اثربخشی آموزش خودکنترلی هیجانی بر مدیریت تعارضات بین فردی و راهبردهای مسئله‌گشایی در میان زنان دارای مشکلات زناشویی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

گروه روانشناسی دانشگاه زنجان، زنجان، ایران

چکیده

هدف:هدف از پژوهش حاضر بررسی اثربخشی خودکنترلی ‌هیجانی بر مدیریت تعارضات بین­فردی و راهبردهای مسئله­ گشایی زنان دارای مشکلات زناشویی بود. روش: ­­­پژوهش حاضر از نوع نیمه­ آزمایشی با طرح پیش­آزمون ـ پس­ آزمون با گروه کنترل و پیگیری بود. جامعۀ آماری پژوهش را 300 نفر از مادران دانش­آموزان ناحیه 1 شهر قزوین تشکیل دادند که 34 نفر باتوجه به کسب نمرۀ بالا در پرسشنامۀ تعارض زناشویی (MCQ) و نمرۀ پایین در مقیاس خودکنترلی‌هیجانی به عنوان نمونه انتخاب و بر اساس متغیرهای جمعیت شناختی همگن و به صورت تصادفی در دو گروه آزمایش (17n=) وکنترل (17n=) قرارگرفتند. گروه آزمایش بر اساس پروتکل تنظیم هیجان گروس در8 جلسه 75 دقیقه ای تحت آموزش خودکنترلی هیجانی قرارگرفت و گروه کنترل هیچ آموزشی دریافت نکرد. داده­ها از طریق پرسشنامه ­های سبک ­های مدیریت تعارضات بین ­فردی (ROCI- ‌II)و راهبردهای مسئله­گشایی (PSS) جمع­آوری و با استفاده از آزمون تحلیل کوواریانس چندگانه (MANCOVA) تحلیل شدند. یافته­ ها: نتایج نشان داد که با کنترل نمرات پیش ­آزمون، تفاوت گروه‌های آزمایش وکنترل در پس ­آزمون سبک ­های حل تعارض به غیر از سبک حل‌تعارض ملزم­ شده درسطح (05/0p <) و درسبک­ های حل‌مسئله درسطح (01/0p <) معنادار بود. نتایج مربوط به تأثیر خودکنترلی‌هیجانی بر سبک ­های حل تعارض و شیوه‌های حل‌مسئله در بررسی­ های مربوط به پیگیری همچنان برقرار بود.نتیجه ­گیری: براساس یافته ­های این پژوهش می­توان نتیجه گرفت که آموزش خودکنترلی هیجانی بر استفاده از روش‌های کارآمدتر مدیریت تعارض تأثیرگذار است و همچنین منجر به استفاده از سبک حل‌مسئله سازنده در مواجه با تعارضات می‌شود.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The Effectiveness of Emotional Self-Control Training on Managing Interpersonal Conflicts and Problem-Solving Strategies Among Women with Marital Problems

نویسندگان [English]

  • fateme shirmohammadi
  • tahere Elahi
  • loghman ebrahimi
Master of Psychology, university of zanjan, Zanjan Iran
چکیده [English]

Aim: The purpose of this study was to investigate the effect of emotional self-control training on managing interpersonal conflicts and problem-solving strategies among women with marital problems. Method: The research was a semi-experimental with pretest-post-test design with control group and follow-up study. The statistical population of the study was 300 women with marital problems, that 34 people according to their high grades in marital conflict questionnaire (MCQ)and low grades in emotional self-control index were selected as samples and  Based on demographic variables (age, education, economic status, duration of marriage, number of children), they became homogeneous, and randomly placed in two groups as experiment (n=17) and control groups(n=17).The experiment group was trained in eight 75-minute sessions base on the Gross emotional regulation protocol, and the control group did not receive any training. Data collected with interpersonal conflict management styles (ROCI-II) and problem solving questionnaires (PSS) and analyzed with Multi-covariance analysis (MANCOVA). Results: The results indicated that by controlling the pre-test grades, the difference between grades of experiment and control groups was meaningful among integrated conflict styles, avoiding, dominant and compromising except required conflict solution styles. The difference between experiment and control groups in problem solving styles (constructive and non-constructive) was meaningful, too. Results related to the effect of emotional self-control on conflict resolution styles and problem-solving methods persisted in follow-up studies. Conclusion: Based on the findings of this research, emotional self-control education has an impact on managing interpersonal conflicts and problem-solving strategies, accordingly.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Emotional Self Control
  • Conflict Management Styles
  • Problem Solving Strategies

مراجع

ابوالمعالی، خدیجه؛ مجتبائی، مینا و رحیمی، ندا(1392). پیش بینی رضایت از زندگی زناشویی بر اساس مهارت‌های حل‌مسئله اجتماعی و هوش معنوی در افراد متأهل. مجله علوم رفتاری، سال پنجم، شماره دوم،117-126. [پیوند].
اﺑﻮﺳﻌﻴﺪی ﻣﻘﺪم،نجمه ،ﺛﻨﺎﮔﻮی ﻣﺤﺮر .غلامرضا و ﺷﻴﺮازی، ﻣﺤﻤﻮد.(1399). اﺛﺮﺑﺨﺸﻲ درﻣﺎن ﭘﺬﻳﺮش و ﺗﻌﻬﺪ ﺑﺮ اﺣﺴﺎس ﺗﻨﻬﺎﻳﻲ، ﺷﺮم و ﮔﻨﺎه زﻧﺎن ﻣﺘﻘﺎﺿﻲ ﻃﻼق، فصلنامه روان شناسی ﻛﺎرﺑردی، 14(1 پیاپی-53): 35-54. [پیوند].
اعتمادی، عذرا؛ جابری، سمیه؛ جزایری، رضوان السادات و احمدی، سیداحمد(1393). بررسی رابطه مهارت های ارتباطی، الگوهای ارتباطی و سبک های حل‌تعارض با صمیمیمت زناشویی در زنان شهر اصفهان.  نشریه زن و جامعه، سال پنجم، شماره یک، صص63-74. [پیوند].
باباپور، خیرالدین(1385). بررسی رابطه بین شیوه های حل تعارض ارتباطی و سلامت روانشناختی دانشجویان. پژوهش های نوین روانشناختی (روانشناسی دانشگاه تبریز)، سال اول، شماره چهارم، صص 27-46. [پیوند].
باباپورخیرالدین، جلیل؛ پورشریفی، حمید و قطبی، محمدرضا(1392). نقش سبک‌های عشق‌ورزی و سبک‌های حل‌تعارض در پیش‌بینی رضایت‌مندی زناشویی، پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی دانشگاه تبریز. [پیوند].
بخشی پور رودسری، عباس؛ محمودعلیلو، مجید و ایرانی،سیدجواد(1387). مقایسه ویژگی‌های اختلال‌های شخصیت و راهبردهای مقابله‌ای(مبتنی بر شیوه های حل مسئله)  معتادان خودمعرف و گروه بهنجار،مجله روانپزشکی و روانشناسی بالینی ایران (اندیشه و رفتار)، دوره چهاردهم، شماره سوم، 289-297. [پیوند].
ثنایی ذاکر، باقر؛ علاقمند، ستیلا و فلاحتی، شهره(1396). مقیاسهای سنجش خانواده و ازدواج، تهران، بعثت [پیوند].
 پاکروان، اسماعیل؛ حقایق، سید عباس؛ طاهر نشاط دوست، حمید و مولوی، حسین(1392). اثربخشی روش آموزش حل‌مسئله بر رضایت زناشویی و نیمرخ روانی زوجین شهرستان بروجن. فرهنگ مشاوره و روان درمانی، سال چهارم، شماره شانزدهم، صص 15-31. [پیوند].
پیمانی، محسن (1395). بررسی رابطه بین هوش‌هیجانی و سبک­های دلبستگی با تعارضات زناشویی زوجین بدون مشکل زوجین و زوجین در حال طلاق،. کنفرانس جهانی روانشناسی و علوم تربیتی، حقوق و علوم اجتماعی در آغاز هزاره سوم. [پیوند].
حاتمی نیا,لیلا و آسیه توکلی) ۱۳۹۵(، بررسی تعارضات زناشویی در زوجین در شرف طلاق مراجعه کننده به کلینیک مشاوره خانواده دادگستری شهرستان شهر‌کرد با تأکید بر باورهای غیرمنطقی، سبک ابراز و مهارخشم، همایش پایش جرایم و آسیب های اجتماعی و راهکارهای پیشگیرانه، شهرستان فارسان، دانشگاه آزاد اسلامی واحد فارسان. [پیوند].
حاج نوروزی، زهرا (1394). نقش سیستم‌های مغزی رفتاری فعال ساز رفتاری و بازداری رفتاری در خودکنترلی و ارتباط آن با تاب آوری در زنان سرپرست خانوار. پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه زنجان. [پیوند].
حقیقی،حمید؛ زارعی،اقبال و قادری، فواد(1391)، بررسی ساختار عاملی و ویژگی‌های روانسنجی پرسشنامه سبک‌های حل تعارض رحیم (ROCI-II) در بین زوجین ایرانی، فصلنامه مشاوره و روان درمانی خانواده، دوره اول، شماره چهارم،534-564. [پیوند].
حکیمی تهرانی، لیلا؛ فاتحی زاده، مریم؛ باغبان، ایران و احمدی، سیداحمد(1391). اﺛﺮﺑﺨﺸﻲ آﻣﻮزش اﻣﻨﻴﺖ ﻫﻴﺠﺎﻧﻲ ﺑﺮ ﺗﻌﺎرﺿﺎت زﻧﺎﺷﻮﻳﻲ و ﺑﻬﺰﻳﺴﺘﻲ ذﻫﻨﻲ زﻧﺎن ﻣﺘﺄﻫﻞ. ﻓﺼﻠﻨﺎﻣﻪ ﻋﻠﻤﻲ ﭘﮋوﻫﺸﻲ ﺟﺎﻣﻌﻪ زن وجامعه، ﺳﺎلﺳﻮم، ﺷﻤﺎره ﺳﻮم،105-124. [پیوند].
زند، فریده؛ جمهری، فرهاد و میرزایی، بهشته(1387). رابطه هوش‌هیجانی با انواع سبک­های مدیریت تعارض. اندیشه ورفتار(روانشناسی کاربردی)، دوره دوم، شماره هشتم،35-44. [پیوند].
شاطری، زهره؛ اشکانی، نجمه و مدرس غروی، مرتضی(1388). بررسی رابطه بین نگرانی مرضی، شیوه­های حل‌مسئله و افکارخودکشی در نمونه غیربالینی. مجله علمی دانشگاه علوم پزشکی کردستان، سال چهاردهم، شماره یکم، صص42-24. [پیوند].
شاکریان، عطا(1391). نقش شخصیت و جنسیت در پیش بینی سازگاری زناشویی.مجله دانشگاه علوم پزشکی کرمانشاه، سال اول، شماره پنجاه و ششم، صص16-22. [پیوند].
صادقی فرد، مریم؛ سماوی، سیدعبدالوهاب و محبی، شهربانو(1394). رابطه مهارت‌های حل‌مسئله و سبک های حل‌تعارض با صمیمیت و سازگاری زناشویی در زوجین شهر بندرعباس، پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه هرمزگان. [پیوند].
صالحی، مهدیه؛ کوشکی، شیرین؛ سپاه منصور، مژگان و تقی لو، صادق(1388). ساختار عاملی مقیاس حل‌مسئله اجتماعی: نسخه تجدیدنظرشده. مجله تحقیقات روانشناختی، سال اول، شماره سوم، صص25-39. [پیوند].
فتحی آشتیانی،علی(1391). آزمون های روان­شناختی، تهران:بعثت. [پیوند].
کرائی، شهلا؛ سودانی، منصور؛ مهرابی زاده هنرمند، مهناز و مکتبی، غلامحسین(1394). اثربخشی آموزش هوش‌هیجانی بر مهارت‌های حل مشکل خانواده در دانشجویان متأهل. مجله دست‌آوردهای روان شناختی، دوره دوم، شماره دوم،189-208. [پیوند].
ﻛﻤﺎﻟﻴﺎن، ﺗﻬﻤﻴﻨﻪ، ﻣﻴﺮزا ﺣﺴﻴﻨﻲ ، حسن و ﻣﻨﻴﺮﭘﻮر ،نادر ( 1399). ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ اﺛﺮﺑﺨﺸﻲ روش ﻃﺮﺣﻮارهﻫﺎی ﻫﻴﺠﺎﻧﻲ ﺑﺎ روش ﺗﻤﺎﻳﺰﻳﺎﻓﺘﮕﻲ ﺧﻮد ﺑﺮ دﻟﺰدﮔﻲ زﻧﺎﺷﻮﻳﻲ زﻧﺎن. ﻓﺼﻠﻨﺎﻣﻪ روانشناسی کاربردی، 14(1 پیاپی 53):33-9 . [پیوند].
میری، انور؛ کریمیان،عدالت و استوار، فتاح(1394). ﻧﻘﺶ ﻋﺎﻃﻔﻪ ﻣﺜﺒﺖ و ﻣﻨﻔﯽ و ﺳﺒﮏ‌ﻫﺎﯾﯽ ﻣﺴﺄﻟﻪ ﮔﺸﺎﯾﯽ در ﭘﯿﺶ ﺑﯿﻨﯽ رﺿﺎﯾﺖ از زﻧﺪﮔﯽ در اﻓﺮاد ﻣﺒﺘﻼ ﺑﻪ دﯾﺎﺑﺖ. ﻓﺼﻠﻨﺎﻣﻪ ﭘﺮﺳﺘﺎری دﯾﺎﺑﺖ داﻧﺸﮑﺪه ﭘﺮﺳﺘﺎری و ﻣﺎﻣﺎﯾﯽ زاﺑﻞ، سال سوم، شماره سوم، صص،75-86. [پیوند].
یزدان پناه، محمدعلی؛ حضرتی ویری، اصغر؛ کیانی، ستار و اشرف آبادی، مسعود(1391). نقش سبک­های حل تعارض والدین و سازگاری اجتماعی و شیوه‌های حل مسئله اجتماعی فرزندان. فصلنامه علمی پژوهشی رفاه اجتماعی، سال دوازدهم، شماره چهل و هفتم،267-279. [پیوند].
یعقوبی، ابوالقاسم و محمد زاده، سروه(1395). اثر آموزش دیدگاه‌گیری اجتماعی بر سبک‌های حل تعارض زوجین. فصلنامه­ی فرهنگ مشاوره و روان درمانی، سال هفتم، شماره بیست و هشتم، صص104-131. [پیوند].
Abraham, G.P., & de Bruyne, T. (2000). Conflict management style and marital satisfaction. Journal of sex and marital therapy, 26(4), 321- 334. [Link].
Angeli, C., & Valanides, N. (2012). Epistemological beliefs and ill-structured problem-solving in solo and paired contexts. Educational Technology and Society, 15(1),2-14. [Link].
Anghel. T. C .(2016). Emotional Intelligence and Marital Satisfaction. Journal of Experiential Psychotherapy, 19(3), 14-19. [Link].
Bar-on, R. (1997). Bar-on Emotional Ouotient Inventory. Toronto: Multi Health System Inc. [Link].
Basogul, C., & Ozgur, G. (2016). Role of Emotional Intelligence in Conflict Management Strategies of Nurses. Asian Nursing Research,  10( 3), 228-233. [Link].
Ben-Ari, R., Hishberg, I. (2009). Attachment Styles, Conflict Perception, and Adolescents, Strategies of Coping withInterpersonal Conflict, Negotiation Journal, , 25 (1), 59-82. [Link].
Branje, S. J. T., Van doorn, M., Van der valk, I.,  & Meeus, W. (2009). Parent– adolescent conflicts, conflict resolution types, and adolescent adjustment. Journal of Applied Developmental Psychology, 30(1),195-204. [Link].
Cassidy, T. & Long, C. (1996).Problem solving style, stress and psychological illness. Development of a multifactorial measures. British Journal of Clinical Psychology, 35, 256 – 277. [Link].
Chambers, R., Gullone, E. & Allen, N.B. (2009). Mindful Emotion Regulation: on Integrative Review. Clinical Psychology Review, 29(1), 560- 572. [Link].
  Chan, J. C., Sit, E. N., & Lau, W. M.(2014). Conflict management styles, emotional intelligence and implicit theories of personality of nursing students: a cross-sectional. Nurse Education Today. 34(6), 934-9. [Link].
Chang, E. C. (2002). Perdicting suicide ideation in an adolescent population: Examining the role of social problem solving as a moderator and a mediator. Personality and Individual Differences, 32(1), 1279-1291. [Link].
Croyle, K. I., & Waltz, J. (2002). Emotional awareness and couples’ relationship satisfaction. Journal of marital and family therapy, 28 (4), 435-444. [Link].
Dabiriyan, T.H., Yamini, S.(2020). Personality traits and conflict resolution styles: A meta-analysis, Personality and Individual Difference, 157(15) . [Link].
Deniz, S. (2013). The relationship between emotional intelligence and problem solving skills in prospective teachers. Educational Research and Reviews, 8(24), 2339-2345. [Link].
Dunham, Sh. (2008). Emotional skillfulness in African American marriage. Intimate safety as a mediator of the relationship between emotional skillfulness and marital satisfaction. Unpublished Doctoral Dissertation. University of Akron. [Link].
Dwyer, M. T. (2005). Emotional intelligence and conflict resolution style as predictors of marital satisfaction in the first year of marriage. PH.D. Dissertation. University of North Carolina state. [Link].
Erozkan, A. (2013). Assessment of Social Problem Solving with Respect to Emotional Intelligence. The Online Journal of Counseling and Education, 2(3),16-32. [Link].
Goodwin, L. (2000). Resolving Auditor-Client Conflicts Concerning Financial Statement Issues, Department of Commerce University of Queensland Australia,. [Link].
Gross, J. J., Thompson, R. A.(2007). Emotion regulation: Conceptual foundations. In J. J. Gross (Ed.), Handbook of emotion regulation, New York: Guilford Press. [Link].
Kamp Dush, C. M., Taylor, M. G., & kroeger, R. A. (2008). Marital happiness and psychological well-being across the life course. Family Relations, 57(1), 211-226. [Link].
Khokhar, G & Selvamurthy,w. (2016). Correlation of Emotional Intelligence with Conflict Management Styles in IT based Organization. The International Journal of Indian Psychology, 3( 4), 22-30. [Link].
Layton, R. L., & Muraven, M. (2014). Self control linked with restricted emotional exterms. Personality and  Individual Difference, 58(1), 48-53. [Link].
Maltaby, J.,  Day, L., McCutcheon, L., Gillett, R., Houran, J.,  &Ashe, d.(2004). Personality and coping: A context for examining celebrity worship and mental health , British journal of psychology, 95(4):411-28.[Link].
Morera, O. F., Maydeu-Olivares, A., Nygren, T. E., White, R. J., Fernandez, N. P., & Skewes, M. C. (2006). Social problem solving predicts decision making styles among US Hispanics. Personality and Individual Differences, 41(1), 307-317. [Link].
Özgüç .S., Tanrıverdi.,D.(2018). Relations Between Depression Level and Conflict Resolution Styles, Marital Adjustments of Patients With Major Depression and Their Spouses, Psychiatric Nursing, 32(3), 337-342. [Link].
Schudlich, T. D. D. R., Stettlerb, N. M., Stoudera, K. A., & Harrington, C. (2013). Adult Romantic Attachment and Couple Conflict Behaviors: Intimacy as a Multi-Dimensional Mediator. Interpersona: An International Journal on Personal Relationships, 7(1), 26–43. [Link].
Rahim, A., & Magner, N. R,. (1995). Confirmatory factor analysis of the styles of handling interpersonal conflict: first-order factor model and its invariance across groups. J ApplPsychol. 80:122-32. . [Link].
Somohano, V. C. (2013). Mindfulness, Attachment Style and Conflict Resolution Behaviors in Romantic Relationships. Unpublished Thesis Master of Arts in Psychology, Counseling, The Faculty of Humboldt State University. [Link].
Steuber, K. R. (2005). Adult attachment, confilict style and relationship satisfaction: comprehensive model. Unpublished master`s thesis, Del aware university. [Link].
Wilkowski, B.M., & Robinson, M.D. (2008). Clear heads are cool heads: Emotional clarity and the down- regulation of antisocial affect. Cognition and Emotion, 22(2), 308– 326. [Link].
Korkmaza. S.,  Keleş. D. D., Kazgan. A., Baykara. S., Gürok. M. G., Demir. C. F., Atmaca. M.(2020). Emotional intelligence and problem solving skills in individuals who attempted suicide, Journal of Clinical Neuroscience, 74, 120-123. [Link].

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار