتمی، جواد. (1391). تاثیرپذیری از تصورات قالبی جنسیتی در شغل‌گزینی: تمایز بین دانشجویان ریاضی فنی و علوم انسانی، فصلنامه روانشناسی کاربردی، سال 6، شماره 2(22)، 122-107.
  30. نجاتی، وحید. (1392). تصمیم‌گیری پرخطر در موقعیت‌های اجتماعی: طراحی آزمون ضمنی و معرفی ویژگی‌های روان‌سنجی آن، فصلنامه روانشناسی کاربردی، سال 7، شماره 1 (25)، 114-101.
  31. نیازی، محسن؛ شفائی‌مقدم، الهام. (1391). بررسی تاثیر رسانه‌های جمعی در گرایش به هویت ملی (مطالعه موردی شهروندان شهرستان کاشان در سال 1390). مطالعات میان‌رشته‌ای در رسانه و فرهنگ، سال دوم، شماره اول، 127-99.
  32. هاشمی‌پور، حمید. (1390). آماده‌سازی نرم‌افزار تداعی ضمنی عزت‌نفس و بررسی ویژگی‌های روان‌سنجی آن. پایان‌نامۀ کارشناسی‌ارشد. رشته روان‌شناسی‌عمومی، دانشکدۀ علوم‌تربیتی و روان‌شناسی، دانشگاه شهیدبهشتی.
  33. Baron, A. S., & Banaji, M. R. (2006). The development of implicit attitudes: Evidence of race evaluations from ages 6 and 10 and adulthood. Psychological Science, 17(1), 53–58.
  34. Barrett, M. (2007). Children's' Knowledge, Beliefs and Feelings about Nations and National Group, Hove: Psychology Press.
  35. Berzonsky, M. D. (1988). Self-theorists, identity status, and social cognition. In D. K. Lapsley & F. C. Power (Eds.), Self, ego, and identity: Integrative approaches (pp. 243–262). New York: Springer.
  36. Berzonsky, M. D. (1990). Self construction across the life-span: A process view of identity development. In G. H. Neimeyer & R. A. Neimeyer (Eds.), Advances in personal construct psychology (Vol. 1, pp. 155–186). Greenwich, CT: JAI Press.
  37. Berzonsky, M. D. (1993). A constructivist view of identity development: People as post-positivist self-theorists. In J. Kroger (Ed.), Discussions on ego identity (pp. 169–183). Hillsdale, NJ: Erlbaum.
  38. Epstein, S., Pacini, R., Denes-Raj, V., & Heier, H. (1996). Individual differences in intuitive-experiential and analytical-rational thinking. Journal of Personality and Social Psychology, 71, 390–405.
  39. Friedman, J. (1994). Cultural Identity and Global Process. London: Sage publication.
  40. Gawronski, B. Payne, B. K. (2010). Handbook of implicit social cognition. New York: The Guilford Press.
  41. Greenwald, A. G., & Banaji, M. R. (1995). Implicit social cognition: Attitudes, self-esteem, and stereotypes. Psychological Review, 102, 4–27.
  42. Greenwald, A. G., Nosek, B. A., & Banaji, M. R. (2003). Understanding and using the Implicit Association Test: I. An improved scoring algorithm. Journal of Personality and Social Psychology (85), 197-216.
  43. Greenwald, A. G., McGhee, D. E., & Schwartz, J. K. L. (1998). Measuring individual differences in implicit cognition: The Implicit Association Test. Journal of Personality and Social Psychology(74), 1464-1480.
  44. Hofman, W. Gawronski, B. Gschwendner, T. Le, H. & Schmitt, Manfred. (2005). A meta-analysis in the correlation between the implicit association test and explicit self-report. Personality and social psychology bulletin. 1369-1385.
  45. Lau, P. W., Lam, M. H., Leung, B. W. (2010). National Identity and the Beijing Olympics: School Children’s Responses in Mainland China, Taiwan & Hong Kong, Procedia Social and Behavioral Sciences 41, 6729–6738.
  46. Piaget, J., Weil, A. M. (1951); "The Development in Children of Idea of the Homeland and Relations to Others Countries", International Social Science Journal, 3, PP 561-578.
  47. Schwartz, S. J., Luyckx, K., & Vignoles, V. L. (Eds.). (2011). Handbook of Identity Theory and Research. New York: Springer.
  48. Sternberg, R. J., & Sternberg, K. (2012). Cognitive Psychology. six edition, United States of America, Wadsworth Publications.
  49. Maison, D. Greenwald, G. A. Bruin, H. R. (2004). Predictive validity of the implicit association test in studies of brands, consumer attitudes and behavior. Journal of consumer psychology, 14(4), 405-415.
  50. Wittenbrink, B., & Schwarz, N. (2007). An introduction to the assessment of attitudes with implicit measures. In B. Wittenbrink & N. Schwarz (Eds.), Implicit measures of attitudes (pp. 1-13). New York: Guilford Press.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار